عواقب خطرناک نشستن زیاد برای مغز و ذهن

به گزارش رکنا، آیا در حین خواندن این مطلب بر روی مبل نشسته‌اید؟ شاید بعد از مطالعه آن تصمیم بگیرید بایستید. تحقیقات تازه نشان می‌دهد که نشستن بیش از حد، فارغ از اینکه چقدر ورزش می‌کنید، می‌تواند به مغز شما آسیب وارد کند.

به نقل از ایسنا، یک مطالعه جامع که هفت سال طول کشیده است، نشان می‌دهد افراد مسن‌تری که ساعت‌های زیادی را در روز به نشستن اختصاص می‌دهند، حتی اگر مرتباً ورزش کنند، سریع‌تر دچار کوچک شدن مغز و زوال ذهنی می‌شوند.

این یافته تفکر رایج میان بسیاری از افراد را به چالش می‌کشد؛ یعنی اینکه ورزش منظم می‌تواند زیان‌های ناشی از نشستن طولانی را جبران کند. در این تحقیق، حتی کسانی که مطابق دستورالعمل‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها فعالیت بدنی کافی داشتند، اما بیش از حد می‌نشستند، سلامت مغزشان آسیب می‌دید.

هزینه پنهان بی‌تحرکی

محققان مرکز حافظه و آلزایمر دانشگاه وندربیلت، ۴۰۴ فرد مسن با میانگین سنی ۷۱ سال را به مدت هفت سال تحت نظر گرفتند و با استفاده از مانیتورهای مچی، عادات حرکتی آن‌ها را به طور دقیق ردیابی کردند. این شرکت‌کنندگان عمدتاً روزانه حدود ۱۳ ساعت می‌نشستند؛ عددی که در نگاه اول زیاد به نظر می‌رسد، اما اگر زمان نشستن خود را در پشت میز، هنگام غذا خوردن و استراحت‌های روزانه جمع کنید ممکن است به عدد مشابهی برسید.

تغییرات مغزی ناشی از نشستن ، در قسمت‌هایی از مغز مشاهده شد که معمولاً در خطر ابتلا به بیماری آلزایمر قرار دارند. این بخش‌ها در میان افرادی که بیشتر می‌نشستند، نازک‌تر شدند و عملکرد آن‌ها در تست‌های حافظه که از آن‌ها خواسته می‌شد وقایع گذشته را به یاد بیاورند، ضعیف‌تر بود.

در طول زمان، افرادی که بیشتر می‌نشستند، به میزان بیشتری از حجم هیپوکامپ خود را از دست دادند و کاهش قابل توجهی در توانایی پردازش سریع اطلاعات و نام‌گذاری اشیاء نشان دادند. بخش هیپوکامپ که برای شکل‌دهی حافظه‌ها اهمیت دارد، از اولین نواحی مغزی است که تحت تأثیر بیماری آلزایمر قرار می‌گیرد.

عوامل خطر ژنتیکی و تشدید مشکل

بیشترین نگرانی در این مطالعه مربوط به تأثیر نشستن بر افرادی بود که حامل نوعی ژن APOE-ε۴ بودند؛ ژنی که خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد. کارشناسان دریافتند که در میان این افراد، نشستن طولانی مدت سبب کاهش قابل توجهی در ماده مغزی و حجم لوب‌های پیشانی و آهیانه می‌شود، که این امر مستقل از میزان فعالیت ورزشی آن‌هاست.

این مطالعه که در مجله آلزایمر و زوال عقل (Alzheimer’s and Dementia) منتشر شده است، بیانگر آن است که حاملان ژن مذکور، آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به تخریب عصبی ناشی از بی‌تحرکی دارند.

همچنین شواهد قبلی نشان داده است که نشستن بیش از حد می‌تواند با بیماری قلبی، دیابت و سرطان ارتباط داشته باشد، اما اکنون واضح است که سلامت مغز نیز از این قاعده مستثنی نیست. نشستن‌های طولانی ممکن است به رگ‌های خونی مغز آسیب وارد کند، التهاب را افزایش دهد و ارتباط میان سلول‌های مغزی را کاهش دهد.

چگونه از سلامت مغز خود محافظت کنیم؟

در دنیای امروز که تلفن‌های هوشمند و فناوری‌هایی نظیر هوش مصنوعی بسیاری از کارها را بدون نیاز به حرکت برای ما انجام می‌دهند، کاهش تحرک جسمانی بسیار رایج شده است. طبق آمار، افراد مسن به طور متوسط بیش از ۹ ساعت از روز را در حالت نشسته می‌گذرانند. این ارقام حتی قبل از دوران همه‌گیری کرونا ثبت شده بودند، دوره‌ای که سبک زندگی بسیاری از مردم به شکل قابل توجهی کم‌تحرک‌تر شد.

برای کسانی که به سلامت مغز خود اهمیت می‌دهند، پیام این تحقیق مشخص است: کاهش مدت زمان نشستن، به همان اندازه که ورزش اهمیت دارد، ضروری است. استفاده از میزهای ایستاده، اضافه کردن فعالیت بدنی میان وظایف روزانه، و یافتن راه‌های جدید برای افزایش تحرک می‌تواند به بهبود سلامت مغز و جلوگیری از زوال شناختی کمک کند.

در نهایت، شایان ذکر است که فعالیت‌هایی که در فاصله میان تمرینات ورزشی انجام می‌دهید، به اندازه خود تمرینات اهمیت دارد. سلامت مغز، نه تنها به میزان ورزش شما، بلکه به کاهش زمان نشستن و سبک زندگی بی‌تحرک وابسته است.