نقرس چیست و چه درمانی دارد؟

به گزارش رکنا، بیماری‌های مفصلی جزو دردناک‌ترین و آزاردهنده‌‌ترین بیماری‌هایی هستند که معمولا آثار آن‌ها ماندگار است و در ازای طول عمر فرد، طول می‌کشند. این بیماری‌ها در انواع مختلفی و با درجات شدت متفاوتی در افراد بروز می‌یابند.

نقرس یکی از بیماری‌های مفصلی است که می‌تواند زندگی فرد مبتلا را به‌ شدت تحت تاثیر قرار دهد و سبب آزار و اذیت برای او شود.

در این مطلب قصد داریم ضمن معرفی این بیماری، علل، علائم، راه‌های پیشگیری و درمان آن را به‌طور واضح شرح دهیم. همچنین تصاویر نقرس را با شما اشتراک گذاشتیم تا این بیماری را بهتر بشناسید.

از طرف دیگر در این مطلب سوالاتی مانند آیا بیماری نقرس خطرناک است؟ عامل اصلی این بیماری چیست؟ و سئوالات مشابه را پاسخ می‌دهیم. پس ما را تا پایان همراهی کنید.

نقرس چیست؟

نقرس با نام انگلیسی Gout یک نوع آرتروز بسیار حاد است و در دسته بیماری‌های مفصلی قرار می‌گیرد. این بیماری که در اثر افزایش بیش از حد اسید اوریک در بدن به وجود می‌آید، زندگی فرد را به‌‌شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد و سبب تورم، درد، التهاب، قرمزی و داغ شدن بیش از حد مفاصل می‌شود.

طی حملات نقرس که بیشتر در هنگام خواب شبانه رخ می‌دهند، فرد شدیدا بی‌قرار شده و درد مفاصل برای او غیر قابل تحمل می‌شود. حملات نقرس به‌حدی دردناک هستند که حتی تحمل وزن پوست روی مفصل مورد هجوم، برای بیمار سخت است.

اثرات این بیماری بیشتر در نواحی انگشت بزرگ پا، زانو و مچ پا دیده می‌شود. اما گاهی آثار آن سایر نواحی بدن را مانند انگشت‌های دست و پا یا آرنج، درگیر می‌کند و روند طبیعی خواب فرد مبتلا را آشفته خواهد کرد.

این بیماری در مردان بیشتر از زنان رواج دارد و همچنین بیماران کلیوی و افراد با سابقه سنگ کلیه، بیش از سایر گروه‌ها در معرض ابتلا به نقرس قرار دارند.

برای درک بهتر بیماری نقرس بهتر است به سوال اسیداوریک چیست و به چه شکلی در بدن افزایش می‌یابد؟ پاسخ دهیم.

اسید اوریک یک ماده آلی است که در اثر سوختن اسیدهای آمینه در بدن انسان به‌ وجود می‌آید. این ماده خاصیت انحلال پذیری بالایی با آب ندارد، به همین دلیل در صورت افزایش مقدار آن در بدن، به‌شکل بلورهای اسیدی در مفاصل رسوب می‌کند.

مصرف بالای مواد غذایی پروتئین‌دار مانند گوشت قرمز به‌ویژه گوشت گوساله یا جگر آن، میزان پروتئین بدن را تا حد زیادی افزایش می‌دهند. اگر مواد زائد پروتئین به‌درستی دفع نشود موجب بروز بیماری نقرس خواهد شد.

بنابراین طبیعی است افراد با سابقه سنگ کلیه بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار داشته باشند. زیرا عملکرد کلیه‌های آن‌ها برای دفع اسید اوریک مناسب نیست و رسوب این ماده در مفاصل، فرد را به نقرس مبتلا خواهد کرد. از سوی دیگر خود رسوب اسیداوریک درکلیه‌ها باعث به وجود آمدن سنگ کلیه در افراد می‌شود.

علائم ابتلا به نقرس

علائم نقرس خفیف

معمولا افراد مبتلا به این بیماری نشانه‌ها و علائم ویژه‌ای دارند که افراد مبتلا به نقرس از خود نشان می‌دهند. اگر علائم زیر را مشاهده می‌کنید، بهتر است هر چه زودتر با مشاوران متخصص ارتوپد تماس بگیرید تا شما را در هر ساعت از شبانه‌روز راهنمایی کنند.

این علائم عبارت هستند از:

    اولین نشانه ابتلا به نقرس احساس درد شدید در مفاصل است. در زمان اولیه ابتلا به این بیماری شدت درد کمتر است و معمولا به‌شکل یک درد مبهم در مفاصل ظاهر می‌شود اما با حاد شدن بیماری شدت درد نیز افزایش می‌یابد. این درد بیشتر در زانو، مچ پا، انگشت بزرگ پا و سایر انگشتان دست و پا ظاهر می‌شود.

    ورم نواحی درگیر نیز از دیگر علائم ابتلا به نقرس است. معمولا پس از ایجاد درد در مفاصل مختلف، ورم این نواحی نیز شروع شده و به‌شکل غیر طبیعی سبب باد کردن مفصل درگیر می‌شود.

    مفاصل درگیر با بلورهای اسید اوریک، علاوه بر درد و ورم، ملتهب و قرمز رنگ می‌شوند و زمینه را برای اختلال در عملکرد عادی فرد فراهم می‌کنند.

    از دیگر علائم ابتلا به نقرس مچ پا می‌توان به سوزش و داغ شدن مفاصل ورم کرده اشاره کرد.

    در افرادی که مبتلا به نقرس هستند، نشانه‌های نام برده در بالا معمولا تا مدت طولانی ادامه خواهند داشت و پس از مصرف دارو به‌سرعت از بین نمی‌روند.

    در افرادی که بیماری آن‌ها بسیار حاد است، امکان حرکت دادن معمولی مفاصل مشکل خواهد شد.

این بیماری در مراحل و انواع مختلفی در افراد بروز می‌یابد که عبارتند از:

    زمانی که اسید اوریک بدن یک فرد افزایش یابد اما هیچ علامت و نشانه ظاهری در او مشاهده نشود، می‌توان گفت که فرد به هایپر اوریسمی بدون علامت مبتلا شده است.

    نقرس کاذب یکی دیگر از انواع نقرس محسوب می‌شود که دوره حملات آن کوتاه‌تر بوده و عامل ایجاد آن نیز تجمع کریستال‌های پیرو فسفات کلسیم در مفاصل است. اما به‌طور کلی علائم آن با نقرس شباهت دارد.

    نقرس حاد یکی از انواع نقرس آزاردهنده است. حملات نقرس در این نوع یا این مرحله از بیماری اتفاق می‌افتند و به‌طور میانگین از ۳ تا ۱۰ روز ادامه خواهند داشت.

    نقرس پوستی بدترین و آزاردهنده‌ترین نوع این بیماری است که گاهی سبب آسیب عمیق و دائمی به مفاصل یا کلیه‌های فرد می‌شود. در این نوع نقرس بلورهای اسید اوریک در مفاصل بدن موجب ایجاد توده‎‌های بزرگ و متورمی می‌شوند.

عکس نقرس پا را در ابتدای خبر می‌توانید مشاهده کنید که شدت وخیم بودن این بیماری را می‌تواند تا حدی نشان دهد. درمان بیماری نقرس را میتوانید با مراجعه به دکتر نقرس شروع کنید.

خطرات و عوارض نقرس

در بعضی از موارد افراد حملات نقرسی را پس از یک مرتبه درمان، دوباره تجربه نمی‌کنند اما در بیشتر موارد هر چند وقت یک مرتبه علائم و عوارض این بیماری ظاهر می‌شوند.

در افرادی که بیماری‌ آن‌ها بسیار پیشرفت کرده است، در نواحی نرم اطراف مفاصل توده‌های بزرگی ایجاد می‌شوند که ظاهر ناحیه درگیر را زشت می‌کنند و در زمان حمله بیماری بسیار متورم خواهند شد.

در نوع پیشرفته این بیماری حتی امکان حرکت عادی مفاصل از فرد گرفته می‌شود. بزرگترین تهدید نقرس برای بدن، آسیب به کلیه‌های بیمار و ایجاد شن و سنگ کلیه در آن‌ها است.

علل ابتلا به نقرس

همان‌طور که گفته شد، این بیماری در اثر تجمع بیش از حد اسید اوریک در بدن اتفاق می‌افتد، اما بهتر است بدانید که تمام افرادی که اسید اوریک آن‌ها بیش از حد معمولی است به نقرس مبتلا نمی‌شوند. به‌طور کلی عوامل و علل تشدیدکننده افزایش اسید اوریک در بدن و درنتیجه ابتلا به نقرس عبارتند از:

    مصرف بیش از حد گوشت قرمز

    زیاده‌روی در مصرف مکمل‌های پروتئین

    اضافه وزن

    مصرف بالای الکل

    افزایش سن

    وراثت

    جنسیت (این بیماری در مردان رواج بیشتری دارد)

    استفاده از داروهایی مانند دیورتیک و داروهای حاوی سالیسیلات

    ابتلا به سایر بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا فشار خون و کنترل نکردن آن‌ها

    پیوند اعضا و مصرف داروهای ویژه برای پس نزدن عضو پیوندی

در افرادی که خطر ابتلا به نقرس در آن‌ها زیاد است، کم آبی بدن و تب شدید می‌تواند احتمال بروز حملات را بیشتر کند.

همچنین در بسیاری از موارد احتمال عود کردن حمله‌های نقرس با سرمای زیاد بالا می‌رود. به همین دلیل افراد گروه‌های پر خطر باید همواره مواظب دمای بدن خود و همچین میزان آب آن باشند.

راه‌های پیشگیری از نقرس

نقرس نیز مانند بسیاری از بیماری‌ها تا حد بسیار زیادی قابل پیشگیری است. روش‌های مختلفی برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری به‌ویژه در گروه‌های پرخطر وجود دارد که اکثر آن‌ها روی یک مساله، یعنی احتیاط در مصرف مواد غذایی پروتئین‌دار تمرکز دارند.

همچنین کاهش وزن و جلوگیری از چاقی مفرط یکی از روش‌های موثر در پیشگیری از ابتلا به این بیماری است.

از دیگر راه‌های موثر می‌توان به اجتناب از مصرف مشروبات الکلی یا کاهش مصرف آن‌ها اشاره کرد. علاوه بر این باید اشاره کنیم افزایش میزان نوشیدن آب نیز در کاهش احتمال ابتلا به نقرس موثر است.

روش‌های تشخیص نقرس

علائم نقرس با چند بیماری دیگر از جمله روماتیسم مشابه است، به همین دلیل تشخیص آن به دقت و توجه بیشتری نیاز دارد. به‌طور کلی از روش‌های زیر برای تشخیص این بیماری استفاده می‌شود:

آزمایش خون

معمولا اولین روشی که برای تشخیص این بیماری توسط پزشک تجویز می‌شود، آزمایش خون است. در این آزمایش میزان اسید اوریک خون و همچنین کراتین آن نیز اندازه گرفته می‌شود، اما نتیجه آن به‌طور قطعی نشان‌دهنده ابتلا به نقرس نیست.

برخی از افرادی که اسید اوریک بالایی دارند به بیماری نقرس مبتلا نیستند و هیچ علائمی از این بیماری در بدن آن‌ها وجود ندارد.

از سوی دیگر ممکن است فردی به نقرس مبتلا باشد و همه علائم آن در بدن فرد مشاهده شوند اما میزان اسید اوریک خون او در حالت طبیعی قرار داشته باشد.

به همین دلیل توصیه می‌شود به‌غیر از آزمایش خون، از سایر روش‌های تشخیصی نیز استفاده کنید.

آزمایش مایع میان مفصلی

در این آزمایش مایع میان مفصلی از طریق ابزار دقیق و ویژه‌ای نمونه‌برداری شده و برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

اگر در هنگام بررسی این مایع در زیر میکروسکوپ، بلورهای اسید اوریک مشاهده شود، تشخیص بیماری نقرس برای فرد داده خواهد شد. جواب آزمایش نقرس از طریق بررسی مایع میان مفصلی یکی از کامل‌ترین و دقیق‌ترین تشخیص‌های این بیماری است.

آزمایش ادرار

با آزمایش ادرار نیز مقدار اسید اوریک بدن اندازه گرفته می‌شود. به همین دلیل تا حدودی در تشخیص نقرس موثر است.

سی‌تی اسکن (Dual energy CT scan)

در این نوع سی‌تی اسکن از انرژی دوگانه استفاده می‌شود، به همین دلیل حتی ریزترین بلورهای اسید اوریک در این تصویربرداری نشان داده می‌شوند.

می‌توان گفت سی‌تی اسکن دوگانه دقیق‌ترین روش برای تشخیص بیماری نقرس است که به‌دلیل در دسترس نبودن برای همه افراد و هزینه بالای آن، از سایر روش‌ها رواج کمتری دارد.

رادیولوژی

یکی دیگر از روش‌‌هایی که برای تشخیص ورم مفاصل به کار می‎رود، عکس‌برداری با اشعه ایکس است. در این روش انواع التهاب‌های مفصلی نشان داده می‌شوند اما بیماری نقرس به‌طور دقیق تشخیص داده نخواهد شد.

سونوگرافی

از دیگر روش‌های رایج برای تشخیص نقرس، سونوگرافی اسکلتی عضلانی است که علاوه بر تشخیص ورم، کریستال‌های اسید اوریک را نیز شناسایی می‌کند.

درمان نقرس

برای بیماری نقرس دو نوع درمان وجود دارد که بهتر است فرد مبتلا از هر دو نوع کنار یکدیگر استفاده کند. در ادامه آن‌ها را نام خواهیم برد ولی برای اطلاعات بیشتر می‌توانید با مشاوران متخصص اورتوپد همیشه آنلاین پذیرش ۲۴ برای درمان نقرس خود صحبت کنید.

نوع اول درمان این بیماری، درمان با داروهای شیمیایی است و نوع دوم شامل درمان با طب سنتی و تغییر سبک زندگی می‌شود. داروهای توصیه شده در این نوع درمان‌ها عبارتند از:

درمان با داروهای شیمیایی

درمان نقرس با داروهای شیمیایی شامل سه بخش یا مرحله اساسی می‌شود:

    در مرحله اول باید سعی شود درد و التهاب ناشی از حملات نقرسی به‌سرعت کاهش یابند. در این مرحله داروهای ضد التهاب مانند ایندومتاسین یا داروهای مسکن مانند ایبوپروفن تجویز می‌شوند. بیمارانی که مصرف داروهای ضد التهاب به دلایل مختلفی برای آن‌ها ممنوعیت دارد، باید از داروهای کلشیسین استفاده کنند.

    همچنین بیماران کلیوی که از مصرف کلشیسین‌ها منع شده‌اند، باید داروهای کورتیکوستروئیدها را جایگزین سایر داروها کنند.

    در مرحله دوم پزشک باید با تجویز داروهای کاهش‌دهنده اسید اوریک، امکان حملات بعدی بیماری را کاهش دهد. داروهای کاهنده سطح اسید اوریک، علاوه بر کم کردن این ماده در بدن، روی کاهش اندازه توفی‌ها (غده‌های حاصل از ورم اسید اوریک) نیز اثر مثبت دارند.

    داروهایی مانند آلوپورینول، پروبنسید، فبوکزوستات و پگلوتیکاس می‌توانند سطح عمومی اسید اوریک را در بدن فرد مبتلا کاهش دهند.

    در بیشتر موارد دکتر روماتولوژی برای پیشگیری از عود دوباره حملات نقرسی، داروهای پیشگیری‌کننده از بروز حملات را تجویز می‌کند.

این داروها در ۶ ماه اول درمان بعد از حمله نقرس مصرف می‌شوند یا به طور کلی در ابتدا تشخیص بیماری تجویز می‌شوند، اما دوره مصرف آن‌ها ۶ ماهه است.

داروهای پیشگیری‌کننده می‌توانند شامل ناپروکسن سدیم، دیکلوفناک، ایندومتاسین یا ایبوپروفن باشند.

درمان با طب سنتی و تغییر سبک زندگی

درمان نقرس در طب سنتی را باید با تشخیص و نظر تخصصی دکتر طب سنتی شروع کنید. با استفاده از درمان‌های خانگی می‌توان تا حد بسیار زیادی از حملات نقرس جلوگیری کرد یا درد ناشی از آن‌ها را کاهش داد. در ادامه بهترین درمان های خانگی نقرس  را به شما معرفی میکنیم:

    احتیاط در مصرف گوشت قرمز و جگر

    احتیاط در مصرف مواد غذایی حاوی پورین مانند لوبیای خشک یا مارچوبه

    اجتناب از مصرف الکل

    نگه‌داشتن مفاصل درگیر بالاتر از سطح قلب

    سرد کردن مفاصل درگیر با استفاده از کمپرس آب سرد

    کاهش وزن و جلوگیری از چاقی

    مصرف بالای مایعات

    مصرف لبنیات کم چرب

    مصرف مداوم ویتامینC

    مصرف آبمیوه‌های طبیعی مانند آب انگور، گیلاس ، سیب، پرتقال، نارنج و هندوانه برای نقرس

    ماساژ بدن با روغن گل محمدی و شترمرغ

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

نقرس یکی از بیماری‌های آزاردهنده مفصلی است که توجه نکردن به درمان آن می‌تواند عوارض خطرناکی را مانند سنگ کلیه یا خشکی مفصل به همراه داشته باشد. تشخیص به‌موقع و درست این بیماری در کنترل آن تاثیر بسیار زیادی دارد.