نورهای مرموز آسمان: پدیده ای جدید یا معمایی قدیمی؟
رکنا: نورهای عجیب در آسمان شب‌های اخیر شهاب سنگ نیستند بلکه ماهواره‌های استارلینک در حال سوختن در جو زمین‌اند، پدیده‌ای که روزانه شدت بیشتری می‌گیرد و توجه اخترشناسان را به خود جلب کرده است!
به گزارش رکنا،در شب‌های گذشته، بسیاری از مردم در مناطق غربی کانادا و ایالات متحده شاهد وقوع صحنه‌ای جذاب در آسمان بودند؛ نوری که شباهت زیادی به شهاب سنگ یا شهاب‌هایی که در حال ورود به جو زمین هستند داشت.
اما حقیقت ماجرا بسیار متفاوت بود! این نورها، حاصل سوزاندن ماهواره‌های استارلینک در جو زمین است که با نرخ چشمگیری در حال انجام است. جاناتان مک‌داول، اخترفیزیکدان برجسته و بازنشسته دانشگاه هاروارد، اعلام کرده است که در حال حاضر به‌طور میانگین روزانه دو ماهواره از این نوع در جو زمین نابود می‌شوند؛ آماری که روزبه‌روز بیشتر نیز می‌شود.
اگرچه ممکن است در نگاه نخست این موضوع نگران‌کننده به نظر برسد، اما لزوماً به معنای وقوع یک فاجعه نیست. طبق آمارهای رسمی، بیش از ۸,۵۰۰ ماهواره ارتباطی از نوع استارلینک در مدار پایین زمین (LEO) فعال هستند.
آیا ماهواره‌ها به دلایلی خاص سقوط می‌کنند؟
ماهواره‌های استارلینک به دلیل قرار گرفتن در مدار بسیار پایین زمین، مجبور به مواجهه با مقاومت شدیدی از سوی جو بالایی زمین هستند. این مقاومت سبب می‌شود که ماهواره‌ها برای حفظ موقعیت خود در مدار، نیازمند افزایش پیوسته سرعت باشند؛ فرآیندی که از طریق سیستم‌های پیشران انجام می‌شود.
این ویژگی، علی‌رغم اینکه باعث کاهش طول عمر ماهواره‌ها می‌شود، مزایای مهمی نیز دارد. شاید جالب باشد بدانید که عمر متوسط این ماهواره‌ها در مدار حدود پنج سال تخمین زده شده است. از سوی دیگر، استارلینک برنامه‌ریزی کرده که تعداد ماهواره‌های خود را به‌تدریج به رقمی بین ۱۲,۰۰۰ تا ۴۰,۰۰۰ عدد برساند.
با فرض اینکه تعداد کلی ماهواره‌های موجود در مدار حدود ۱۵,۰۰۰ عدد و طول عمر متوسط آن‌ها پنج سال باشد، شرکت استارلینک سالانه باید نزدیک به ۳,۰۰۰ ماهواره جدید را وارد مدار کند. این امر به معنای نابودی حدود ۸ ماهواره در جو زمین به‌صورت روزانه است.
چرا به جای مدار بالا از مدار پایین استفاده می‌شود؟
اگرچه ماهواره‌ها در مدارهای بالاتر می‌توانند مدت‌زمان بیشتری فعال باشند، اما استفاده از مدارهای پایینی، مزایای خاص خود را دارد. یکی از مزایای کلیدی این انتخاب، کاهش خطراتی همچون سندروم کسلر است.
سندروم کسلر وضعیتی زنجیروار و خطرناک در مدار پایین زمین است که در آن، انباشت زباله‌های فضایی باعث ایجاد برخوردهای بیشتر و به‌تبع آن افزایش زباله‌های فضایی می‌شود. استارلینک با استقرار ماهواره‌های خود در مدار پایین، نه‌تنها احتمال وقوع سندروم کسلر را کاهش داده، بلکه تضمین می‌کند که در صورت وقوع چنین رویدادهایی، پیامدهای آن سریع‌تر از بین بروند.
آیا خطرهای این پدیده برای زمین جدی است؟
مسئله فقط به سوزاندن ماهواره‌ها ختم نمی‌شود؛ بسیاری از قطعات این ماهواره‌ها پس از سوختن در جو زمین نابود می‌شوند، اما برخی از بخش‌های زباله‌های فضایی ممکن است به سطح زمین برسند.
براساس گزارش سازمان هوانوردی فدرال آمریکا در سال ۲۰۲۳، پیش‌بینی شده است که تا سال ۲۰۳۵ میلادی، هر دو سال یک نفر ممکن است به دلیل برخورد زباله‌های ماهواره‌ای مجروح یا کشته شود. از نکات جالب این گزارش، نسبت بالای زباله‌های متعلق به ماهواره‌های استارلینک است که تا آن زمان، ۸۵٪ این زباله‌ها را تشکیل خواهند داد.
اگرچه احتمال وقوع چنین حوادثی کم است، اما این تهدیدی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. همچنین مشخص نیست که اگر چنین اتفاقی رخ دهد، مسئولیت رسیدگی به آن بر عهده کدام سازمان یا نهاد خواهد بود.
طبق قوانین بین‌المللی، مسئولیت این نوع آسیب‌ها مستقیماً بر عهده شرکت‌های خصوصی فعال در صنعت فضایی نیست؛ بلکه کشور میزبان این شرکت‌ها مسئول جبران خسارت‌ها خواهد بود. در مورد ماهواره‌های استارلینک، مسئولیت چنین پرونده‌هایی به ایالات متحده تعلق دارد.
در هر صورت، اگر در اثر چنین حادثه‌ای آسیب ببینید، احتمالاً روند پیگیری حقوقی و دریافت غرامت بسیار پیچیده و دشوار خواهد بود.
به همین دلیل، اگر بار دیگر نوری درخشان و گذرا را در آسمان شب مشاهده کردید، به این موضوع فکر کنید که آیا آن آرزویی که با دیدن یک شهاب‌سنگ در حال حرکت در دل داشتید، شاید این‌بار متعلق به یک ماهوارهٔ استارلینک باشد که در حال وداع با مدار زمین است!
ارسال نظر