فیلم / فرح پهلوی: آمریکا و اروپا ما را راه ندادند .../ دلم برای دفتر کارم در کاخ نیاوران تنگ شده ...

فارس نوشت : فرح پهلوی ، اخیراً در اظهاراتی به نقش انورسادات در پذیرایی از خانواده پهلوی پس از فرار آن‌ها از ایران اشاره و تأکید کرده است که برخلاف ادعای دوستی اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها با شاه، این خانواده هرگز اجازه اقامت دائمی در کشورهای غربی را نیافته‌اند.

همچنین فرح در این اظهارات، نشان می‌دهد که به‌خاطر از دست دادن موقعیت خود در ایران ـ با اشاره به دفترش در کاخ نیاوران ـ بسیار ناراحت است و درواقع حسرتی در او وجود دارد.

گفتنی است که وی در مصاحبه‌ای، به مدت کوتاه اقامت خانواده پهلوی در آمریکا نیز اشاره کرده و گفته است که این خانواده در آن زمان، در بیمارستان روانی نگهداری شده‌اند؛ اظهاراتی که بار دیگر بر ناپایداری و شکنندگی اعتماد به غرب صحه می‌گذارد.

جالب توجه است که «ویلیام شوکراس» روزنامه‌نگار، نویسنده، گوینده و مدرس بریتانیایی، در کتاب «آخرین سفر شاه» می‌نویسد: «صبح روز ۱۵ دسامبر شاه، ملکه و گروه کوچک همراهان و سگ‌هایشان از لکلند پرواز کردند و هفتمین بخش از تبعید طولانی خود را آغاز نمودند تا دیگر هیچ‌گاه به کشوری که از شاه حمایت کرده، او را تشویق نموده ولی در نهایت به عقیده خود او به وی خیانت کرده بود، بازنگردد. در حالی ‌که به‌سوی جنوب پرواز می‌کردند گفت که هنوز وعده‌های آمریکائیان در گوشم صدا می‌کند. چندی بعد همین جمله را در خاطراتش نوشت». (ویلیام شوکراس، آخرین سفر شاه، صص ۳۰۸ ـ ۳۰۹.)

درواقع رفتار آمریکا با محمدرضا پهلوی به‌گونه‌ای بود که «ماروین زونیس» تحلیل‌گر بین‌المللی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه شیکاگو، در کتاب «شکست شاهانه» می‌نویسد: «ایالات ‌متحده با شاه برخوردی کاملاً غیر شرافتمندانه داشت». (ماروین زونیس، شکست شاهانه، صفحه ۱۵۶.)

اما در مقابل، رضا پهلوی ـ با اظهارات و رفتارش ـ نشان می‌دهد که همچنان چشم به حمایت آمریکا و کشورهای اروپایی دوخته است و امیدوار است با کمک این دولت‌ها بتواند راه بازگشتی به ایران پیدا کند. در حالی که تجربه گذشته نشان داده است که این امید بیش از آنکه واقع‌بینانه باشد، نوعی سراب است.

درواقع می‌توان گفت که غربی‌ها ـ به‌ویژه آمریکایی‌ها ـ خانواده پهلوی را بیش از آنکه به‌عنوان متحدی جدی به حساب آورند، صرفاً به‌عنوان ابزاری در پیشبرد اهداف خود استفاده کرده‌اند و هرگاه منافع‌شان تغییر کند، حاضر به کنار گذاشتن این خانواده خواهند بود.

در خاطرات اردشیر زاهدی، داماد محمدرضا پهلوی آمده است: «حتی وقتی از ایران فرار کرد، به او اجازه‌ی ورود به آمریکا داده نشد؛ او فهمیده بود که نباید به بیگانه امید می‌بست؛ شاه گفته بود اکنون متوجه شده‌ام که آمریکایی‌ها مردمی ناسپاس و نامرد هستند. من تمام عمرم را در خدمت به ایالات متحده آمریکا گذراندم و اکنون، آمریکا حتی اجازه نمی‌دهد در یکی از بیمارستان‌های آن کشور بستری شوم». (۲۵ سال در کنار شاه، خاطرات اردشیر زاهدی، ابوالفضل آتابای، ص۳۶۴.)