آشنایی با انواع پرتقال و خواص هریک

به گزارش رکنا، پرتقال یکی از پرطرفدارترین مرکبات موجود در بازار تره بار کشور است که مصرف مداوم آن برای سلامتی نیز مفید است. مصرف روزانه یک واحد پرتقال، نیاز ویتامین سی بدن را به طور کامل تامین می‌کند و به جذب بیشتر آهن نیز کمک خواهد کرد.

به علاوه خوردن پرتقال به دلیل فیبر زیاد، سبب بهبود عملکرد گوارش شده و به سبب داشتن فولیک اسید، به بارداری و سلامت جنین نیز کمک می‌کند.

فواید پرتقال چیست؟

یکی از رایج‌ ترین و فراگیرترین خواص میوه‌ هایی که به طور چهار فصل در سبد غذایی خانوار ایرانی مورد بهره مندی قرار می گیرد، استفاده از خواص پرتقال است. این میوه شگفت انگیز با وجود آن که به‌خاطر همیشگی بودنش، ممکن است تا حدی تکراری شده باشد، اما به سبب طعم لذیذ و خاصیت پرتقال، که بی نظیر است، همواره مورد اقبال قرار می‌گیرد.

دانشمندان معتقدند مصرف روزانه یک واحد پرتقال می‌تواند نقش بسیار پر رنگی در بهبود سلامت فیزیکی بدن ایفا کند. به همین خاطر هم هست که در این مقاله قصد داریم از سیر تا پیاز خواص پرتقال را برای شما شرح دهیم و درباره تمام مواد مغذی موجود در آن صحبت کنیم.

درخت پرتقال و ساختار شگفت انگیز آن:

پرتقال یکی از مشهورترین مرکبات در جهان است که زادگاه آن را از کشور چین یا هند و از پیوند دو میوه نارنگی و بادرنگ می‌دانند که علت فراگیری آن هم خواص بی نظیر پرتقال بوده است. این موضوع را بسیاری از افراد نمی‌دانند که پرتقال یک میوه ترکیب شده است و رنگ نارنجی خود را نیز وام‌ دار تبار نارنگی است. این درخت پرتقال در زمان بلوغ کامل ارتفاعی در حدود ده متر دارد و برگ‌های آن در تمام طول سال سبز رنگ هستند؛ شکوفه‌ای سفید و میوه‌ای نارنجی رنگ و آبدار دارد.

جالب است بدانید که استفاده از فواید پرتقال، ابتدا از ایتالیا به اروپا بود است که ابتدا گونه ایرانی آن یعنی (orange persane) را در قرن یازدهم میلادی از ایران برده و در ایتالیا پرورش دادند؛ اما به دلیل ترشی و تلخی زیاد، چندان محبوب نشد تا آن که کشور پرتغال، گونه دیگری از این میوه را از هند برد و تکثیر کرد و در تمام غرب نیز آن را فراگیر نمود. جالب‌ تر آن است که بدانید به همین خاطر نام این میوه نه تنها در زبان فارسی، بلکه در زبان‌های یونانی، رومانیایی، ترکی، عربی، بلغاری، گرجی و گویش مردم جنوب ایتالیا به نام کشور پرتغال نزدیک است.

نکته جالب دیگر درباره خواص پرتقال، این است که ساختار سلولی بسیار شگفت انگیزی دارد. اگر دقت کرده باشید، قطعاً دیده‌اید که در زیر قشای نازک آن، پالپ‌های کوچک شفافی قرار دارند که با نظمی مشخص به یکدیگر چسبیده‌اند. شاید کمتر کسی از این موضوع آگاه باشد که هر پالپ موجود در این میوه یک سلول بسیار بزرگ است که حتی با چشم غیر مسلح نیز قابل رویت است. در واقع هر پالپ پرتقال یک سلول دارای واکوئل‌ (کریچه) بسیار بزرگ است. در ادامه درباره انواع پرتقال و خواص آن صحبت خواهیم کرد.

انواع پرتقال و ویژگی‌های آنها:

در نقاط مختلف جهان انواع متفاوتی از پرتقال کشت می‌شود که همگی آن‌ها یا حاصل پیوندی تازه هستند و یا حاصل اصلاح ژنتیک می باشند. همچنین انواع خاصی از پرتقال وجود دارند که از ترکیب این دو روش پا به عرصه وجود گذاشته‌ اند.

پرتقال‌ ها را می‌ توان بر اساس زودرس، میان‌رس و دیررس بودن‌شان، دسته بندی کرد و یا در دسته بندی دیگر، با به دو دسته با ناف و بی ناف تقسیم نمود. بدون شک نام بردن از تمام ارقام پرتقال در حوصله شما و ابعاد این مطلب نخواهد گنجید، اما در اینجا قصد داریم برخی از ارقام معروف آن و ویژگی‌های هریک را با شما به اشتراک بگذاریم:

    خواص پرتقال واشنگتن (Washington navel):

پرتقالی ناف دار است که از جهش ژنتیکی شاخه رقمی از پرتقال سلکتا (selecta) به وجود آمده و به نوعی مادر همه پرتقال‌های نافدار به شمار می‌رود. بسیار بزرگ، گوشتین، بدون هسته و لذیذ است.

    فواید پرتقال خونی (Moro):

پرتقالی آبدار و لذیذ با پوستی نازک به رنگ نارنجی تیره که درون آن کاملاً سرخ است و هر چه پرتقال رسیده‌تر باشد، درون آن سرخ‌تر خواهد بود. از نظر خواص پرتقال، تفاوت چندانی با دیگر پرتقال‌ها ندارد، اما میزان ویتامین سی آن کمی بیشتر از دیگر ارقام است.

    خاصیت پرتقال تامسون (Thompson navel):

پرتقالی ناف دار، درشت و محبوب در ایران است که از نظر جثه کمی کوچک‌تر و مخروطی‌تر از پرتقال واشنگتن بوده و گوشتی، آب دار و لذیذ دارد.

    خواص پرتقال والنسیا (Valencia):

پرتقالی با ابعاد متوسط و سفت است که بدون هسته بوده و بسیار آبدار است. این پرتقال با آن که از راه آمریکا به ایران رسیده اما خاستگاه آن، والنسیای اسپانیا است.

    فواید پرتقال تابستانی (Old Valencia):

نوعی از پرتقال والنسیا با همان ویژگی‌ های ظاهری است که هم زمان با دیگر ارقام گل می‌دهد؛ اما میوه آن در اواخر خرداد می‌رسد و به همین جهت به آن پرتقال تابستانی نیز گفته می‌شود.

    خواص پرتقال محلی سیاورز (Siavaraz):

یکی از ارقام محلی شمال ایران که در قسمت غربی مازندران و شرق گیلان بسیار فراوان است و در سال‌های اخیر بیشتر از مصرف خوراکی عادی، برای آبگیری در آبمیوه فروشی‌ها و کارخانجات از آن استفاده می‌شود.

ارزش غذایی خواص یک پرتقال متوسط:

پیش از آن که به خواص پرتقال بپردازیم، لازم است اهم ارزش غذایی یک پرتقال را بدانیم تا بتوانیم بر اساس آن ساده‌تر درباره ارزش غذایی آن صحبت کنیم. یک پرتقال در ابعاد متوسط دارای ارزش غذایی زیر است:

    60 کیلوکالری انرژی

    فاقد چربی و سدیم

    3 گرم فیبر گیاهی

    1 گرم پروتئین

    12 گرم قند

    14 میکروگرم ویتامین A

    70 میلی‌گرم ویتامین C

    40 میلی‌گرم کلسیم

    237 میلی‌گرم پتاسیم

    4 گرم کربوهیدرات

با وجود تمام مواد نام برده، پرتقال حاوی مقادیری ویتامین گروه B و فولیک اسید نیز هست که در ادامه درباره خواص هر یک صحبت خواهیم کرد.

ازجمله خواص پرتقال می توان به ویتامین c اشاره کرد:

هر واحد پرتقال چیزی در حدود 110% از نیاز روزانه ما به ویتامین سی را تامین می‌کند. به عبارت دیگر دریافت فواید پرتقال در روز می‌تواند تمام نیاز بدن به ویتامین سی را تامین نماید. از جمله فواید پرتقال، که به واسطه ویتامین C ایجاد می‌شود، موارد زیر است:

    کمک به جذب آهن بیشتر و مبارزه با کم‌خونی

    محافظت از سلول‌ ها در برابر آسیب

    تقویت کلاژن سازی پوست و بهبود عملکرد پوست در ترمیم

    تقویت عملکرد سیستم ایمنی بدن

    جلوگیری از پیشرفت مریضی دژنراسیون ماکولا (AMD)

    کاهش سطح هورمون کورتیزول

    کنترل فشار خون بالا

    ضد التهاب

    تقویت عملکرد قلب

از دیگر خواص پرتقال، فیبر می باشد:

3 گرم فیبر موجود در هر واحد پرتقال متوسط، به سلامت روده کمک می‌کند و در کاهش التهابات روده که ممکن است منجر به بیماری کلونی روده شود، موثر است. همچنین وجود فیبر در پرتقال باعث کاهش کلسترول بد خون شده و از گرفتگی عروق در دراز مدت جلوگیری می‌کند.

از جمله خاصیت پرتقال، که به واسطه فیبر فراوان آن اتفاق می‌افتد، سرعت بخشی به درمان زخم‌ها و به‌خصوص زخم‌های داخلی گوارشی مانند زخم معده و زخم روده است. به علاوه فیبر موجود در پرتقال، سبب کند شدن فرایند جذب قند در بدن می‌شود که این مورد برای بیماران دیابتی یک مزیت ویژه به شمار می‌آید.

از دیگر فواید پرتقال می توان به کلسیم اشاره کرد:

یک پرتقال متوسط حدود 6% نیاز روزانه ما به کلسیم را تامین می‌کند و می‌تواند منبع نسبتاً خوبی برای جذب کلسیم به شمار بیاید. وجود کلسیم در کنار ویتامین سی به جذب آهن در بدن کمک کرده و همچنین سبب تقویت اسکلت بدن می‌شود و ضربان قلب را تنظیم می‌کند و گوارش را بهبود می‌بخشد.

کلسیم از جمله مواد اصلی استحکام بخش استخوان‌ ها است که به‌خصوص برای کودکان و نوجوانان به وفور توصیه می‌شود. این ماده معدنی مفید، می‌تواند باعث تقویت ملین شده و با کاهش التهابات عصبی، به تقویت اعصاب کمک کند. به علاوه کلسیم از جمله مواد اصلی موثر در انعقاد خون نیز هست و این را نیز می‌توان به خاصیت پرتقال، افزود.

ویتامین b از دیگر خواص پرتقال:

در پرتقال مقادیری از تیامین (ویتامین B1) و فولیک اسید (ویتامین B9) وجود دارد. این مواد از جمله مهم‌ترین ویتامین‌های گروه ب هستند که فواید متعددی برای بدن دارند. به عنوان مثال تیامین که با نام ویتامین B1 شناخته شده‌تر است، برای افزایش سوخت و ساز بدن، محافظت از قدرت بینایی، تقویت سیستم عصبی، تقویت عروق قلب، سلامت دستگاه گوارش و جلوگیری از اسپاسم عضلانی بسیار مفید است.

همچنین فولیک اسید موجود در خواص پرتقال، که به ویتامین B9 مشهور است می‌تواند برای سنتز و بازسازی DNA، تقسیم سلولی، بهبود عملکرد گلبول‌های قرمز خون، کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی، جلوگیری از نقص جنین هنگام تولد و کاهش عوارض بارداری بسیار مفید باشد.

قند موجود در خواص پرتقال چه قندی است و چه فوایدی دارد؟

هر نوع قندی، ساختار خاص خود را داشته و بنا به همین ساختار ممکن است برای بدن مفید یا مضر باشد. بنابراین وقتی از 12 گرم قند در یک پرتقال متوسط صحبت می‌کنیم، نمی‌توان آن را با قند موجود در یک آبنبات مقایسه کرد! قند صددرصد طبیعی موجود در پرتقال از نوع ساکارز است که بدن به طور طبیعی به آن نیاز دارد و آنزیم تجزیه آن نیز در بدن اغلب مردم جهان وجود دارد. بنابراین مصرف پرتقال با وجود قند طبیعی آن، می‌تواند برای بدن بسیار هم مفید باشد.

از آنجایی که بیماری دیابت تبدیل به یک معضل جهانی شده، مردم به اشتباه در تلاش برای مصرف غذاهای فاقد قند یا قند کم هستند. اما این نیز اشتباه است؛ چرا که تمام انرژی روزانه بدن ما از کربوهیدرات‌هایی که در طول شبانه روز مصرف می‌کنیم تامین می‌شود.

کمبود برخی از انواع قند می‌تواند خود معضل دیگری برای بدن باشد و به کلیه‌ها، کبد و دیگر اعضای داخلی بدن فشار وارد کند. البته توصیه می‌شود که بیماران دیابتی هیچ غذایی را بدون مشورت پزشک خود مصرف نکنند و تنها به توصیه‌های پزشک خود در این زمینه گوش دهند.