مدیریت اضطراب و ترس در دندانپزشکی کودکان چگونه است؟

لازمه درمان موفق کودک، همراهی او با دندانپزشک است، از این رو دندانپزشکان به دنبال روش‌های مناسب برای کاهش استرس و اضطراب کودکان هستند. خدمات دندانپزشکی کودکان در تهران یا ایران با شرایط بدون ترس و اضطراب که به خدمات آرامبخشی موسوم هستند، تنها در مراکز معتبر دندانپزشکی مخصوص این گروه سنی ارائه می‌گردد.

در ادامه به بررسی فرایندهای مدیریت ترس و اضطراب کودکان برای بهره گیری از خدمات دندانپزشکی خواهیم پرداخت.

علت ترس کودکان از خدمات دندانپزشکی چیست؟

کودکان به دلایل شرایط سنی خاصی که دارند، بیشتر از دیگران دچار ترس و نگرانی می‌شوند. تجربه‌های منفی گذشته از رجوع به دندانپزشکی، ترس از درد یا تزریق، شنیده‌های ترسناک و ... همه از مواردی هستند که منجر به ترس و نگرانی کودک است.

محیط نامناسب برای خدمات دندانپزشکی، صدای ابزارها و دستگاه‌های دندانپزشکی و عدم توانایی والدین در کنترل شرایط آرامبخشی برای کودکان نیز بر ترس و نگرانی کودک تاثیر دارد. گاهی میزان ترس کودک به حدی است که باعث اجتناب از مراجعه به دندانپزشک می‌شود.

مراکز معتبر دندانپزشکی کودکان باید از تکنیک‌های علمی برای مدیریت ترس و اضطراب کودکان استفاده کنند.

روش‌های مدیریت ترس و اضطراب در دندانپزشکی کودکان

برای مدیریت ترس کودکان از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

• روش Tell-Show-Do، مراحل این روش عبارت است از: گفتن ساده، نشان دادن ابزار به شکل بی خطر، درمان
• مدیریت رفتاری (Behavior Management)، بکار بردن زبان مثبت، تشویق و حتی جایزه دادن به کودک برای همراهی در درمان
• استفاده از زبان مثبت و بازی‌درمانی، تبدیل درمان به نوعی بازی برای کاهش اضطراب
• مدل‌سازی و نمایش کارتونی یا تصویری

تنها مراکز معتبر دندانپزشکی کودکان از تکنیک‌های کاهش اضطراب برای کودکان بهره می‌گیرند. با این وجود گاهی موارد نیاز به روش‌های پیشرفته برای کنترل اضطراب و همراهی کودک است، این روش های پیشرفته به شرح زیر هستند:

• آرام‌بخشی با گاز خنده (Nitrous Oxide)
• داروهای خوراکی یا تزریقی
• بیهوشی عمومی با تشخیص دندانپزشک

بسته به شرایطی که کودک دارد، دندانپزشک یکی از روش‌های فوق را انتخاب می‌کند. باید متخصص دندانپزشکی کودکان، تجربه و دانش لازم برای بهره‌گیری از هر یک از روش‌ها را داشته باشد. یکی از تفاوت‌های بین دندانپزشک عمومی با متخصص کودکان، عدم توانایی دندانپزشک عمومی در بهره‌گیری از این روش‌ها است.

نقش محیط در خدمات دندانپزشکی کودکان

محیط مطب دندانپزشکی نقش بسزایی در کاهش ترس و اضطراب کودکان دارد، بهره‌گیری از رنگ‌های شاد، تصاویر کارتونی و صندلی‌های رنگی متناسب با روحیات کودکان، بکارگیری موسیقی و داشتن فضای بازی، داشتن اتاق اسباب‌بازی و ... از جمله مواردی است که یک محیط مناسب برای خدمات دندانپزشکی کودکان باید داشته باشد.

علاوه بر این سایر پرسنل نیز باید آموزش‌های رفتاری با کودکان را دریافت کنند و با مهربانی و متناسب با روحیات کودکان با آن‌ها رفتار نمایند. تنها مراکز معتبر دندانپزشکی کودکان به این امور توجه می‌نمایند.

همانطور که در وب سایت دکتر فاطمه کدخدائی آمده است:

انتخاب رنگ‌های شاد و جذاب برای دیوارها و دکوراسیون داخلی مطب دندانپزشکی بسیار مهم است. رنگ‌هایی مانند آبی، سبز، زرد و صورتی که در دنیای کودکانه شناخته شده هستند، می‌توانند احساس آرامش و خوشایندی ایجاد کنند. طراحی داخلی باید ساده و بدون جزئیات پیچیده باشد تا کودک بتواند به راحتی توجه خود را متمرکز کند و از فضای درمانی ترس نداشته باشد.

نقش والدین در دندانپزشکی کودکان

والدین برای درمان‌های دندانپزشکی کودکان نقش بسزایی دارند، آماده‌سازی کودک قبل از مراجعه به دندانپزشکی، دادن حس آرامش به کودکان، صحبت آرام و ساده و دادن اطلاعات به کودک، اجتناب از بکار بردن واژه‌های منفی از جمله مواردی است که باید رعایت نمایند.

دقت نمایید که کودکان نزد والدین بیشترین حس آرامش را دارند و والدین نقش بسزایی در حفظ این آرامش برای بهره‌گیری از خدمات دندانپزشکی کودکان دارند، بنابراین حضور آرام‌بخش والدین در مطب دندانپزشکی، نقش موثری در موفقیت درمانی دارد.

والدین نقش اصلی را در انتخاب بهترین مراکز برای درمان‌های کودکان دارند، آن‌ها باید با دقت، بهترین مراکز در این حوزه را انتخاب نمایند.

اهمیت مراجعه به دندانپزشکی کودکان

کودکان باید در سنین ابتدایی به دندانپزشک مراجعه نمایند تا مشکلات دهان و دندان آن‌ها برطرف گردد، درمان در سنین پایین‌تر، ساده‌تر بوده و درصد موفقیت درمان بالاتر است. برخی از درمان‌های پیشگیرانه نظیر فلورایدتراپی و فیشوسیلانت، برای درمان‌های پیشگیری کودکان لازم است، گرچه که کودک مشکل دهان و دندان خاصی نداشته باشد.

ایجاد ترس و نگرانی نباید مانع مراجعه کودک به متخصص کودکان شود، زیرا عدم مراجعه در زمان مناسب به دندانپزشکی مشکلات دهان و دندان را در سنین بالاتر تشدید می‌نماید.

همانطور که در وب سایت کلینیک کودکان آنا آمده است:

مشکلات دندانی می‌تواند فراتر از دهان، بر سلامت کلی کودک تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، پوسیدگی دندان ممکن است به عفونت‌های جدی منجر شود که نیاز به درمان‌های گسترده‌تری دارند. علاوه بر این، درد ناشی از مشکلات دندانی می‌تواند بر تغذیه، خواب، و تمرکز کودک در مدرسه تأثیر منفی بگذارد. به همین دلیل، حفظ سلامت دهان و دندان باید از اولویت‌های مهم والدین باشد.

انتخاب بهترین دندانپزشک کودک

با توجه به شرایط خاص درمانی که کودکان دارند و اهمیت درمان در فضای آرامبخش، انتخاب دندانپزشک و مرکز دندانپزشکی معتبر از اهمیت بالایی برخوردار است. متخصص کودکان باید صبر و حوصله کافی برای ارتباط با کودکان را داشته باشد و توانایی برقراری ارتباط دوستانه با کودک را داشته باشد.

باید این نکته را در نظر داشته باشید، مرکز دندانپزشکی باید انواع خدمات مورد نیاز برای کودکان اعم از درمان‌های پیشگیری، ترمیمی و زیبایی را ارائه دهد و کودک براحتی نقص‌های دندانی خود را برطرف نماید.

همچنین متخصص دندانپزشکی کودکان باید تجربه تخصصی، خصوصا در زمینه تکنیک‌های آرامبخشی و کاهش ترس و اضطراب را داشته باشد. از این رو والدین برای انتخاب دندانپزشک برای کودک دلبند خود باید حساسیت کافی به خرج دهند. هر دندانپزشکی توانایی مدیریت اضطراب کودکان را ندارد، دندانپزشک باید آموزش‌های روان‌شناسی و رفتارشناسی کودکان را دیده باشد.

با انتخاب مرکزی معتبر در زمینه دندانپزشکی کودکان، تجربه‌ای متفاوت و بدون ترس را برای کودک دلبند خود به ارمغان آورید.