رکنا، دادههای رسمی نشان میدهد دیابت در ایران از میانگین جهانی فراتر رفته و به یکی از جدیترین چالشهای سلامت عمومی کشور تبدیل شده است. ۱۴٫۲ درصد از بزرگسالان ایرانی مبتلا به دیابت هستند؛ رقمی معادل بیش از ۷٫۵ میلیون نفر بالای ۲۵ سال. در کنار آن، بیش از ۹ میلیون نفر در مرحله پیشدیابت قرار دارند و هر سال حدود ۵۰۰ هزار مورد جدید به جمعیت بیماران افزوده میشود. این اعداد بیانگر جمعیتی بیش از ۲۰ میلیون نفر است که یا با دیابت زندگی میکنند یا در آستانه ابتلا قرار دارند.
رکنا، سه آببند خاکی در مسیر رودخانههای ورودی به دریاچه ارومیه، امروز بیش از آنکه صرفاً سازهای ساده باشند، به گلوگاههای حیاتی آب بدل شدهاند؛ سازههایی که با انسداد جریان رودخانهها، صدها میلیون مترمکعب آب را از دریاچه دور کرده و شوری، مرگ زیستبوم و طوفانهای نمکی را به دنبال داشتهاند. بررسیهای میدانی و دادههای مستند نشان میدهد که انسداد این انهار، تنها با یک اقدام ساده، ۱.۲ میلیارد مترمکعب از جریان طبیعی آب در سالهای اخیر کاسته است؛ اختلافی که در مقایسه با سالهایی که هیچ پروژه عمرانی جدیدی اجرا نشده بود، بیش از سه برابر کاهش ورودی آب را رقم زده است.
چند قطره باران کافی است تا رسانهها فریاد بزنند: «دریاچه ارومیه جان گرفت!» اما حقیقت تلختر از این خوشبینیهای زودگذر است؛ دریاچهای که روزگاری ۱۰ ماه سال را با آب زندگی میکرد، امروز تنها چند هفته آب دارد و روند خشک شدن آن هر سال شتاب بیشتری میگیرد. اگر اقدام جدی نشود، چند سال دیگر ارومیه فقط خاطرهای غمانگیز در گزارشها خواهد بود.
رکنا، آمارهای رسمی از اول مهر تا ۲۱ آذر ۱۴۰۴ نشان میدهد ایران همچنان در وضعیت هشداردهنده خشکسالی قرار دارد؛ سیستانوبلوچستان با ۹۷ درصد، هرمزگان با ۹۶ درصد و کرمان با ۹۰ درصد کاهش بارش مواجهاند. حتی پایتخت و استانهای مرکزی نیز در لیست بحران قرمز قرار دارند و بارشهای پراکنده اخیر نمیتواند کسری منابع آبی را جبران کند. ایران در حال تجربه یکی از شدیدترین کاهشهای بارش در تاریخ مدرن خود است.
رکنا، تورم افسارگسیخته کالاهای شب یلدا، سفرههای سنتی ایرانی را به کالایی لوکس بدل کرده است؛ انار ۶۷٪، هندوانه ۸۵٪، کیوی و سیب بیش از ۵۰٪ گرانتر از پارسال شدهاند و آجیلهای شب یلدا قیمت نجومی یافته است. این افزایش سرسامآور قیمتها، برگزاری یکی از کهنترین جشنهای ایرانی را برای خانوادههای کمدرآمد و حتی متوسط تقریباً غیرممکن کرده است.در چنین شرایطی، حفظ معنای واقعی شب یلدا نیازمند تمرکز بر نمادها و تجربههای جمعی به جای هزینههای نجومی است.
عددها سردند، اما واقعیت پشت آنها گرم و زنده است. هماکنون ۹۹۳ زن بدهکار مالی در زندانهای کشور بهسر میبرند؛ زنانی که نه با سوءنیت مجرمانه، بلکه بهدلیل یک امضا، یک اعتماد نابجا و فقدان آموزش حقوقی و حمایت اجتماعی، از زندگی عادی جدا شدهاند.
تهران در سال گذشته تنها هر ۵۲ روز یکبار هوای پاک را تجربه کرد؛ یعنی فقط ۷ روز هوای سالم در ۳۶۵ روز. میلیونها شهروند ۹۸ درصد سال را در هوای آلوده و خطرناک سپری کردهاند، در حالیکه قانون هوای پاک سالهاست روی کاغذ مانده و نهادهای مسئول،از سازمان محیط زیست تا شهرداری، وزارت صمت، وزارت کشور و مجلس،بیتفاوت از کنار بزرگترین بحران سلامت، اقتصاد و حقوق شهروندی عبور کردهاند. امروز سؤال روشن مردم این است که چه کسی قرار است پاسخ این مرگِ آرام اما دائمی را بدهد؟
تالاب انزلی، نگین آبی شمال ایران، دیگر نفس راحت نمیکشد. کاهش تراز دریای خزر و ورود بیوقفه پسابهای صنعتی و شهری، جریان طبیعی آب را مختل کرده و زیستگاه ماهیان، پرندگان مهاجر و هزاران گونه گیاهی را در معرض نابودی قرار داده است. کارشناسان هشدار میدهند: اگر اقدامی فوری صورت نگیرد، این تالاب باستانی ممکن است به یکی از تلخترین فاجعههای محیط زیستی ایران تبدیل شود.
نقشههای هواشناسی ورود یک موج سرمای قطبی گسترده به ایران را تأیید کردند؛ پیشبینی میشود بارش برف در ارتفاعات زاگرس و البرز به بیش از ۲ متر برسد و مسیرها و زندگی روزمره را تحت تأثیر شدید قرار دهد.
جمعی از دانشآموزان مناطق محروم با ارسال نامهای به رئیسجمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، لغو تأثیر معدل پایه یازدهم و دوازدهم در کنکور ۱۴۰۵ را به عنوان یک مطالبه ملی مطرح کردند.