آژیر قرمز در سد کرج/ وزارت نیرو فقط مردم را مقصر می‌داند اما ۳۰ درصد آب در لوله‌های فرسوده تلف می شود! + فیلم

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، سد کرج، با ظرفیت ۱۸۰ میلیون متر مکعب، یکی از مهم‌ترین منابع تأمین آب شرب تهران و بخش‌هایی از استان البرز است. این سد سال‌هاست ستون فقرات تأمین آب پایتخت را تشکیل می‌دهد؛ اما امروز، وضعیت آن زنگ خطر جدی برای کلان‌شهر تهران به صدا درآورده است.

طبق اعلام مسئولان، میزان بارندگی در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است. این کاهش بارندگی در کنار مدیریت نامناسب مصرف و بهره‌برداری منابع آبی، سد کرج را به مرز بحران رسانده است. حجم ذخیره آب سد کرج به ۶۲ میلیون متر مکعب رسیده؛ این در حالی است که در سال گذشته در همین روز، حجم ذخیره آب سد ۱۶۰ میلیون متر مکعب بود. به عبارتی، سد کرج در یک سال گذشته بیش از ۶۱ درصد از حجم ذخیره خود را از دست داده است.

اگر روند فعلی مصرف ادامه یابد، ذخیره آب موجود به زودی به پایان می‌رسد و حتی تا مهرماه نیز پاسخگوی نیازهای شهروندان نخواهد بود. اما این بحران صرفاً ناشی از کاهش بارندگی نیست؛ مدیریت ناکارآمد و فقدان سیاست‌های جامع و علمی وزارت نیرو، جهاد کشاورزی و بخش صنعت در حفظ و بهینه‌سازی منابع آبی، نقش بسیار مهم‌تری در تشدید این بحران ایفا کرده است.

وزارت نیرو؛ مدیریت بحران یا انتقال مسئولیت؟

وزارت نیرو تاکنون نسخه‌ای که به جامعه ارائه داده، محدود به توصیه به کاهش مصرف مردم بوده است. این نوع برخورد با بحران، نه تنها راهکار مناسبی نیست، بلکه فشار بی‌موردی را بر دوش مصرف‌کنندگان می‌گذارد. واقعیت این است که وظیفه اصلی وزارت نیرو، مدیریت منابع، بهینه‌سازی مصرف، و توسعه زیرساخت‌های آبرسانی است. اما در عمل، پروژه‌های کلان آبی به تعویق افتاده، سامانه‌های هوشمند مدیریت مصرف اجرایی نشده و برنامه‌های جدی برای بازسازی شبکه‌های فرسوده و کاهش هدررفت آب به چشم نمی‌خورد.

جهاد کشاورزی؛ مصرف بی‌رویه در بخش کشاورزی

بخش کشاورزی ایران بیش از ۹۰ درصد منابع آب کشور را مصرف می‌کند و سهم سد کرج و منابع مرتبط در تأمین آب کشاورزی استان‌های اطراف غیرقابل انکار است. اما جهاد کشاورزی همچنان در برنامه‌ریزی‌های خود، بهره‌وری آب را به صورت جدی در دستور کار قرار نداده و کشت‌های پرمصرف و ناپایدار به ویژه در اطراف حوزه آبریز سد ادامه دارد. عدم حمایت جدی از کشت‌های کم‌آب‌بر، عدم توسعه سامانه‌های نوین آبیاری تحت فشار و نبود نظارت دقیق بر مصرف آب کشاورزی، از دلایل اصلی فشار مضاعف بر سد کرج است.

صنعت؛ مصرف بی‌ضابطه و نیاز به اصلاحات فوری

صنعت نیز سهم مهمی در مصرف آب دارد، به ویژه صنایع پرآب‌بر اطراف تهران و البرز. در حالی که وزارت صنعت متولی ساماندهی این بخش است، هنوز راهکارهای مؤثری برای بهینه‌سازی مصرف و بازیافت آب صنعتی اجرایی نشده است. نبود سیاست‌های تشویقی برای صرفه‌جویی، کمبود نظارت و عدم توسعه فناوری‌های نوین آب‌بری، شرایط را برای تشدید بحران سخت‌تر کرده است.

سد کرج در وضعیت شکننده‌ای به سر می‌برد و هشدارها درباره بحران آب پایتخت جدی است. کاهش ۶۱ درصدی حجم ذخیره نسبت به سال گذشته، نه نتیجه یک سال خشکسالی صرف، بلکه حاصل سال‌ها سیاست‌گذاری ناکارآمد، فقدان برنامه‌ریزی علمی و عدم هماهنگی بین وزارت نیرو، جهاد کشاورزی و صنعت است.

مسئولان باید از شعار دادن و متهم کردن صرف مردم به پرمصرفی دست بردارند و با شجاعت و تخصص، برنامه‌ای جامع و دقیق برای مدیریت منابع آبی طراحی و اجرا کنند که شامل ، بازسازی و ارتقای شبکه‌های انتقال و توزیع آب با فناوری‌های نوین؛توسعه کشت‌های کم‌آب‌بر و اصلاح الگوی کشت توسط جهاد کشاورزی؛

اعمال استانداردهای سختگیرانه مصرف آب در صنایع و تشویق به بازیافت آب؛ایجاد سامانه‌های هوشمند مدیریت مصرف و کاهش هدررفت؛اطلاع‌رسانی واقعی و شفاف به مردم به جای ترساندن صرف است.

بدون این تغییرات بنیادین، بحران کم‌آبی سد کرج تنها آغاز فاجعه‌ای بزرگ‌تر برای تهران و البرز خواهد بود. مردم حق دارند بدانند که مسئولیت اصلی این وضعیت نه فقط بر دوش آنها، بلکه بر دوش دستگاه‌های متولی است که هنوز نتوانسته‌اند از عهده مدیریت بحران آب برآیند.