سونامی که بلای جان مازندرانی‌ها شده است
رکنا: آب های آلوده و بیماری زا در صنایع کشاورزی مازندران موجی از سرطان گوارش را میان مردم این استان به راه انداخته است.
پساب‌های صنعتی، فاضلاب و زباله شهری و سموم کشاورزی بی‌محابا در سایه بی‌تدبیری و البته سکوت مسئولان، منابع آبی و دریای مازندران را آلوده می‌کنند و آب از آب تکان نمی‌خورد؛ پیامد این بی‌تدبیری و تاخت وتاز آلاینده‌ها، سونامی سرطانی است که هم‌اکنون بلای جان مازندرانی‌ها شده است.
سلامت مردم تنها مساله‌ای است که نمی‌توان آن را به‌شوخی گرفت اما هستند مسئولانی که حتی سلامت مردم را نیز به‌شوخی گرفته‌اند. چگونه می‌شود مسئولانی که یک کارخانه معروف آب معدنی را به دلیل آلوده بودن پلمب می‌کنند، در قبال آلودگی آب بیش از ۳ میلیون نفر از اهالی مازندران سکوت می‌کنند. به‌گفته کارشناسان و فعالان محیط زیست کیفیت آب آشامیدنی مازندران به‌گونه‌ای شده که اکنون می‌توان به‌جرات گفت مازندرانی‌ها فاضلاب می‌نوشند. فاضلاب‌های شهری، یکی از مهم‌ترین دلایل آلودگی آب در این استان است. ماجرا این است که فاضلاب شهری در مازندران نخست وارد چاه‌های جذبی می‌شود؛ باتوجه به اینکه سطح دسترسی به آب‌های زیرزمینی درحدود 40 سانتی‌متر است؛ فاضلاب به‌راحتی وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود. پس از آن اندک فاضلابی که نتوانسته به سفره‌های زیرزمینی نفوذ کند، توسط تانکرهایی در رودخانه‌ها یا دریا تخلیه می‌شوند. همه این عوامل دست در دست هم داده‌اند تا مازندران بر سکوی نخست سرطان گوارش در کشور قرار گیرد. بر اساس یک آمار تایید نشده از هر 8 نفر یک نفر در مازندران به سرطان گوارش مبتلا می‌شود.
شبکه‌های ناقص فاضلاب
احداث شبکه فاضلاب در شهرهای ساحلی به‌فوریت در دولت و مجلس تاکید شده بود اما این فوریت و تاکید هیچ دستاوردی برای این شهرها نداشته است. تنها چند تصفیه‌خانه نیمه‌فعال در این استان وجود دارد که فقط درصدی از آب مورد نیاز جمعیت شهرها را پوشش می‌دهد و مابقی فاضلاب شهرها یا وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود یا توسط تخلیه‌چی‌های فاضلاب چاه کشیده و در رودخانه‌ها تخلیه می‌شود. این فاضلاب‌ها با انواع و اقسام میکروب‌ها و انگل‌ها به دریا وارد می‌شوند.تاکنون فاضلاب مطالبه مردم از مسئولان نبوده است. هنگامی که حتی بسیاری از مردم مازندران از نبود شبکه فاضلاب در شهرشان اطلاع ندارند چگونه می‌توان انتظار داشت که بحث فاضلاب در اولویت مسئولان باشد.
رودخانه‌ها بدون ماهی
محسن مسعودیان، عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با اشاره به اینکه انواع آلودگی‌های به وسیله فاضلاب‌های کشاورزی، صنعتی و دامی وارد رودخانه‌ها و منابع آبی زیرزمینی مازندران می‌شود؛ به ایسنا گفت: «ماهیان رودخانه‌های مازندران نسبت به 30 سال گذشته با کاهش رو به‌رو شده و یا از بین رفته است، هم‌چنین از نظر کیفی نیز تغییرهای محسوسی داشته‌اند که تمام این موارد از آلودگی آب رودخانه‌ها نشات می‌گیرد. افزایش نیازهای مداوم به مصرف آب بدون توجه به منابع و احداث سازه‌های تصفیه، موجب بروز مشکلاتی چون آلودگی آب می‌شود. وقتی کیفیت آب رودخانه‌ای تغییر می‌کند، این تغییرات موجب تغییر گونه‌های گیاهی، حیوانات و آبزیان نیز می‌شود». او ادامه داد: «با توجه به اینکه کشور در دوره خشکسالی قرار دارد و این دوره‌های اقلیمی تکرارپذیر هستند، شاهد وضعیت مطلوب آبی در کشور نیستیم.مهم‌ترین مساله در این زمینه، شیوه استفاده در مصرف آب است، بدین معنی که وقتی مصرف نسبت به منبع موجود بیشتر باشد، بحران ایجاد شده و منابع آبی تحلیل می‌رود. عملکرد نامناسب ما نسبت به آب های زیرزمینی و سطحی یکی از دلایل بروز بحران آب است، به طوری که وقتی آب ورودی به منابع زیرزمینی کم باشد تغییر در چرخه آب ایجاد می‌شود که نمونه آن در خشک شدن دریاچه ارومیه نمود پیدا کرده است. از حدود ۴۰ تا ۵۰ سال در شرق استان آب زیرزمینی کاهش یافته و به این دلیل میانکاله دچار مشکل شده است، اما این امر در غرب مازندران، اوضاع بهتری دارد هرچند غرب مازندران هم‌چنان نیازمند دقت بیشتری در مدیریت مصرف آب‌های زیرزمینی است تا دچار خشکی همچون شرق استان نشود.با توجه به اینکه کشور به لحاظ منابع آب زیرزمینی مورد تهدید قرار دارد کشاورزان نیز باید نسبت به مصرف آب، نکات لازم را رعایت کنند. برخی از کشاورزان اقدام به حفر چاه‌های غیرمجاز و اقدام تامین آب از منابع زیرزمینی می‌کنند که باید کنترل جدید در این امر صورت گیرد».
صنایع متهم آلودگی آب
یکی از متهمان اصلی پرونده آلودگی آب در مازندران صنایعی هستند که بدون توجه به امکانات، ظرفیت و پتانسیل استان تشکیل شده و توسعه یافته‌اند. بسیاری از مسئولان مازندرانی بر این باورند که توسعه مازندران فقط با کشاورزی امکان‌پذیر نیست و به‌همین‌دلیل باید استان در همه بخش‌های صنعتی توسعه یابد. در‌حال‌حاضر، بعضی از صنایع همانند سیمان، خودروسازی، تولید میلگرد و ... در استان مازندران فعال هستند. مسئولان به‌دنبال استقرار صنایع دیگر در این استان هستند. براساس آمار، 48 شهرک صنعتی در مازندران وجود دارد که از این تعداد فقط هشت شهرک صنعتی تصفیه‌خانه فاضلاب دارد. صنایع سهم بالایی در آلایندگی آب دریا و رودخانه دارند.در چنددهه اخیر استقرار صنایع در مازندران براساس آمایش سرزمینی انجام نشده است، چراکه بسیاری از صنایع موجود در استان جایگاه‌شان در مازندران نیست. اغلب شهرک‌های صنعتی در کنار نهرهای کشاورزی و رودخانه‌های اصلی استان قرار دارند که موجب آسیب‌های فراوان به کشاورزی و دریا شده‌اند.نکته قابل توجه اینجاست که بسیاری از جمعیت ساکن مانند صیادان و کشاورزان در این استان از طریق دریا ارتزاق می‌کنند. نمی‌توان به بهانه صنعت که درنهایت هزار شغل ایجاد می‌کند، زندگی هزاران نفر دیگر را از بین برد که شغل موروثی‌شان کشاورزی و ماهیگری است. از سوی دیگر، آبزیان که بخش عمده‌ای از آن در شمال کشور تامین می‌شود، محصول استراتژیک کشور است.
صنایعی که دریا را فاضلاب کرد
سهیل اولادزاد، کارشناس محیط‌زیست، درباره مشکلات شهرک‌های صنعتی در مازندران، به «قانون» گفت: « در استان‌های شمال کشور منطقه مناسبی برای استقرار صنایع وجود ندارد چراکه شهرک‌های صنعتی در کنار رودخانه یا جنگل قرار دارند. اغلب شهرک‌های صنعتی استان مازندران در کنار رودخانه واقع شده‌اند. برای مثال کنار رودخانه تلار سوادکوه شمالی شهرک صنعتی شورمست، اسلامشهر، بشل و یا در دو متری رودخانه قائم‌شهر، شهرک صنعتی سنگ‌تاب قرار دارد.مهم‌ترین دلیل قرارگیری شهرک‌های صنعتی در کنار رودخانه‌ها دسترسی سریع و راحت به منابع آبی است. بسیاری از صنایع مستقر در مازندران آسیب‌های مخرب و فجایعی زیست‌محیطی برای این استان به بار آورده‌اند. یکی از این فجایع زیست‌محیطی آلودگی آب دریا و تبدیل قسمت جنوبی دریای مازندران به فاضلاب سیار است.
بیشتر آن‌ها تصفیه‌خانه فاضلاب ندارند و پساب‌های صنعتی، مستقیم وارد آب رودخانه می‌شوند».اولادزاد با اشاره به اینکه بر اساس گزارش سازمان آب، دبی آب رودخانه سیاه‌رود از فاضلاب آن در 6 ماه از سال کمتر است، گفت:« این مساله درباره بسیاری از رودخانه‌ها نیز صدق می‌کند. از آنجایی‌که این رودخانه‌ها به دریا ریخته می‌شوند، تاثیر مستقیمی بر دریای مازندران می‌گذارند. این رودخانه‌ها در مسیر خود شالیزار‌ها را نیز مشروب می‌کنند که در نهایت سموم کشاورزی نیز به آن اضافه می‌شود».او با تاکید بر اینکه استفاده بی‌محابا و غیراصولی از کودهای کشاورزی یکی‌دیگر از مشکلات این استان است، بیان کرد: «کشاورزان و باغداران این استان با کوچک‌ترین مساله از کودهای کلره در مزارع و باغ‌های خود استفاده می‌کنند وکارشناسان جهاد کشاورزی نیز این مساله را تشدید می‌کنند، چراکه آن‌ها کشاورزان را به استفاده بیشتر از سم برای افزایش برداشت از سطح تشویق می‌کنند.
از‌سوی‌دیگر، شرکت‌هایی به‌نام محیط‌زیست اقدام به توزیع کود آلی به‌جای کمپوست می‌کنند. این در حالی است که کشاورزان به 20 درصد کود آلی نیاز دارند اما در این کودها فقط دو درصد کود آلی است. این کار باعث بی‌اعتمادی کشاورزان شده است».این کارشناس محیط‌زیست یادآور شد:«می‌توان برای مقابله با آفت از جایگزین‌های زیستی استفاده کرد. به‌عنوان مثال می‌توان از نوعی زنبور برای مقابله با کرم ساقه‌خوار برنج استفاده کرد که هیچ‌گونه آسیبی برای محیط‌زیست ندارد». مردم استان‌های شمال کشور خاطره خوشی از ممنوعیت صنایع ندارند. چون آن‌ها مهم‌ترین دلیل بیکاری را نبود صنایع می‌دانند. این درحالی است که می‌توان از صنایع هایتک، تبدیلی و گردشگری به خوبی در این استان استفاده کرد. تاکنون نگاه مسئولان در استان مازندران به‌سوی صنایع آلاینده بود تا هایتک و تبدیلی؛ شهرک‌های صنعتی موجود خود گواه روشنی براین مساله است.
اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید
ارسال نظر