اَبَربحران مسکن در دولت پزشکیان/ رشد منفی ۱۲/۹ درصدی ساخت‌وساز/ تولید مسکن در مسیر سقوط تا منفی ۲۰ درصد

فرشید ایلاتی ، کارشناس ارشد و تحلیلگر اقتصاد مسکن و شهرسازی در گفت و گو با رکنا اینگونه گفت: بررسی تازه‌ترین داده‌های رسمی بانک مرکزی نشان می‌دهد رشد تولید بخش مسکن (ساختمان) در شش‌ماهه نخست سال جاری به منفی ۱۲/۹ درصد سقوط کرده است؛ رقمی که از نگاه نهادهای بین‌المللی، به‌معنای عبور از رکود و ورود به مرحله بحران است.

وی تاکید داشت : تحلیل روندهای فصلی نیز حاکی از آن است که در صورت تداوم شرایط موجود، نرخ رشد تولید مسکن تا پایان سال می‌تواند به حدود منفی ۲۰ درصد برسد؛ وضعیتی که در ادبیات کارشناسی از آن با عنوان «اَبَربحران مسکن» یاد می‌شود.

این کارشناس ارشد و تحلیلگر اقتصاد مسکن و شهرسازی در ادامه بیان داشت: بر اساس شاخص چهارم تحلیلی UN-Habitat (برنامه اسکان بشر سازمان ملل)، کاهش عرضه مسکن اگر بیش از ۱۰ درصد در یک سال باشد، در طبقه Housing Supply Shock یا «شوک عرضه مسکن» قرار می‌گیرد. این شاخص تأکید دارد در کشورهایی که با کمبود ساختاری مسکن مواجه‌اند، افت دو رقمی تولید، به‌سرعت به بحران دسترسی به مسکن و افزایش فشارهای اجتماعی منجر می‌شود. از این منظر، ثبت رشد منفی ۱۲/۹ درصدی در نیمه نخست سال و احتمال سقوط آن تا منفی ۲۰ درصد، ایران را به‌طور کامل وارد محدوده بحران شدید عرضه مسکن کرده است. اهمیت این ارقام زمانی آشکارتر می‌شود که با پایان سال مقایسه شود؛ سالی که طبق اعلام بانک مرکزی، رشد بخش ساختمان مثبت ۷/۱ درصد بود. به این ترتیب، بخش مسکن در فاصله‌ای کوتاه، از رشد مثبت به سقوط دو رقمی رسیده و بیش از ۲۰ واحد درصد افت را تجربه کرده است؛ تغییری که بر اساس شاخص UN-Habitat، نشانه اختلال جدی در سیاست‌های عرضه و تولید مسکن محسوب می‌شود.

ایلاتی با بیان اینکه حتی در پایان دولت روحانی و در شرایط هم‌زمان تحریم‌های شدید و همه‌گیری کرونا، رشد تولید بخش مسکن طبق آمار رسمی بانک مرکزی حدود منفی ۶/۹ درصد ثبت شده بود افزود:  این مقایسه نشان می‌دهد شدت افت فعلی، تقریباً سه برابر بدترین سال مسکن در دوره کرونا است و از منظر استانداردهای سازمان ملل، به‌مراتب فراتر از یک رکود معمول اقتصادی قرار می‌گیرد. 

وی در پایان بیان داشت: در مجموع، با اتکا به شاخص شوک عرضه مسکن UN-Habitat و داده‌های رسمی داخلی، می‌توان گفت دولت پزشکیان با شدیدترین بحران تولید و عرضه مسکن در دوره‌های غیرجنگی پس از انقلاب مواجه است. تداوم رشد منفی ۱۲/۹ درصدی و حرکت به سمت منفی ۲۰ درصد، نه‌تنها تولید مسکن را با خطر فلج‌شدن روبه‌رو می‌کند، بلکه می‌تواند بحران مسکن را به یکی از اصلی‌ترین چالش‌های اجتماعی و اقتصادی کشور در سال جاری تبدیل کند.