چگونه از داغ شدن مغز جلوگیری کنیم؟ راهکارهای علمی

چگونه گرما مغز را متاثر می‌کند؟

بر اساس گزارش‌ها، در گرماهای بالا، دمای مرکزی بدن افزایش یافته و سیستم گردش خون به شدت تحت فشار قرار می‌گیرد. در این شرایط، خون بیشتر به سمت اندام‌های حیاتی حرکت داده می‌شود و از تامین اکسیژن کافی در بخش‌های حساس مغز مانند قشر پیش‌پیشانی (Prefrontal Cortex) کاسته می‌شود. این بخش از مغز، وظیفه تمرکز، تصمیم‌گیری و کنترل هیجانات را بر عهده دارد.

تحقیقات نشان داده‌اند که ماندن طولانی‌مدت در گرمای شهری توانایی یادگیری و تمرکز، به‌خصوص در افراد جوان و دانش‌آموزان را کاهش می‌دهد. این تاثیر در انجام فعالیت‌های ذهنی پیچیده مثل حل مسائل ریاضی مشهودتر است.

ارتباط گرما و اختلالات خواب

دمای بالا در شب، خصوصاً در مناطقی که دما به بالای ۲۵ درجه سانتی‌گراد می‌رسد، کیفیت خواب افراد را به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد. این نوع خواب سطحی و ناکافی می‌تواند ترشح ملاتونین را مختل کرده و فعالیت سیناپسی مغز را کم کند. مطالعات علمی نشان می‌دهند که گرمای شبانه منجر به تصمیم‌گیری‌های غیرمنطقی و رفتارهای عجولانه می‌شود، به‌ویژه در شرایطی که امکان استفاده از تهویه مطبوع محدود باشد.

تأثیر دما بر روان و رفتار

افزایش دمای محیط، همچنین باعث تغییر در سطح سروتونین، یکی از مهم‌ترین انتقال‌دهنده‌های عصبی مرتبط با خلق‌وخو می‌شود. این تغییرات می‌توانند تحریک‌پذیری و پرخاشگری را افزایش داده و توانایی کنترل هیجانات را کاهش دهند. افزون بر این، بالا رفتن میزان کورتیزول (هورمون استرس)، اضطراب و بی‌قراری‌های روانی را تشدید می‌کند.

چگونه اثرات گرما را کاهش دهیم؟

برای مقابله با اثرات منفی گرما بر سلامت مغز، پیشنهاد می‌شود:

1. دمای محیط را با استفاده از تهویه مناسب یا پنکه تنظیم کنید.
2. حتی در صورت عدم احساس تشنگی، آب کافی بنوشید.
3. از انجام فعالیت‌های ذهنی سنگین در ساعات اوج گرما (ظهر تا عصر) پرهیز کنید.
4. لباس‌های سبک و روشن بپوشید تا دمای بدن پایین بماند.
5. محیط خواب را با استفاده از پرده‌های ضخیم و کاهش نور، خنک کنید.

با پیروی از این توصیه‌ها و رعایت راهکارهای ساده، می‌توان اثرات گرما را بر عملکرد ذهنی کاهش داده و سلامت روانی و جسمی خود را حفظ کرد.