رکنا، با نزدیک شدن به سفر رئیسجمهور به استان گلستان، بار دیگر بحث احداث تلهکابین در جاده ناهارخوران به صدر اخبار بازگشته است. کارشناسان محیط زیست هشدار میدهند که جانمایی این پروژه میتواند به تخریب جدی جنگلها، چشمهها و اکوسیستم منطقه منجر شود و ظرفیتهای طبیعی و گردشگری استان را به خطر بیندازد. به گفته حمیدرضا رضایی، عضو هیئت علمی گروه محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، مشکل اصلی نه خود سازه، بلکه انتخاب نادرست مکان و زیرساختهای همراه آن است که میتواند پیامدهای گستردهای از جمله تخریب محیط زیست، مصرف بالای آب و برق، مدیریت پسماند و ایجاد اشتغال محدود به همراه داشته باشد، در حالی که جایگزینهای سازگارتر و مؤثرتری برای توسعه استان وجود دارد.
رکنا، در حالی که آسمان شمال کشور با بیش از ۳۴۰ میلیمتر بارش بر سر رشت فرو ریخته، سمنان با عدد تکاندهنده ۴ میلیمتر عملاً وارد سال زراعی بدون باران شده است؛ نقشه بارش سهماهه نخست سال زراعی نشان میدهد بحران آب دیگر یک هشدار آیندهنگر نیست، واقعیتی جاری است که از پایتخت تا قلب فلات مرکزی، نشانههای فروپاشی تدریجی منابع آب را آشکار کرده است.
رکنا، آخرین گزارش رسمی وضعیت سدهای کشور نشان میدهد که ایران پیش از آغاز فصل گرما با بحران آب روبهرو می شود. حجم ذخیره آب در مخازن سدهای کشور در پایان آذر ۱۴۰۴ به ۱۷.۵ میلیارد مترمکعب رسیده که نسبت به سال گذشته کاهش ۲۲ درصدی داشته و میانگین پرشدگی سدها تنها ۳۴ درصد است. این کاهش ذخایر، تراز منفی ورودی و خروجی سدها و پراکندگی نامتوازن بارشها، هشدار میدهد که عبور از تنش آبی صرفاً با بارشهای مقطعی ممکن نیست و نیازمند مدیریت دقیق و تصمیمگیری فوری در حوزه منابع آب است.
در حالی که اشتغال روزگاری راه نجات از فقر بود، امروز در ایران شاغلان فقیر موج میزنند؛ ۵۶ درصد خانوارهای فقیر دارای سرپرست شاغلاند و تورم بالای ۴۰ درصد، سفره خانوادهها را کوچکتر و پروتئین و لبنیات را به کالای لوکس تبدیل کرده است. گوشت، شیر، ماست و تخممرغ دیگر قابل دسترس نیست و معیشت میلیونها کارگر در معرض فروپاشی است، در حالی که دولت همچنان خط قرمز خود را «معیشت مردم» مینامد.
سامانه بارشی اخیر در برخی نقاط کشور باران و سیلابهای شدید به همراه داشت، اما تهران، کرج و دیگر کلانشهرهای پرجمعیت، از این نعمت طبیعی محروم ماندند. بارش ناچیز در قلب جمعیتی کشور، نگرانیها درباره تنش شدید آب شرب و بحران پنهان آب در این شهرها را دوچندان کرده است. کارشناسان هشدار میدهند که بارش زیاد، لزوماً به افزایش ذخایر پایدار آب منجر نمیشود و مدیریت جامع حوزههای آبخیز همچنان حلقه مفقوده امنیت آبی کشور است.
رکنا، سامانهای که از دوشنبه ۲۴ آذر تا صبح امروز کشور را درنوردید، ایران را به دو نیمه برفی و کمبرف تقسیم کرد؛ فریدونشهر با ۴۳ سانتیمتر برف دفن شد، مشهد و اراک فلج شدند و همزمان شهرهایی در مرکز و شرق، سهمشان از این موج سرد فقط یک سانتیمتر بود. برفی که میتوانست امیدی برای بحران آب باشد، حالا به هشداری جدی درباره نابرابری اقلیمی و ضعف زیرساختهای کشور تبدیل شده است.
رکنا، تورم دیگر فقط مسئله اقتصاد نیست؛ این هیولای آرام، زندگی روزمره ایرانیان را فرو میبلعد، سلامت، آموزش و فرهنگ را تحت فشار میگذارد و جامعه را وادار میکند به جای ساختن آینده، صرفاً دوام بیاورد. هر روز، فاصله بین دهکهای ثروتمند و فقیر عمیقتر میشود و نادیده گرفتن آن، هزینهای فراتر از اعداد و درصدها بر جامعه تحمیل میکند.
رکنا، در حالی که ایران سالهاست با خشکسالی مزمن دستوپنجه نرم میکند، تنها در چهار روز، آسمان بیش از ۳۰ نقطه کشور را با بارشهایی بالای ۱۰۰ میلیمتر غافلگیر کرد؛ از لاوان و قشم تا انزلی و رامسر. سامانه بارشی قدرتمندی که از یکشنبه ۲۳ آذر فعال شد و تا صبح پنجشنبه ۲۷ آذر ادامه داشت، بار دیگر تناقض خطرناک اقلیم ایران را عیان کرد، خشکسالی بلندمدت، سیلابهای ناگهانی و مدیریت غایب.
رکنا، در یکی از بیسابقهترین دورههای خشکسالی ایران، بارشهای شدید و نقطهای بهجای احیای منابع آب، به سیلاب و خسارت تبدیل شدهاند؛ پدیدهای که نه نتیجه خشم طبیعت، بلکه پیامد مستقیم سالها بیتوجهی به آبخیزداری، تخریب حوضههای آبریز و ترجیح منافع سوداگرانه بر مدیریت علمی آب در سرزمین خشک ایران است.
رکنا، طی تنها ۲۴ ساعت، سامانه سرد و بارشزای فعال بر فراز کشور، نقشه ایران را سفید کرد؛ از زاگرس مرکزی تا دامنههای البرز و شمالشرق، دهها ایستگاه سینوپتیک بارش برف قابلتوجه ثبت کردند و فارسان با ۲۸ سانتیمتر برف، در صدر شهرهای برفگیر ایستاد؛ رخدادی که هم نوید تقویت ذخایر آبی را میدهد و هم زنگ هشدار اختلال و یخزدگی در محورهای کوهستانی را به صدا درآورده است.