جلسات شورای عالی کار، که باید ماهانه برگزار شوند و تضمینکننده افزایش بهموقع دستمزد کارگران باشند، امروز بهطور منظم برگزار نمیشوند. غیبت مداوم دولت و تأخیر در تصمیمگیری، عملاً فشار تورمی را بر کارگران دوچندان کرده است.
رکنا، با وجود الزام قانونی برای برگزاری جلسات منظم شورای عالی کار تا پایان آذر، هیچیک از روندهای تعیین مزد و صیانت از قدرت خرید کارگران پیش نرفته است. احسان سهرابی، فعال کارگری، با انتقاد از تعلل وزارت کار و تصمیمگیریهای شتابزده و غیرکارشناسی در روزهای پایانی سال، هشدار میدهد که تعیین مزد بر اساس تورم سال گذشته در اقتصادی بیثبات نهتنها قدرت خرید را ترمیم نمیکند، بلکه راه را برای موج تازهای از گرانیها و نابسامانیهای اجتماعی باز میکند.
برای دههها، مدارس ایران با انشایی ساده اما فریبنده، ذهن دانشآموزان را محدود کردهاند: «علم بهتر است یا ثروت؟» پرسشی که نه تنها واقعیت پیچیده زندگی را نادیده میگیرد، بلکه با تحمیل یک دوگانگی ساختگی، صداقت فکری و خلاقیت نسلها را سرکوب کرده و آنان را به تبعیت از استانداردهای آموزشی بیارتباط با زندگی واقعی وادار میکند.
ایران با حدود ۸۰ تا ۱۰۰ میلیارد متر مکعب آب تجدیدپذیر سالانه، همچنان در بسیاری مناطق با کمبود شدید آب مواجه است. کارشناسان هشدار میدهند که سادهسازی مسئله با این استدلال که «اگر کشاورزی اولویت آخر باشد، آب برای همه کافی است» خطرناک است؛ راه حل واقعی اصلاح مدیریت آب، کاهش اتلاف و بهینهسازی مصرف در بخش کشاورزی است، نه صرفاً تغییر اولویتها.
نقشه بارش کشور شبیه کارنامهای است که پیش از بازکردنش هم میشد حدس زد اتفاق خوبی در آن نیست؛ از گیلانِ همیشهبارانی تا سیستانوبلوچستانِ خشک، همه ستونها قرمز و همه عددها منفی. کاهش ۲۰۱ میلیمتری بارش در گیلان و افت بارش در تمام ۳۱ استان کشور نشان میدهد ایران نه با یک «سال خشک»، بلکه با یک بحران ملی آب و فروپاشی الگوی اقلیمی روبهروست.
رکنا، تهران دوباره در گرداب آلودگی گرفتار شد؛ میانگین ۲۴ ساعته ذرات معلق PM2.5 در برخی مناطق شهر به بیش از ۱۴۰ میکروگرم بر مترمکعب رسید،رقمی حدود ۱۰ برابر حد مجاز سازمان جهانی بهداشت. دادههای رسمی نشان میدهد ترکیبی از سوختهای بیکیفیت، ناوگان دیزلی فرسوده و فعالیت واحدهای صنعتی، همراه با بادهای غالب غربی و جنوبغربی، باعث شد ذرات آلاینده از جنوب و غرب وارد شهر شوند و کیفیت هوا را به سطح هشدار اضطراری برسانند. این بحران اما تنها یک مشکل جوی نیست؛ ضعف نظارت، پراکندگی منابع آلاینده و سیاستگذاری ناقص، تهران را در یک چرخه تکراری آلودگی گرفتار کرده است.
نیمقرن است که حیاتوحش ایران زیر فشار تخریب زیستگاهها، شکار غیرقانونی، خشکسالی و مدیریت ناکارآمد نابود میشود؛ ۷۰ درصد گونههای برجسته از بین رفتهاند و بسیاری، از یوزپلنگ آسیایی تا فک خزری، در لبه انقراض قرار دارند. در این میان، بار حفاظت بر دوش مردم و محیطبانان کمتجهیزات افتاده و سازمان حفاظت محیطزیست که باید ستون اصلی حفاظت باشد، گرفتار سیاستزدگی، ضعف علمی، کمبود نیرو و تجهیزات و تصمیمهای غیرکارشناسی شده است. نتیجه آن، برنامههای نیمهکاره، زیستگاههای تکهتکه و روندی برگشتناپذیر در کاهش جمعیت گونههاست؛ حیاتوحش ایران امروز قربانی تصمیمهای نادرست انسانی است، نه طبیعت.
در روز جهانی یوزپلنگ، پویان بهنود ـ اکولوژیست و کارشناس حفاظت از یوز آسیایی ـ در گفتوگو با رکنا هشدار میدهد که «یوز در ایران زنده است، اما روی لبه تیغ». او با اشاره به آخرین شواهد امیدبخش و همزمان تهدیدهای مرگبار، تأکید میکند بقای این زیرگونه منحصربهفرد تنها با یک مثلث ،علم، مدیریت درست و همراهی مردم ممکن است و اگر یکی از این اضلاع فروبریزد، آخرین یوزهای زمین هم سقوط خواهند کرد.
دکتر مهدی زارع استاد تمام زمین شناسی گفت: «گسل شمال تهران یک ساختار فعال هولوسن است و توان ایجاد جابهجاییهای یک تا سهمتری در یک زلزله بزرگ را دارد؛ اگر پهنه اجتناب از گسل و حریم ایمنی آن مشخص و اعمال نشود، بخشهای شمالی پایتخت در برابر گسیختگی سطحی هیچ سپری نخواهند داشت.
رکنا، قیمت دلار طی پنج ماه گذشته بیش از ۳۰ درصد رشد کرده و ارزش پول ملی ایران به شدت کاهش یافته است؛ همزمان کالاهای اساسی نیز با افزایشهای چشمگیر مواجه شدهاند. حمید حاج اسماعیلی، کارشناس اقتصادی، با اشاره به کسری منابع ارزی، تحریمها و سیاستهای دولت، میگوید تا زمانی که ارتباط اقتصادی ایران با جهان برقرار نشود و تنشهای بینالمللی حل نشود، روند افزایشی نرخ ارز و فشار بر معیشت مردم ادامه خواهد داشت.