رکنا، روز گذشته وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خبر داد سالانه ۵۰ هزار نفر بر اثر آلودگی هوا در کشور جان خود را از دست میدهند.۵۰ هزار کشته در سال معادل مرگ روزانه ۱۳۷ نفر است؛ بهعبارتی، هر روز در کشور معادل یک هواپیمای متوسط از آسمان سقوط میکند. با این حال، هیچ اعلام عزایی نمیشود، هیچ جلسه اضطراری تشکیل نمیگردد، و هیچ مسئولی بازخواست نمیشود.
رکنا، خانواده ایرانی در آستانه یک تغییر تاریخی ایستاده؛ دیگر نه پدرسالاری پاسخ میدهد، نه نسخههای تکبعدی سیاستگذاری. دکتر فاطمه موسوی ویایه، جامعهشناس خانواده، در گفتوگو با رکنا از فروپاشی اسطورهای خانواده سنتی، واقعیتهای دردناک خانوادههای مرحله دوم، و فاجعهای به نام نادیدهگرفتن کودکان طلاق میگوید؛ فاجعهای که قربانیانی چون آیناز را بر جای گذاشته. او هشدار میدهد: «وقتی تنها مدل مطلوب، خانواده سنتی باشد، آسیبدیدگان ساختارهای نوین، در تاریکی رها میشوند.»
در حالی که جهان در روز جهانی پرندگان مهاجر بر نقش حیاتی این گونهها در تعادل اکولوژیکی زمین تأکید میکند، در ایران، این روز بهانهای است برای پردهبرداری از یکی از دردناکترین فجایع زیستمحیطی کشور؛ جایی که پرندگان مهاجر، بهجای استراحت و امنیت، در دامهای هوایی و میزهای فروش زندهگیری میشوند. اسماعیل کهرم، بومشناس و فعال برجسته محیطزیست، در گفتوگو با رکنا از ابعاد پنهان شکار و قتل عام پرندگان مهاجر در ایران، ناتوانی نهادهای نظارتی و در آخر از مرگ خاموش امید در آسمان ایران میگوید.
رکنا، در حالی که بیش از ۹۲ ایستگاه هواشناسی کشور رکورد خشکسالی زدهاند و کلانشهرهایی مثل اصفهان، تهران، اهواز و بندرعباس با بحران بیسابقه آب مواجهاند، صادرات محصولات کشاورزی آببر ایران در سال ۱۴۰۳ با رشد ۳۵ درصدی مواجه بوده است. کارشناسان میگویند هر کیلو هندوانه صادراتی، معادل صدها لیتر آب مجازی است که دیگر بازنمیگردد. با این حال، اصرار بر خودکفایی و صادرات همهچیز، دارد ایران را به نابودی آبی نزدیک میکند.
رکنا، هشدارهای تازه اداره کل هواشناسی استان تهران، از وقوع طوفان گردوخاک و رگبار و رعدوبرق از چهارشنبه تا جمعه در مناطق مختلف استان خبر میدهد. پدیدهای که دیگر نه فقط برای خوزستان، که حالا برای تهران هم آشناست. گردوغبار در پایتخت؟ سؤالی که چند سال پیش عجیب بود، حالا تبدیل به یک واقعیت روزمره شده است.
رکنا، مدیر مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت افزود: در دو یا سه هفته اخیر، میزان شیوع ویروس کرونا در بین مواردی که علائم تنفسی داشتهاند، از ۲ درصد به ۴ درصد افزایش پیدا کرده است.
رکنا، هیچ چیز به اندازه ناامنی شغلی، زندگی یک کارگر را بیثبات نمیکند؛ اما در ایران، این بیثباتی تبدیل به یک قاعده شده است. کارگران، ستون فقرات اقتصاد کشور، هر روز با دلهره اخراج، قراردادهای موقت، و وعدههای بیسرانجام دولتها به سر کار میروند. در کشوری که شعار «حمایت از تولید» تکرار میشود اما کارگر از امنیت شغلی محروم است، نمیتوان انتظار رشد، بهرهوری یا حتی آرامش اجتماعی داشت. این بحران، نه فقط اقتصادی، که امنیتی است.
رکنا، در حالی که فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهان بهعنوان یکی از ارکان رشد اقتصادی، عدالت دیجیتال، و تسهیل توسعه شناخته میشود، در ایران اینترنت به کابوسی روزمره برای میلیونها شهروند تبدیل شده است. مردم هر روز برای انجام سادهترین فعالیتهای دیجیتال، از یک تماس تصویری تا باز کردن یک سایت بانکی، با اختلالات جدی، تأخیرهای شدید و قطعیهای پیاپی مواجهاند. اما آنچه وضعیت را بحرانیتر میکند، نه فقط کیفیت پایین خدمات، بلکه بیعملی سیستماتیک نهادهای متولی، فرار از پاسخگویی شرکتهای ارائهدهنده خدمات، و سیاسیسازی مزمن زیرساخت ارتباطات کشور است.
رکنا، فاجعه بندرعباس فقط اسکله را نسوزاند؛ روان صدها خانواده را خاکستر کرد. مادرانی که هنوز مرگ فرزندانشان را باور نکردهاند، کودکانی که زبان از ترس بستهاند، و زنانی که نانآور زندگیشان را گم کردهاند بیآنکه حتی بدانند چگونه باید دنبال حقشان بروند. قانون برایشان واژهای گنگ است و دیه، رؤیایی دور از دسترس.
برای نخستین بار در ۴۰ سال گذشته، استان البرز با ورود به یک دوره پنجساله خشکسالی متوالی، به مرحلهای بیسابقه از بحران اقلیمی و کمآبی وارد شده است. همزمان، شهر کرج نیز طی این چهار دهه، سه دوره چهارساله خشکسالی پشت سر گذاشته است؛ روندی که نشاندهنده تثبیت اختلالات اقلیمی و کاهش مداوم منابع آب تجدیدپذیر در این منطقه است. کاهش ورودی آب به سدهای کلیدی، افت سطح آبهای زیرزمینی و فشار ناشی از جمعیت و توسعه شتابزده، ضرورت بازنگری در سیاستهای منابع طبیعی را به یک مطالبه فوری و حیاتی بدل کرده است.