چرا واژه «کروچنده» از فرهنگستان حذف شد؟ داستان خداحافظی یک واژه!
رکنا: واژه «کروچنده» به‌عنوان جایگزین فارسی «کرانچی» با انتقادها و واکنش‌های زیادی مواجه شد و ممکن است پیش از ورود به زبان فارسی کنار گذاشته شود؛ نسرین پرویزی، معاون واژه‌گزینی فرهنگستان، جزئیاتی را درباره تاریخچه و پشت پرده این واژه ارائه کرده است.
به گزارش رکنا، واژه «کروچنده» که به تازگی توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی به‌عنوان معادل فارسی کلمه «کرانچی» پیشنهاد شده بود و با واکنش‌های زیادی همراه شد، ممکن است هنوز نیامده از زبان فارسی خداحافظی کند!
ماجرای واژه «کروچنده» از زبان معاون فرهنگستان
نسرین پرویزی، معاون گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در گفت‌وگو با ایسنا به واکنش‌ها نسبت به واژه «کروچنده» پرداخت و توضیح داد که این واژه توسط گروه صنایع غذایی فرهنگستان ایجاد شده است. این گروه سال‌ها پیش فعالیت‌هایی در زمینه واژه‌سازی مرتبط با تغذیه و صنایع غذایی انجام دادند.
وی اظهار داشت: واژه «کروچیدن» در زبان فارسی وجود دارد و معنای آن مشابه همان حالتی است که امروز به عنوان «کرانچی» شناخته می‌شود. به همین دلیل از آن بهره گرفتیم و واژه «کروچنده» را به عنوان معادل به کار بردیم. این واژه شباهت آوایی نیز دارد.
پرویزی ادامه داد: در بسیاری از موارد، واژه‌های عمومی که شباهت آوایی دارند می‌توانند در خاطر مردم بهتر باقی بمانند و مورد استفاده قرار گیرند؛ مشابه واژه «پیجر» که به «پی‌جو» تبدیل شد. واژه «کروچنده» از مفاهیم موجود در فارسی و پسوند فاعلی «_َنده» ایجاد شده است که مفهوم جویدن و صدای قرچ‌قرچ زیر زبان را تداعی می‌کند.
انتقاد از طولانی بودن واژه
او با اشاره به طولانی بودن این واژه اظهار داشت: از همان ابتدای مطرح شدن احساس کردیم این واژه طولانی است و باید تغییر پیدا کند.
در همین راستا، پیشنهادهایی نیز مطرح شد. دکتر حسین سامعی واژه «کروچی» را پیشنهاد داد؛ اما دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، عقیده داشت واژه «کروچه» ممکن است به قیاس با واژه «کلوچه» تلفظ آسان‌تری داشته باشد و بتواند مفهوم مورد نظر را بیان کند. به گفته پرویزی، این قبیل واژه‌ها که زمانی ساخته شده‌اند و ایراداتی دارند، در جلسات شورا دوباره بررسی می‌شوند و در صورت لزوم تغییر خواهند کرد. اگر این واژه تغییر کند، اطلاع‌رسانی خواهد شد.
نگاهی به مصوبات قبلی فرهنگستان
چندی پیش فرهنگستان زبان و ادب فارسی واژه‌های «کروچنده» و «کروچندگی» را به‌عنوان معادل کلمات انگلیسی «کرانچی» و «کرانچینس» تصویب کرده بود. بر اساس توضیح فرهنگستان زبان و ادب فارسی، واژه «کروچنده» به ماده غذایی اشاره دارد که هنگام جویدن به دلیل شکنندگی، صدایی شبیه قرچ‌قرچ ایجاد می‌کند. همچنین واژه «کروچندگی» به خاصیت این نوع ماده غذایی اشاره دارد.
فرهنگستان در توضیحات خود عنوان کرده بود که واژه «کروچ کروچ» در لغت‌نامه به معنای «آواز چیزهای ترد و شکننده زیر دندان، مانند قند، نان خشک، خیار و موارد مشابه» آمده است.
واکنش‌ها و آینده واژه «کروچنده»
رسانه‌ای شدن این مصوبه موجی از واکنش‌ها را به همراه داشت. برخی پیشنهاد دادند که واژه کوتاه‌تر شود و به صورت «کروچی» درآید که تلفظ آسان‌تری داشته باشد. برخی دیگر این ادعا را مطرح کردند که این واژه از زبان‌ها و گویش‌های دیگر وام گرفته شده است. در میان این واکنش‌ها، انتقاداتی نیز به عملکرد فرهنگستان زبان و ادب فارسی وارد شد.
حال خبرهایی به گوش می‌رسد که ممکن است واژه جنجالی «کروچنده» از زبان فارسی حذف شود و واژه‌ای مثل «کروچی» یا «کروچه» جایگزین آن شود.
ارسال نظر