7 متر رسوبات در دریاچه ارومیه/بارندگی های اخیر کمکی به بحران آب نمی کند/22 سال است نیمی از مخازن سدهای کشور خالی است

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، خبرهای هواشناسی حاکی از آن است که هفته آینده در بسیاری از مناطق کشور شرایط دمایی کاملا متفاوت نسبت به این هفته بوده و شاهد یخبندان و دماهای زیر صفردرجه سانتیگراد در بسیاری از نقاط خواهیم بود و طبق این الگو ، هفته‌ای سرد در پیش است.این کاهش دما با وقوع بارش های گسترده برف و باران نیز همراه خواهد بود. اما سوال این است این بارش ها تا چه میزان دشت های خشک ،رودهای تشنه وسدهای بی آب را سیراب خواهد کرد؟ چقدر قادر به کاهش بحران آب کشور است؟

بارش ها نمی تواند تاثیر بسزایی بر سیراب کردن سفره های زیرزمینی داشته باشد

مهدی زارع زمین شناس در این خصوص به خبرنگار اجتماعی رکنا گـفت: به دلیل خشکسالی های طولانی بارش ها نمی تواند تاثیر خوبی در سیراب کردن سفره های زیر زمینی داشته باشد در همه  مناطقی که خشکسالی اتفاق می افتد به تدریج یک قشر نفوذ ناپذیر شکل می گیرد که مانع نفوذ آب در زمین می شود.

قشر نمک و رسوبات کف دریاچه ارومیه مانع نفوذ آب به لایه های زیرزمینی

مهدی زارع زمین شناس گفت : این موضوع باعث ایجاد مشکلات فراوانی در محیط زیست ،مانند بروز سیلاب ، به دلیل تشکیل  لایه های غیر قابل نفوذ روی خاک می شود. به طور مثال در دریاچه ارومیه یک قشر نمک و رسوبات در کف آن تشکیل شده که همین رسوبات مانع  نفوذ آب به لایه های زیرین و سفره های زیر زمینی می شود و بارندگی‌ها به سفره‌های زیر زمینی نفوذ نمی کند این آب حاصل از بارشها روی لایه سطحی دریاچه جمع می شود و به مرور تبخیر می شود.

در بخش هایی ازدریاچه ارومیه تا 7 متر با رسوبات پر شده است

این زمین شناس هشدار داد: در بخش هایی ازدریاچه ارومیه تا 7 متر با رسوبات پر شده و همین موضوع باعث می شود حتی اگر ارتفاع  آب که ممکن است تا 4 یا 5 متر باشد  هیچ تاثیری در احیای دریاچه ارومیه نداشته باشد.

پاییز امسال از سال های گذشته، خشک تر بود، بخصوص در مناطق مرکزی کشور

وی با اشاره به عدم تحقق پیش بینی های هواشناسی در پربارشی های پائیز 1402 گفت :علی رغم پیش بینی هواشناسی که اعلام کرده بود پائیز 1402 پر بارش خواهیم بود ولی تا بهمن 1402 بارندگی های اتفاقی وقوع یافت و باعث بارندگی هایی در بعضی بخش های کشور شد. به نسبت سال‌های گذشته پاییز امسال از سال های گذشته هم خشک تر بود مخصوصا در برخی مناطق مرکزی کشور.

بارندگی های اخیر یک پنجره زمانی محدود است

عضو وابسته شاخه زمین‌شناسی فرهنگستان علوم با ابراز نگرانی از خشکسالی های پی در پی بیان کرد: عملا در چهارمین سال خشکسالی های گسترده در ایران هستیم. بارندگی هایی که اخیرا اتفاق افتاده "یک پنجره زمانی محدود"  است که آن هم در بخش هایی جنوبی کشور محقق شده و بارندگی های گسترده تری  به احتمال زیاد اتفاق می افتد.

این محقق معتقد است روشهای زیادی برای مدیریت منابع آبی وجود دارد که برخی در کشور اجرا شده ولی در برابرش اقدامات خنثی کننده زیادی هم شده که آن را بی تاثیر کرده است.

22 سال است نیمی از مخازن سدهای کشور خالی هستند

وی سد سازی را یکی از این روش های مدیریت ناموفق آب دانست و افزود: یکی از روش های مدیریت آب، سد سازی است که زیادی هم در آن افراط کردند و همین موضوع باعث شد تا مخازن سد تا حدی پر نشود. از ابتدای دهه 80 تقریبا همیشه نیمی از مخازن سدهای ایران خالی از آب بوده است.

زارع تاکید می کند: در برابر سد سازی، آبخیزداری، توسعه جنگل ها و اصلاح زمین یکی دیگر از  روش های مدیریت منابع آب است که نیاز به سرمایه گذاری های ملی دارد و تا کنون در این حوزه هم اقداماتی شده است ولی با تغییر کاربری در مناطق جنگلی تاثیر این روشها را کاهش داده است.

صدمه  بزرگراه همت و زین الدین به جنگل چیتگر و منابع آب و خاک

وی در عین حال با اشاره به دست اندازی به حریم جنگل ها و منابع طبیعی در همین 20 ساله اخیر  ادامه داد: تبدیل و تغییر کاربری باغات به مناطق مسکونی و شهرک سازی ها به طور گسترده در جنگل های شمال و شهرک سازی هایی که در این مناطق به طور مداوم  صورت گرفته و ادامه دارد شاهد حذف  به مرور جنگل ها برای توسعه مناطق مسکونی و تفریحی و لطمه زدن به منابع طبیعی آب و خاک هستیم.

این محقق با اشاره به مواردی از این دست در تهران افزود: در شهر تهران هم با ایجاد بزرگراه همت و زین الدین در مناطق جنگلی چیتگر که دست ساز انسان بود به منظور الزام حل گره های ترافیکی منجر به حذف  چهره جنگلی و آسیب به منابع آب و خاک شده است.

دکتر زارع مداخلات انسانی را بزرگترین خطر محیط زیست دانست و اظهار داشت: برای مدیریت آب در کشور اقدامات خوبی داشته ایم اما در کنار آن اقدامات بد فراوانی هم انجام شده است.

ایران بزرگترین تولید کننده گازهای گلخانه ای در منطقه

این استاد دانشگاه افزود: ایران در منطقه و در میان کشورهای همسایه یکی از بزرگترین تولید کننده های گازهای گلخانه ای است که آن هم به دلیل داشتن شهرک های صنعتی فراوان و داشتن ذخایر نفت و گازی و مصرف سوخت های فسیلی است . تمام این موارد به گرم شدن زمین و تغییرات اقلیمی که منجر  به خشکسالی های بیشتر و شدید و بارندگی های ناگهانی و کوتاه مدت می شود.در این شرایط باید انتظار سیلاب های شدید را داشته باشیم. گرم شدن زمین هم خارج از مداخله انسانها نیست .

تجاوز به حریم منابع طبیعی عامل سیلاب های 96

وی با انتقاد از عدم مدیریت در ظرفیت های ایجاد شده برای مدیریت منابع آبی گفت: در بارندگی هایی که در سال 96 داشتیم تمام مسیرهای رودخانه های جراحی،کارون و مارون،دز و کرخه متاسفانه با مداخله انسانی با ساخت رستوران ها و مراکز تفریحی تخریب شده بود و به گستردگی منابع طبیعی تجاوز شده بود و باعث بروز سیلاب های گسترده شد.

وی ادامه داد: در سیلاب 96 خیلی از این رستوران ها خراب شدند و آسیب دیدند و از بین رفتند در تمام این رودخانه ها شهرداری خوزستان پارک و مراکز تفریحی ساخت و مدعی است که ما از این مناطق بهره برداری کردیم و برای نیازهای شهروندان فضای سبز ساختیم.این تجاوز به حریم منابع طبیعی بود.

زارع می گوید: بزرگراهی که کنار دروازه قرآن شیراز ساخته بودند نمونه بارز تجاوز به حریم رودخانه محسوب می شود که شهرداری با این استدلال که پیش بینی اینکه دوره بازگشت آب به بستر رودخانه طولانی بوده و برای همین در این منطقه پارک احداث کردند و تصور نمی کردند که بارندگی به این شدت و به همین زودی ها داشته باشند.که البته تغییرات اقلیمی این بازگشت سیلاب به بستر رودخانه را که فکر می کردند 200 ساله باشد پیش انداخته و خیلی سریع این سیلاب اتفاق افتاد. تا کنون بستر رودخانه به وضعیت قبلی باز نگشته است و همچنان به صورت بزرگراه باقی مانده و همان اتوبان وجود دارد و پرکردن دره همانطور ادامه دارد.