انقلاب فناوری در ایران؛ استفاده از هوش مصنوعی در انرژی هسته‌ ای

تحول جهانی در ترکیب هوش مصنوعی و انرژی هسته‌ای

امیرعباس محمدی کوشکی، سرپرست تیم ملی اختراعات و نوآوری ایران، در ارتباط با گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) اظهار کرد که در ژوئیه ۲۰۲۵ این آژانس گزارش جهانی وضعیت چرخه مقدماتی سوخت هسته‌ای سال ۲۰۲۳ را ارائه کرده است.

محمدی کوشکی با اشاره به کاربردهای مهم هوش مصنوعی در صنعت هسته‌ای گفت: این فناوری به‌عنوان یکی از ابزارهای تحول‌آفرین در فناوری هسته‌ای شناخته شده و انتظار می‌رود در زمینه‌هایی مانند نظارت، تحلیل داده، ایمنی و بهینه‌سازی نیروگاه‌ها نقش مهمی ایفا کند.

رویدادهای آینده در حوزه هوش مصنوعی و انرژی هسته‌ای

وی افزود: در دسامبر ۲۰۲۵، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی میزبان اولین سمپوزیوم بین‌المللی در زمینه هوش مصنوعی در صنعت هسته‌ای خواهد بود. همچنین مؤسسه KAERI کره‌جنوبی اولین مرکز همکار آژانس در این زمینه معرفی شده است.

زمینه‌های کلیدی کاربرد هوش مصنوعی در انرژی هسته‌ای

راهکاری‌های پیشنهادی آژانس، استفاده از هوش مصنوعی را در حوزه‌هایی چون پزشکی هسته‌ای، مدیریت داده‌ها، تحلیل ایمنی راکتورها و پایش محیط‌زیست شامل می‌شود. به گفته محمدی کوشکی، ایران با توجه به زیرساخت‌های علمی و دانشگاهی خود می‌تواند در این حوزه پیشگام باشد.

پیشرفت ایران در علم هوش مصنوعی

سرپرست تیم نوآوری ایران با اشاره به جایگاه جهانی ایران در تولید علم هوش مصنوعی افزود: در حال حاضر ایران رتبه ۱۷ دنیا در این حوزه و رتبه دوم جهان اسلام را داراست. این موفقیت، فرصت ویژه‌ای را برای ایران در زمینه ادغام هوش مصنوعی با فناوری‌های پیشرفته‌ای چون انرژی هسته‌ای فراهم آورده است.

از پزشکی هسته‌ای تا مدل‌سازی‌های زیست‌محیطی

ایران می‌تواند از هوش مصنوعی در حوزه‌هایی نظیر پرتودرمانی، تشخیص دقیق بیماری‌های سخت، مدیریت نیروگاه‌های هسته‌ای، پایش بلادرنگ داده‌های حسگرها و مدیریت داده‌ها بهره‌برداری کند. همچنین، تأسیس مرکز ملی هوش مصنوعی در صنعت هسته‌ای با مشارکت دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی امری ضروری است.

چشم‌انداز جهانی هوش مصنوعی در صنعت هسته‌ای

دکتر علی شهابی، استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، در گفت‌وگو با ایسنا به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال ۲۰۲۲ اشاره کرد. وی گفت که این سند، یکی از جامع‌ترین منابع بین‌المللی برای ترکیب فناوری هوش مصنوعی با علوم و کاربردهای هسته‌ای است.

وی افزود: هوش مصنوعی در این گزارش به‌عنوان ابزاری کلیدی برای بهبود عملکرد راکتورها، پایش ایمنی، پشتیبانی از تصمیم‌گیری‌های فنی و تحلیل داده‌ها معرفی شده است. این موارد شامل کاربردهایی در حوزه سلامت، کشاورزی و گداخت هسته‌ای نیز می‌شود.

عوامل کلیدی توسعه هوش مصنوعی در صنعت هسته‌ای

شهابی خاطرنشان کرد که موفقیت در این مسیر نیازمند عوامل مهمی مانند دسترسی به داده‌های با کیفیت، آموزش نیروی متخصص، تدوین مقررات و زیرساخت‌های دیجیتال امن است. هرگونه کاستی در این زمینه‌ها، می‌تواند به ریسک‌های پیش‌بینی‌نشده منجر شود.

او در پایان اشاره کرد که این گزارش، یک مرجع معتبر و کاربردی برای کشورهایی است که در مسیر توسعه فناوری‌های نوین در حوزه‌های انرژی و امنیت هسته‌ای قرار دارند.