آیا هوش مصنوعی تهدیدی برای نوجوانان است؟

به گزارش رکنا، پس از اعمال محدودیت‌های جدید برای استفاده نوجوانان از چت بات های همدم، دکتر گرنت بلشکی، متخصص سلامت روان، نسبت به خطرات پنهانی که این ابزارها می‌توانند برای نسل جوان ایجاد کنند، هشدار داده است. او تاکید می‌کند که این ربات‌ها، با جعل احساسات، می‌توانند انزوا و تنهایی را در میان کاربران تشدید کنند.

بلشکی در مقاله‌ای توضیح داده است:

چت‌بات‌های همدم ابزارهایی هستند که طراحی شده‌اند تا علاوه بر پاسخ به سؤالات کاربران، نقش یک دوست را ایفا کنند. این سیستم‌ها قابلیت یادآوری اطلاعات شخصی و مکالمات گذشته کاربران را دارند و هدفشان ایجاد تعاملات بلندمدت با انسان‌ها است. برای نوجوانانی که احساس تنهایی می‌کنند، این ابزارها ممکن است به نظر پناهگاهی امن بیایند. اما از نگاه متخصصان روان‌شناسی، این تنها یک آزمایش خطرناک است که فاقد نظارت کافی است.

چرا نوجوانان به دام این چت‌بات‌ها می‌افتند؟

دوره نوجوانی، زمانی حساس است که همراه با احساسات شدید و تصمیم‌گیری‌های ناپخته است. حال اگر یک چت‌بات که همیشه در دسترس است، هرگز خسته نمی‌شود و همواره تاییدکننده باقی می‌ماند، وارد زندگی یک نوجوان شود، می‌تواند نقشی احساسی در این دوره بحرانی داشته باشد. برای برخی از نوجوانان، این چت‌بات‌ها تبدیل به محوری عاطفی می‌شوند که ترک کردن آن دشوار است.

آسایش مصنوعی که واقعیت نیست

مشکل اصلی تنها در گفتار چت‌بات‌ها نیست، بلکه در ناتوانی آن‌ها در ارائه احساسات اصیل و واقعی عاطفی است. این ابزارها صرفاً همدلی را شبیه‌سازی می‌کنند و قابلیت ارائه بازخوردهای واقعی را ندارند. به عنوان نمونه، در ایالات متحده، خانواده‌ای پس از خودکشی فرزند ۱۴ ساله خود که مدت‌ها با یک چت‌بات در ارتباط بود، از یک شرکت فعال در این زمینه شکایت کردند.

اقدامات پیشگیرانه در استرالیا

در استرالیا، گام‌هایی اولیه برای مقابله با این چالش برداشته شده است. مسئول امنیت فضای مجازی این کشور (eSafety Commissioner)، هشدارهای قانونی به برخی پلتفرم‌های چت‌بات‌های همدم ارسال کرده و از آن‌ها خواسته تا توضیح دهند که چگونه از کودکان در برابر خطرات محتوای مربوط به خودآزاری محافظت می‌کنند.

نمونه‌هایی از سلامت عمومی

مانند دیگر مواردی که ابتدا به‌عنوان سرگرمی شروع می‌شوند اما در نهایت به اعتیاد ختم می‌گردند، همدم‌های هوش مصنوعی نیز چنین پتانسیلی دارند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که نوجوانان معمولاً برای سرگرمی یا کاهش استرس به چنین فناوری‌هایی روی می‌آورند، اما با گذر زمان، وابستگی آن‌ها به این ابزارها افزایش می‌یابد.

لزوم ایجاد محدودیت‌های دیجیتال

باید فضای آنلاین را درست مانند زمین بازی برای کودکان، با طراحی‌هایی ایمن و مطمئن همراه سازیم. شفافیت یکی از عوامل کلیدی در این زمینه است. نوجوانان و والدین آن‌ها باید کاملاً اطلاع داشته باشند که مکالمات چت‌بات‌ها چگونه ذخیره و مدیریت می‌شوند. ضروری است که به جوانان آموزش دهیم که آرامش حاصل از تعامل با چت‌بات‌ها تنها شبیه‌سازی است و واقعاً به تجربه عاطفی انسان‌ها نمی‌رسد.

ایجاد آینده بهتر

محدود کردن دسترسی نوجوانان زیر ۱۸ سال به این ابزارها، قدمی مناسب است، اما تا زمانی که با استانداردهای شفاف و آموزش‌های لازم همراه نشود، این چالش به شکل‌های دیگری تکرار خواهد شد. هر چند فناوری با سرعت حرکت می‌کند، اما ما همچنان فرصت داریم تا نوع جامعه‌ای را که می‌خواهیم برای نسل آینده بسازیم، تعیین کنیم. هدف این است که فرزندانمان همدلی، دوستی و محبت را از انسان‌ها یاد بگیرند، نه از ربات‌ها.