دکتر مهدی زارع، استاد تمام زمینشناسی، درباره زمینلرزه ۳.۲ ریشتری بامداد جمعه در پیشوای ورامین هشدار داد که این رخداد در ادامه زلزلههای قبلی روی گسل فعال پیشوا میتواند زنگ خطری برای وقوع زلزلهای بزرگتر باشد. زارع با اشاره به نبود لرزهای چندصدساله و همزمانی فرونشست شدید زمین در دشت ورامین، از احتمال تحریک گسلها در این منطقه پرجمعیت ابراز نگرانی کرده است.
در میانه طوفان ریزگردها، سازمان حفاظت از محیطزیست بهجای کنشگری، به گزارشگری بسنده کرده است؛ نه میتواند بودجه بگیرد، نه پاسخ میخواهد. آیا مدیران این سازمان فقط برای هشدار دادن نشستهاند یا شجاعت مقابله با دستگاههای قدرتمند و پیگیری بودجه و اقدام را دارند؟ محیطزیست قربانی سکوت و تعارف مدیریتی شده، آنهم درست وقتی که باید بجنگد.
رکنا، دریاچه ارومیه، سومین دریاچه شور بزرگ جهان و نماد زیستمحیطی شمال غرب ایران، به دلیل ساخت بیش از ۵۰ سد بزرگ در حوضه آبریز و مدیریت نادرست منابع آبی، در آستانه خشک شدن کامل قرار گرفته است. حجم عظیم آبهای ورودی که در این سدها مسدود شده و روشهای پرمصرف کشاورزی، بحران بیسابقهای را برای این اکوسیستم منحصر به فرد رقم زدهاند. کارشناسان احیای دریاچه را تنها با برنامهای جامع و سرمایهگذاری کلان طی ۱۵ سال آینده ممکن میدانند.
رکنا، در حالی که شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور، به همراه هیأتی از خبرنگاران وارد استان همدان شده است، افکار عمومی و فعالان محیط زیست این پرسش را مطرح میکنند که آیا این سفر میتواند پایانی در برابر بحرانهای عمیق زیستمحیطی همدان باشد؟ از فرونشست دشت کبودرآهنگ گرفته تا خشکیدن تالابها، تخریب کوهستان الوند و آلودگی صنایع، همدان نیازمند اقدامی فوری است. این گزارش، نقشه راهی است از نقاط بحرانی که رئیس سازمان باید بیدرنگ بر آنها تمرکز کند.
رکنا، با گذشت چند ماه از آغاز به کار دولت جدید، رئیسجمهور بار دیگر بر ضرورت تربیت نخبگان و ماندگاری آنها در کشور تأکید کرده است. اما در شرایطی که زیرساختهای اقتصادی و نهادی کشور توان حفظ نیروی انسانی متخصص را ندارند، چنین دعوتهایی اگر با اصلاحات ساختاری همراه نباشند، بیش از آنکه راهحل باشند، به تکرار یک مطالبه بیپاسخ شباهت دارند. نخبگان برای ماندن، بیش از توصیه و شعار، به اعتماد، امنیت و امکان واقعی پیشرفت نیاز دارند.
در ایران، هر ماه اینترنت کندتر و ناپایدارتر میشود، اما قبضها بیوقفه بالا میروند؛ کاربران از قطعیهای مکرر، اختلالهای مزمن و سرعتهایی بسیار پایینتر از وعدهها گلایه دارند. با اینحال، شرکتهای ارائهدهنده اینترنت نهتنها خدمات را به درستی ارائه نمیدهند، بلکه هیچگونه مسئولیتی هم در قبال نقض حقوق مشترکان نمیپذیرند—حتی در برابر قانون صریحی به نام SLA که آنها را موظف به جبران خسارت میکند. در حالیکه جریمههای ناچیز عملاً بازدارنده نیستند، و سامانههای نظارتی مثل ۱۹۵ پاسخگو نیستند، تنها چیزی که باقی میماند، مطالبهگری جمعی و افشاگری عمومی است.
رکنا، تصویب حذف چهار صفر از پول ملی در شرایطی انجام شد که سالها پیش بحث آن با حذف سه صفر آغاز شده بود. اما تورم افسارگسیخته در اقتصاد ایران، فاصله ارزش ریال و تومان را آنچنان افزایش داده که اکنون مسئولان تصمیم گرفتهاند با حذف چهار صفر، به اصطلاح «نظم عددی» در بودجهها و اسناد مالی ایجاد کنند. با این حال، آنچه در این میان مغفول مانده، زیرساختهایی است که اساساً میبایست زمینهساز تقویت پول ملی میشدند، نه تغییر شکلی و صوری در ظاهر اسکناسها.
زلزلهای با قدرت ویرانگر ۸.۸ ریشتر در بامداد ۳۰ ژوییه ۲۰۲۵، سکوت گسلیِ شرق روسیه را در هم شکست و سونامی ناشی از آن، سواحل ژاپن، هاوایی، آلاسکا و تایوان را به حالت آمادهباش درآورد. اگرچه این رویداد در فاصلهای دور از ایران رخ داد و بنا بر گزارشها تأثیری مستقیم بر گسلهای داخلی نداشت، اما بیداری لرزهای در «حلقه آتش» بار دیگر یادآور شکافهای عمیق در نظام پایش، آمادگی و مقاومسازی لرزهای ایران است.دکتر مهدی زارع استاد تمام زمین شناسی در این خصوص توضیح داد.
رکنا، نفت دیگر فقط طلای سیاه نیست؛ شده لکهای سیاه روی زیستبوم ایران. زیرساختهای فرسوده انتقال نفت فقط زنگ خطری برای محیط زیست نیست؛ بلکه جان طبیعت، معیشت مردم، و امنیت کشور را توأمان نشانه گرفته است.خطوط انتقال نفت، نبض اقتصادی ایران را میزنند، اما اگر این نبض به خاطر فرسودگی متوقف شود، نه فقط اقتصاد، بلکه محیط زیست و سلامت عمومی نیز بهشدت آسیب میبینند. شکستگیها و نشتهای مکرر نفت، یک مشکل فنی ساده نیستند؛ بلکه بحران ملیاند که سلامت زمین و آینده نسلهای بعدی را تهدید میکنند.
رکنا، بوی تعفن تا شعاع ۳۰ کیلومتری پیچیده بود و مردم در خانههایشان احساس خفگی میکردند. در محوری کمتر شناختهشده میان ماهدشت و اخترآباد، پیش از روستای چاقو اخوانی، کوههایی از زباله در حال سوختناند؛ پسماندهایی که بهگفته شهروندان، از شهرداریهای غرب تهران آمدهاند و حالا در سایهی بیتوجهی مسئولان، به منبعی برای آلودگی مزمن هوای منطقه تبدیل شدهاند.