دیابت نوع 2 چیست؟ / پاسخ به 10 سوال مهم همراه با جدول اختصاصی

 علائم دیابت نوع 2

    تشنگی بیش از حد و خشکی دهان

    افزایش دفعات ادرار

    خستگی مفرط

    کاهش یا افزایش وزن بی‌دلیل

    تاری دید

    زخم‌هایی که دیر بهبود می‌یابند

    دلایل و عوامل خطر:

    چاقی و اضافه‌وزن

    سبک زندگی کم‌تحرک

    رژیم غذایی ناسالم (مصرف زیاد قند و چربی)

    سابقه خانوادگی دیابت

    افزایش سن (بیشتر در افراد بالای ۴۰ سال)

 راه‌های کنترل و درمان

 تغذیه سالم (مصرف کمتر قند و کربوهیدرات ساده، افزایش مصرف سبزیجات)

 ورزش منظم (پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری)

 کنترل وزن

 مصرف داروها (مانند متفورمین در صورت تجویز پزشک)

 کنترل استرس و خواب کافی

 اگر دیابت نوع ۲ کنترل نشود، ممکن است منجر به بیماری‌های قلبی، آسیب کلیوی، مشکلات بینایی و نوروپاتی (آسیب عصبی) شود.

دیابت نوع ۲ یک بیماری مزمن و پیشرونده است که به دلیل مقاومت بدن به انسولین یا کاهش تولید انسولین در لوزالمعده ایجاد می‌شود. انسولین هورمونی است که به سلول‌ها کمک می‌کند قند (گلوکز) را از خون جذب کرده و به عنوان انرژی مصرف کنند. در دیابت نوع ۲، سلول‌ها به انسولین پاسخ درستی نمی‌دهند (مقاومت به انسولین)، و در نتیجه سطح قند خون بالا می‌رود.

علل و عوامل خطر دیابت نوع ۲

 مقاومت به انسولین: سلول‌ها نمی‌توانند به خوبی به انسولین پاسخ دهند.

 کاهش تولید انسولین: لوزالمعده به مرور زمان انسولین کافی تولید نمی‌کند.

عوامل خطر:

    چاقی و اضافه‌وزن (مهم‌ترین عامل)

    بی‌تحرکی و سبک زندگی کم‌فعالیت

    رژیم غذایی ناسالم (مصرف زیاد قند و چربی)

    سابقه خانوادگی دیابت

    افزایش سن (بیشتر بعد از ۴۰ سالگی، ولی در جوانان هم دیده می‌شود)

    استرس مزمن

    فشار خون بالا و کلسترول بالا

    سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) در زنان

علائم دیابت نوع ۲

دیابت نوع ۲ ممکن است مدت‌ها بدون علامت باشد، اما برخی از شایع‌ترین علائم آن شامل موارد زیر است:

    افزایش تشنگی و خشکی دهان

    تکرر ادرار (مخصوصاً در شب)

    خستگی و ضعف مفرط

    کاهش یا افزایش وزن غیرعادی

    تاری دید

    زخم‌هایی که دیر التیام پیدا می‌کنند

    عفونت‌های مکرر (مثلاً عفونت‌های پوستی یا ادراری)

    حالت سوزش یا بی‌حسی در دست‌ها و پاها (نوروپاتی دیابتی)

 عوارض دیابت نوع ۲

اگر دیابت نوع ۲ کنترل نشود، می‌تواند منجر به عوارض جدی شود:

عوارض کوتاه‌مدت:

افزایش شدید قند خون (هیپرگلیسمی) → می‌تواند منجر به کتواسیدوز دیابتی (وضعیتی خطرناک) شود.

افت قند خون (هیپوگلیسمی) → در صورت مصرف زیاد داروها یا انسولین رخ می‌دهد.

عوارض بلندمدت:

بیماری‌های قلبی و عروقی (افزایش خطر سکته و حمله قلبی)

آسیب کلیوی (نفروپاتی دیابتی) → ممکن است منجر به نارسایی کلیه شود.

مشکلات چشمی (رتینوپاتی دیابتی) → می‌تواند به نابینایی منجر شود.

 آسیب‌های عصبی (نوروپاتی دیابتی) → باعث درد، بی‌حسی یا گزگز در دست و پا می‌شود.

مشکلات پوستی و عفونت‌های مکرر

تشخیص دیابت نوع ۲

پزشک برای تشخیص دیابت از آزمایش‌های زیر استفاده می‌کند:

 آزمایش قند خون ناشتا (FBS): اگر بالای 126 mg/dL باشد، دیابت تایید می‌شود.

 آزمایش قند خون تصادفی: اگر در هر زمان بیشتر از 200 mg/dL باشد، احتمال دیابت وجود دارد.

 آزمایش هموگلوبین A1C: اگر مقدار آن بیشتر از 6.5٪ باشد، نشانه دیابت است.

آزمایش تحمل گلوکز (OGTT): بعد از مصرف گلوکز، اگر قند خون بالای 200 mg/dL باشد، دیابت تایید می‌شود.

درمان و کنترل دیابت نوع ۲

 1. تغییر سبک زندگی (پایه‌ درمان)

تغذیه سالم (کاهش مصرف قند و کربوهیدرات‌های ساده)

افزایش مصرف سبزیجات، فیبر، پروتئین‌های سالم و چربی‌های مفید

 ورزش منظم (پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری)

کاهش وزن (در افراد چاق)

 2. داروهای دیابت

متفورمین (رایج‌ترین داروی دیابت)

سولفونیل اوره (مانند گلیبنکلامید، گلیپیزید)

مهارکننده‌های SGLT2 (مانند امپاگلیفلوزین)

تزریق انسولین (در موارد شدید)

 3. کنترل فشار خون و کلسترول

مصرف داروهای کاهش فشار خون و چربی خون در صورت نیاز

 4. مدیریت استرس و خواب کافی

مدیتیشن، یوگا و کاهش استرس برای بهبود کنترل قند خون

پیشگیری از دیابت نوع ۲

با رعایت نکات زیر می‌توان از ابتلا به دیابت نوع ۲ جلوگیری کرد:

ورزش منظم (حداقل 30 دقیقه در روز)

 رژیم غذایی سالم (کاهش مصرف قند، افزایش فیبر و سبزیجات)

حفظ وزن مناسب

 کنترل استرس و خواب کافی

دیابت نوع ۲ یک بیماری مزمن اما قابل‌کنترل است. تشخیص زودهنگام و اصلاح سبک زندگی می‌تواند از عوارض جدی آن جلوگیری کند. با رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی و مصرف داروها (در صورت نیاز)، می‌توان زندگی سالم و طولانی داشت.

جدول مقایسه انواع دیابت و روش‌ های درمان

    دیابت نوع ۱: نیاز قطعی به انسولین دارد.

    دیابت نوع ۲: با سبک زندگی سالم و داروها قابل‌کنترل است.

    دیابت بارداری: با تغذیه و ورزش کنترل شده و پس از زایمان معمولاً برطرف می‌شود، اما خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد.

سوالات متداول درباره دیابت نوع ۲

 1. آیا دیابت نوع ۲ قابل درمان است؟

 خیر، اما می‌توان آن را کنترل کرد. با تغییر سبک زندگی، مصرف دارو و در برخی موارد کاهش وزن، سطح قند خون می‌تواند به حد طبیعی برگردد.

 2. آیا افراد لاغر هم به دیابت نوع ۲ مبتلا می‌شوند؟

 بله، اما نادر است. چاقی یکی از عوامل اصلی دیابت نوع ۲ است، اما استرس، ژنتیک و کم‌تحرکی هم نقش دارند.

 3. آیا دیابت نوع ۲ ارثی است؟

 بله، اگر یکی از والدین دیابت نوع ۲ داشته باشد، احتمال ابتلا افزایش می‌یابد. با این حال، سبک زندگی سالم می‌تواند از بروز آن جلوگیری کند.

 4. آیا دیابت نوع ۲ نیاز به انسولین دارد؟

 معمولاً نه. بیشتر افراد با رژیم غذایی، ورزش و دارو مانند متفورمین کنترل می‌شوند، اما در موارد شدید ممکن است انسولین تجویز شود.

 5. آیا می‌توان بدون دارو دیابت نوع ۲ را کنترل کرد؟

 در مراحل اولیه، رژیم غذایی، ورزش و کاهش وزن ممکن است کافی باشد. اما اگر قند خون خیلی بالا باشد، پزشک دارو تجویز می‌کند.

 6. چه غذاهایی برای دیابت نوع ۲ مناسب هستند؟

 مناسب: سبزیجات، غلات کامل، مغزها، پروتئین‌های کم‌چرب، ماهی، لبنیات کم‌چرب

 مضر: قندهای ساده (شیرینی، نوشابه)، نان سفید، برنج سفید، غذاهای سرخ‌شده و چربی‌های ناسالم

 7. آیا ورزش به کنترل دیابت نوع ۲ کمک می‌کند؟

 بله، ورزش باعث افزایش حساسیت سلول‌ها به انسولین و کاهش سطح قند خون می‌شود. پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری و تمرینات مقاومتی توصیه می‌شود.

 8. آیا استرس روی دیابت نوع ۲ تأثیر دارد؟

 بله، استرس می‌تواند قند خون را افزایش دهد. روش‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا و خواب کافی به کاهش آن کمک می‌کند.

 9. آیا دیابت نوع ۲ باعث مشکلات چشمی می‌شود؟

 بله، اگر کنترل نشود، ممکن است باعث رتینوپاتی دیابتی شده و در نهایت منجر به کاهش بینایی یا نابینایی شود.

 10. آیا مصرف داروهای دیابت باعث افت قند خون می‌شود؟

بعضی داروها مانند سولفونیل اوره‌ها (مثلاً گلیبنکلامید) ممکن است قند خون را بیش از حد کاهش دهند، اما داروهایی مانند متفورمین معمولاً این مشکل را ندارند.