اوزمپیک و 4 عارضه خطرناک آن؛ موج شکایات بیماران

 یکی از نگرانی‌های جدی پیرامون مصرف اوزمپیک، احتمال ایجاد عارضه‌ای نادر با نام "نوروپاتی اپتیک ایسکمیک قدامی غیرآرتریتی" (NAION) است، که می‌تواند باعث از دست دادن دائم بینایی شود. سازمان جهانی بهداشت (WHO) نیز در ژوئن ۲۰۲۳ با انتشار بیانیه‌ای رسمی، نسبت به خطر این عارضه در ارتباط با سماگلوتید هشدار داده بود.

کمیته ارزیابی ریسک دارویی اروپا (PRAC) پس از تحلیل داده‌ها و گزارش‌ها، این عارضه را به عنوان اثری جانبی "بسیار نادر" طبقه‌بندی کرده و خواستار درج این هشدار در بروشورهای دارویی مرتبط شده است.

دلایل محبوبیت اوزمپیک

اوزمپیک که توسط شرکت دانمارکی Novo Nordisk تولید می‌شود، از سال ۲۰۱۷ در ایالات متحده تایید شد و به‌سرعت محبوبیت جهانی کسب کرد. این محبوبیت به دلایلی چون:

• اثربخشی بالا در کنترل قند خون و کاهش وزن
• استفاده گسترده در درمان دیابت و حتی مصرف توسط افراد غیردیابتی برای کاهش وزن
• حمایت رسانه‌ای وسیع، شامل تبلیغات شبکه‌های اجتماعی و تاییدیه‌های سلبریتی‌ها

بر اساس آمار منتشرشده، تنها در سال ۲۰۲۲، فروش این دارو در آمریکا به بیش از ۶ میلیارد دلار و در سطح جهانی به مجموع ۸.۵ میلیارد دلار رسیده است.

خطرات بینایی؛ مهم‌ترین نگرانی مصرف کنندگان

با وجود موفقیت چشمگیر تجاری، مطالعات اخیر به برخی عوارض نگران‌کننده ناشی از مصرف اوزمپیک در حوزه بینایی اشاره کرده‌اند. برجسته‌ترین این عوارض عبارت‌اند از:

۱. سکته چشمی (NAION): این عارضه نادر منجر به کاهش جریان خون به عصب بینایی و در نتیجه نابینایی ناگهانی، معمولاً در یک چشم، می‌شود. آژانس دارویی اروپا (EMA) اکنون این مشکل را به عنوان عارضه‌ای "بسیار نادر" در بروشور داروهای سماگلوتید، از جمله اوزمپیک، درج کرده است. مطالعات در دانمارک نشان داده‌اند که پس از عرضه اوزمپیک، موارد ابتلا به NAION در بیماران دیابتی افزایش یافته است.

۲. وخامت رتینوپاتی دیابتی: کاهش سریع قند خون ناشی از مصرف اوزمپیک ممکن است باعث بی‌ثباتی عروق شبکیه و تشدید رتینوپاتی شود. بیماران ممکن است دچار تاری دید، نقاط تاریک در میدان دید یا از دست دادن دید محیطی شوند. انجمن چشم‌پزشکی آمریکا (AAO) توصیه کرده که بیماران دیابتی پیش از شروع درمان با سماگلوتید، معاینه کامل چشم انجام دهند و تحت نظر باشند.

۳. اختلالات دیگر عصب بینایی: مطالعات اخیر نشان‌دهنده افزایش جزئی در بروز مشکلاتی چون پاپیلیت و ماکولوپاتی در برخی بیماران هستند.

۴. فلج معده: علاوه بر مشکلات چشمی، عوارض گوارشی چون گاستروپارزی (فلج معده) نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) نیز در هشدارهای خود به وجود داروهای تقلبی اوزمپیک اشاره کرده که با دوزهای نادرست و مواد مضر ممکن است خطرناک باشند.

شکایات گسترده و غرامت‌های احتمالی

تا ژوئن ۲۰۲۵، بیش از ۱۸۰۰ شکایت مرتبط با عوارض جانبی علیه شرکت نوو نوردیسک در دادگاه‌های فدرال آمریکا ثبت شده است. این شکایات عمدتاً شامل موارد NAION و گاستروپارزی می‌شوند. شاکیان مدعی هستند که این شرکت اطلاعات کافی را درباره خطرات به بیماران و پزشکان ارائه نکرده است.

بر اساس اطلاعات منتشرشده، این پرونده‌ها به صورت گروهی در دادگاه منطقه شرقی پنسیلوانیا برگزار می‌شوند. اگر این شکایات به نتیجه برسند، انتظار می‌رود شاکیان بتوانند غرامتی تا سقف یک میلیون دلار دریافت کنند که مجموع آن‌ها می‌تواند به چند میلیارد دلار برسد. با این وجود، شرکت نوو نوردیسک تاکنون پاسخی رسمی به این اتهامات نداده است.