علائم اختلال استرس پس از سانحه و روش‌ های مدیریت آن

وی همچنین تاکید کرد که مشاغلی مانند پلیس، آتش‌نشان‌ها و کارکنان اورژانس به خاطر موقعیت کاری‌شان بیشتر با این حوادث مواجه هستند. این افراد بارها مجبور به مقابله با موقعیت‌های وحشتناک می‌شوند، مانند سربازانی که ممکن است در معرض تیراندازی یا انفجار قرار گیرند و یا دوستان خود را در این حوادث از دست بدهند.

اختلال استرسی پس از حادثه چیست؟

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی توضیح داد که اکثر افراد پس از مواجهه با شرایط سخت ، با گذشت زمان بدون نیاز به کمک خاصی کنار می‌آیند. اما در برخی از افراد، این تجربیات تلخ ممکن است واکنشی ایجاد کنند که برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه داشته باشد. این واکنش با نام اختلال استرسی پس از حادثه (PTSD) شناخته می‌شود.

به گفته دکتر ایلیایی، این اختلال می‌تواند پس از هر اتفاق ناگواری آغاز شود؛ وقایعی که در آن احساس خطر کرده و یا شاهد آسیب جدی به خود یا دیگران بوده‌ایم. از جمله این وقایع می‌توان به تصادفات جدی، تجربه‌های نظامی، تجاوز، گروگان‌گیری، حملات تروریستی، بلایای طبیعی، بیماری‌های لاعلاج و حتی مرگ ناگهانی عزیزان اشاره کرد.

چه زمانی علائم PTSD ظاهر می‌شوند؟

این متخصص روانپزشکی در خصوص زمان بروز علائم اختلال گفت: علائم PTSD معمولاً به صورت تأخیری و در بازه زمانی دو تا شش ماه پس از وقوع حادثه نمایان می‌شوند. این علائم می‌توانند مدت‌ها باقی بمانند و بر زندگی فرد تأثیر منفی بگذارند.

نشانه‌های اختلال PTSD را بشناسید

دکتر ایلیایی تاکید کرد که نشانه‌هایی مانند غم عمیق، افسردگی، اضطراب، احساس گناه و عصبانیت از جمله علائم این اختلال هستند. وی افزود: مبتلایان ممکن است کابوس‌هایی مداوم از حادثه را تجربه کنند که گویی آن حادثه بار دیگر در حال وقوع است. این کابوس‌ها حتی می‌توانند حس‌های فیزیکی مثل تعریق یا شنوایی تحریف‌شده را دوباره بازتولید کنند.

تأثیر اتفاقات روزمره در یادآوری حادثه

وی توضیح داد که گاهی وقایع روزمره مانند بارش باران، می‌تواند خاطرات تلخ را برای فرد تداعی کند. به همین علت بسیاری از مبتلایان تلاش می‌کنند از محیط‌ها یا شرایط مشابه دوری کنند، اما این رفتار ممکن است منجر به مشکلات بیشتری شود.

مبتلایان به PTSD در چه حالتی به سر می‌برند؟

به گفته این متخصص، مبتلایان به PTSD همواره در حالت آماده باش قرار دارند و نمی‌توانند آرامش داشته باشند. آن‌ها معمولاً خواب خوبی ندارند و آشفته و نا‌آرام هستند. علاوه بر این، علائمی از قبیل دردهای عضلانی، حملات پانیک، افسردگی و حتی مصرف مواد مخدر ممکن است در آنها ظاهر شود.

آیا همه افراد پس از حادثه دچار PTSD می‌شوند؟

دکتر ایلیایی به این سوال پاسخ داد که همه افراد لزوماً دچار این اختلال نمی‌شوند، اما بسیاری از آن‌ها در طول ماه اول پس از حادثه نشانه‌های حاد را تجربه می‌کنند. این واکنش‌ها بخشی از فرایند طبیعی فهم و انطباق با یک حادثه تلخ است. اما در صورتی که این نشانه‌ها طولانی شوند، می‌توانند به اختلال PTSD تبدیل شوند.

راه‌های درمان اختلال PTSD

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به مبتلایان توصیه کرد که خودشان را به خاطر این اختلال سرزنش نکنند و بدانند که علائم این اختلال نشانه ضعف نیستند. وی افزود، حتماً احساسات خود را بیان کنند و با یک پزشک متخصص مشورت نمایند. درمان‌های موجود برای این اختلال معمولاً موفقیت‌آمیز هستند.

دکتر ایلیایی به مبتلایان پیشنهاد کرد که به خود زمان بدهند و انتظار نداشته باشند که خاطرات تلخ به سرعت از ذهن‌شان محو شوند. وی توضیح داد که درمان PTSD به دو صورت جسمانی و روانشناختی انجام می‌شود و تمرکز اصلی بر وقوع حادثه ناگوار است. این درمان‌ها به افراد کمک می‌کنند تا بدون ایجاد ترس و اضطراب ، خاطرات گذشته را به یاد آورده و با آن‌ها روبرو شوند.

به گفته وی، علاوه بر درمان‌های روانشناختی، استفاده از دارو تحت نظارت پزشک می‌تواند در کنترل اضطراب ناشی از PTSD مؤثر باشد و به فرد کمک کند راه‌های آرامش و کنترل استرس را یاد بگیرد.

نکاتی برای اطرافیان مبتلایان به PTSD

در پایان، دکتر ایلیایی به اطرافیان افراد مبتلا به PTSD هشدار داد که هرگز تجربیات تلخ آن‌ها را کوچک جلوه ندهند و از پرسیدن این که "چه احساسی دارند" خودداری کنند. همچنین، نباید به آنان بگوید که "خوش شانس بوده‌اند" یا تنها نیاز به کنترل احساسات خود دارند.