افزایش فقر عاطفی و روانی در دهک های جامعه / نماینده مجلس: عدالت اجتماعی و رفع فقر اولویت اصلی دولت

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، فقر یک مولفه اجتماعی است که در تمامی ابعاد می‌تواند روند حرکت یک جامعه به سوی تعالی را کند و حتی متوقف کند. تعریف مرسوم از فقر تنها به بعد اقتصادی آن محدود است اما ابعاد دیگر این مولفه اجتماعی که شامل فقر فرهنگی، فقر عاطفی و دیگر انواع آن است، نامحسوس‌تر و در برخی موارد آسیب‌زاتر از فقر اقتصادی است و می‌تواند پایه‌های اجتماعی یک کشور را در حد نابودی پیش ببرد.

نکته‌ای که اغلب کارشناسان علوم اجتماعی در مورد آن توافق نظر دارند این است که یکی از عوامل تاثیرگذار به وجود آمدن انواع فقر در جامعه، فقر اقتصادی است و ما برای حل ریشه‌ای این مسائل باید به سراغ افزایش فاکتورهای رفاه اجتماعی و رشد اقتصادی باشیم. مساله‌ای که کشور ما هر روز بیشتر از گذشته با آن درگیر است.

به باور بسیاری از کارشناسان در وضعیت فعلی اصلی‌ترین دغدغه مردم در چهارگوشه کشور حل مشکلات اقتصادی و معیشتی است که این مساله به صورت مستقیم بر تشدید انواع فقر در کشور تاثیرگذار است و جامعه را به سوی انواع آسیب‌ها هدایت می‌کند.

فقر اخلاقی و عقلانی در جهان

ایراندخت فیاض، هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با رکنا با اشاره به اینکه جهان امروز در سطح بین‌المللی به طور کلی با فقر اخلاقی و عقلانی مواجه است، تاکید کرد: نظام تربیتی ما چه خانواده و چه نظام آموزشی در طی سالهای گذشته نتوانسته درست به وظایف خود عمل کند.

وی گفت: مساله‌ای که کودکان ما در دهک‌های بالا با آن روبه‌رو هستند شخصی شدن زندگی‌ها است که این مساله یکی از عوامل تشدید فقر اخلاقی در دهک‌های بالا در جامعه محسوب می‌شود

فقر  اخلاقی و عاطفی در طبقه مرفه

این جامعه‌شناس و فعال سیاسی ایرانی ادامه داد: جامعه انسانی در دهک‌های بالا فقط خودش را مشاهده می‌‎کند و همه چیز را نسبت به منافع خود می‌سنجد که این آسیب در آینده بین دهک‌‌های بالای جامعه پررنگ‌تر خواهد شد.

فیاض اضافه کرد: امروزه محدود افرادی می‌توانند نیازهای عاطفی خود را تامین کنند و نسل بعدی ما به شدت از فقر اخلاقی رنج خواهد برد که این مساله در بین دهک‌های بالای جامعه شایع‌تر خواهد بود.

هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: فقر اقتصادی می‌تواند زیربنای برخی از این مسائل باشد اما برخی افراد از بعد عقلی نیز فقیر هستند و قدرت تحلیل و تمیز مسائل را از هم دیگر ندارند که برخی از آنها هم ریشه‌هایی در سبک زندگی وارداتی و بررسی نشده مدرن و پسامدرن دارد.

کاهش سطح تاب آوری جامعه

جامعه شناس مطرح کشور گفت: متاسفانه در چند دهه گذشته رشد اخلاقی در  جامعه مورد بی توجهی قرار گرفته است .حاکمیت باید با برنامه‌ریزی مشخص جامعه را به سمت یک نیاز درونی برای رشد ببرد نه به سمت یک فشار درونی. این وضعیت باعث می‌شود که سطح تاب‌آوری در جامعه پایین بیاید و در نهایت جامعه به سمت یک اضمحلال جدی حرکت ‌کند.

به جای راهکار مصون سازی به دنبال تعالی بخشی باشیم

وی در تشریح عوامل این وضعیت تصریح کرد: ما در نظام تربیت دو رویکرد می‌توانستیم داشته باشیم اولی رویکرد تعالی بخشی و دومی رویکرد مصون‌سازی که ما همیشه رویکرد مصون‌سازی را انتخاب کردیم و باید توجه داشته باشیم که رویکرد مصون‌سازی یک مدلی از برخوردهای کنترلی و تحمیلی و تهدیدی است.

فیاض تشریح کرد: در رویکرد مصون‌سازی ما همیشه به دنبال برخورد با وقایع هستیم در حالیکه در رویکرد تعالی بخشی افراد مسئولیت تصمیمات خود را می‌پذیرند و این باعث می‌شود تا با یک جامعه متعالی روبه‌رو شویم.

هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی تاکید کرد: مساله بی‌هدفی در نسل‌های آینده هم بسیار پررنگ‌تر خواهد بود و این موضوعی است که نسل میانسال ما هم درگیر آن هستند. ما اگر با همین منوال پیش برویم جامعه ارزش‌های خود را پس خواهد زد و دچار یک پوچگرایی اساسی خواهد شد.

فقر اقتصادی مولد تشدید سایر فقرها

ابوالفضل ذوالفقاری، عضو هیات علمی دانشگاه شاهد در این باره در گفتگو با خبرنگار رکنا چنین تصریح کرد: فقر به لحاظ اقتصادی یک سیکلی است که خودش را باز تولید می‌کند. علاوه بر این فقر اقتصادی مولد و تشدید کننده سایر انواع فقر است.

وی با اشاره به اینکه نابرابری در نظام آموزشی یکی دیگر از عوامل تشدید کننده این موضوع است، گفت: عمدتا اقشار و دهک‌های پایین جامعه علاوه بر درگیری با فقر اقتصادی دچار یک فقر روانی هستند که این مساله ریسک‌پذیری نسل‌‌های بعدی در این دهک‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث می‌شود آنها همچنان در این سیکل و دور باطل فقر باقی بمانند.

این جامعه‌شناس سیاسی مطرح کشور افزود: طبقات بالا کمتر دچار انواع فقر هستند و آنها عمدتا درگیر تنوع در سبک زندگی هستند که با توجه به محدودیت‌های موجود در جامعه ما به این خواسته خود دسترسی پیدا نمی‌کنند و نتیجه این نوعی سرخوردگی در طبقه مرفه و در ادامه خروج سرمایه از کشور است که همین مساله به چرخش فقر در کشور دامن می‌زند.

عدالت اجتماعی و رفع فقر در اولویت اصلی قرار دارد

حجت‌الاسلام محمدتقی نقدعلی، نماینده مردم خمینی شهر در مجلس شورای اسلامی نیز در این باره در گفتگو با خبرگزاری رکنا اضافه کرد: عدالت و مساوات به ویژه در حوزه اقتصادی اصلی‌ترین مولفه حکومت حضرت علی(ع) بود و این مساله در دولت کریمه مهدوی نیز با توجه به تاکیداتی که روایات داشتند، توجه به عدالت اجتماعی است.

وی گفت: این مساله نشان می‌دهد که در بین تمامی اهداف برای حاکمیت اسلامی توجه به عدالت اجتماعی و رفع فقر در اولویت اصلی قرار دارد و این پیشانی حکومت اسلامی است.

حجت‌الاسلام نقدعلی با اشاره به اینکه معتقدم تا رسیدن به افق‌های عدالت در کشور راه درازی در پیش داریم، بیان کرد: جمهوری اسلامی در تحقق بحث عدالت اجتماعی فراز و فرودهایی داشته است و در برخی از دوره‌ها از این مساله دور شده‌ایم به همین دلیل یک کارنامه واحد نمی‌توان برای این مساله پیچید.

نماینده مردم خمینی شهر در مجلس شورای اسلامی افزود: مجلس و دولت اقدامات موثری در این زمینه انجام داده است که یکی از آنها طرح رفع فقر مطلق است که در قانون بودجه امسال هم بر آن تاکید شد و تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی از پرداخت بسیاری از هزینه‌ها از جمله انشعابات انرژی و عوارض شهرداری معاف شدند.

وی عنوان کرد: مجلس همچنین با رفع انحصار در برخی از حوزه‌ها در این دوره فعلی توانست در قالب قانون تسهیل صدور مجوزها این مساله را رفع کند که در راستای ریشه‌کن کردن فقر بود.

خبرنگار: مسعود لاهوت