فرهنگِ مهربانی با سالمندان؛ آزمون انسانیت در جامعه در حال پیر شدن
سعید خادمی، مشاور رئیس سازمان بهزیستی کشور در امور فرابخشی و ارتباطات و راهبر روابط‌عمومی و امور بین الملل
حادثه‌ی تلخ ضرب‌وجرح یک سالمند توسط فرزندش در آبادان، اگرچه تنها یکی از هزاران مورد مداخله‌ی روزانه‌ی اورژانس اجتماعی کشور است، اما بار دیگر وجدان جمعی ما را تکان داد تا با نگاهی عمیق‌تر به این پرسش بیندیشیم:
چگونه می‌توان جامعه‌ای ساخت که در آن، سالمندی نشانه‌ی حرمت باشد، نه ضعف؟
سازمان بهزیستی کشور به عنوان دبیرخانه شورای ملی سالمندان ، بر ضرورت گسترش «فرهنگ تکریم سالمندان» و آموزش مهارت‌های مراقبت، گفتگو و مدارا در خانواده‌ها تأکید دارد. بر اساس برآوردهای جمعیتی، ایران در مسیر شتابان پیری جمعیت قرار دارد و تا سال ۱۴۳۰، بیش از ۳۰ درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل خواهند داد.
این آینده‌ی نه‌چندان دور، مسئولیتی سنگین بر دوش ما می‌گذارد تا امروز، پایه‌های احترام، مراقبت و امنیت روانی و اجتماعی سالمندان را در فرهنگ عمومی نهادینه کنیم.
در چنین بستری، اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی به‌عنوان خط مقدم حمایت از آسیب‌دیدگان و خشونت‌دیدگان، نقشی حیاتی دارد. این نهاد با شماره‌ی ۱۲۳ به صورت شبانه‌روزی در خدمت مردم است و روزانه بیش از ۷۰۰ تماس بحرانی در سراسر کشور ثبت می‌شود؛ تماس‌هایی که پشت هر یک از آن‌ها، قصه‌ای از اضطراب، خشونت یا بی‌پناهی نهفته است.
اورژانس اجتماعی با هدف کاهش بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی فعالیت می‌کند و خدمات خود را به گروه‌های متنوعی ارائه می‌دهد، از جمله: زنان و دختران در معرض آسیب اجتماعی، همسران آزار‌دیده و زوجین متقاضی طلاق، کودکان خیابانی و کار و کودکان آزار‌دیده، افراد دارای اختلاف خانوادگی حاد، دختران و پسران فراری از منزل، افرادی که قصد یا اقدام به خودکشی کرده‌اند، مبتلایان به اختلال هویت جنسی و تمامی افرادی که نیازمند حمایت فوری اجتماعی و روانی هستند.
در ماجرای اخیر آبادان، تیم اورژانس اجتماعی بلافاصله وارد عمل شد؛ ضمن بررسی وضعیت جسمی و روانی سالمند، اقدامات حمایتی و قضایی را هماهنگ کرد و با همکاری نیروی انتظامی و دستگاه قضایی، فرد متعرض شناسایی و بازداشت شد. این نمونه، جلوه‌ای از همکاری مؤثر میان نهادهای اجتماعی در صیانت از حقوق انسانی و کرامت سالمندان است.
اما هیچ سازوکاری، جایگزین فرهنگ احترام و مهربانی در خانواده‌ها نمی‌شود. خشونت، در هر شکلش، زخمی بر روح جامعه است و سالمندآزاری، زخمی بر وجدان جمعی ما.
اکنون که جمعیت ایران به سرعت رو به سالخوردگی می‌رود، باید بدانیم آینده‌ی سالمندی، آینده‌ی خود ماست؛ رفتار امروز ما با پدران و مادران سالخورده، تصویر فردای ما در نگاه فرزندانمان است.
بهزیستی کشور با همه‌ی ظرفیت‌های خود، از آموزش در «مراکز مثبت زندگی»، بهره‌گیری از ظرفیت‌های اجتماعی مانند طرح سلامت اجتماعی «سلام»، تا مداخله‌ی فوری اورژانس اجتماعی و برنامه‌های آگاهی‌بخشی رسانه‌ای، می‌کوشد تا این پیام را به گوش همه برساند:
هیچ خشونتی توجیه ندارد، هیچ رنجی نباید پنهان بماند و هیچ سالمندی نباید بی‌پناه باشد.
در روزگاری که کشورمان با شتاب به سوی سالخوردگی پیش می‌رود،
ارزشمندترین نشانه‌ی بلوغ اجتماعی، تکریم و حمایت از سالمندان است؛ زیرا جامعه‌ای که به پیران خود احترام می‌گذارد، آینده‌ی جوانانش را تضمین کرده است.
ارسال نظر