حقابه حق مردم سیستان و بلوچستان است / برنامه کاهش مصرف 30 میلیارد مترمکعبی آب در کشور

عیسی بزرگ زاده، سخنگوی صنعت آب کشور و مدیرکل دفتر برنامه‌ ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران در نشست خبری امروز دوشنبه در پاسخ به سوال رکنا که میزان تولید محصولات کشاورزی کشور سالانه حدود 120 میلیون تن است که 25 تا 30 درصد این میزان تبدیل به ضایعات می شود و از آنجا که برای تولید سالانه 120 میلیون تن محصولات کشاورزی، 92 میلیارد متر مکعب آب مصرف می شود و میزان آب مصرفی محصولات ضایعاتی کشاورزی نیز حدود 24 میلیارد متر مکعب است. این در حالی است که می توان با 12 میلیارد مترمکعب آب، دریاچه ارومیه را احیا کرد، گفت: اختلاف نظرهایی درخصوص درصد میزان ضایعات کشاورزی وجود دارد که رقم دقیق آن را وزارت جهادکشاورزی باید پاسخ دهد اما ضایعات کشاورزی در تمام دنیا وجود دارد. در ایران ضایعات کشاورزی در مزرعه بیشتر از سفره است. خبر خوب این است که طبق سند امنیت غذایی و الگوی کشت مصرف آب کشور که حدود 80 میلیارد متر مکعب است به 51 میلیارد متر مکعب خواهد رسید و برنامه کاهش تلفات آب جایگاه ویژه ای در برنامه های وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو دارد.

حقابه حق مردم سیستان و بلوچستان است

سخنگوی صنعت آب در پاسخ به سوال دیگر رکنا مبنی بر برنامه های وزارت نیرو برای آبرسانی به سیستان و بلوچستان باتوجه به سدسازی های طالبان گفت: برنامه های مفصل چند لایه برای سیستان و بلوچستان تدوین شده است. از برنامه های کوتاه مدت و اضطراری مثل حفر چاه تا پروژه میان مدت در دو فاز تا پایان سال 1402 و سال آینده که قرار است 27 میلیون مترمکعب آب از آبخوان شرقی کشور وارد سیستان و بلوچستان شود. تامین مالی خوب و مطمئنی برای این پروژه شده است و طرح بلند مدت نیز انتقال آب از دریا است. بنابراین سه بسته کوتاه مدت و طرح های اضطراری، میان مدت و بلند مدت برای سیستان و بلوچستان تدوین شده است.

وی در ادامه درخصوص حقابه ایران گفت: هیچکدام از این بسته ها و طرح ها بدیل و جایگزین حقابه ایران نیست. حقابه حق جمهوری اسلامی ایران است. حقابه حق مردم سیستان و بلوچستان است و قرار است در بخش کشاورزی و زیست پذیر کردن منطقه صرف شود. همسایه ما نیز نباید نامهربانی پیش بگیرد و ما در کنار مردم سیستان و بلوچستان هستیم و هرچقدر نیاز باشد هزینه خواهیم کرد.

مدیرکل دفتر برنامه‌ ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران در ادامه نشست خبری گفت: ارتفاع کل ریزش‌ های جوی از ابتدای سال آبی تا 27 آبان، معادل 20.8 میلی‌متر است که این مقدار بارندگی نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته که معادل 26.7 درصد بوده، 22 درصد کاهش را نشان می‌دهد.

وی افزود: از ابتدای سال آبی تاکنون استان‌های زنجان، قزوین و لرستان کم بارش‌ترین استان‌های کشور بوده‌اند و سه استان البرز، هرمزگان و کرمان بیشترین بارش را به ثبت رسانده‌اند؛ لازم به ذکر است بارش‌های اصلی در زمستان و بهار رخ می‌دهد و سهم بارش‌های پاییزی در کشور عمدتاً بسیار ناچیز است.

وضعیت بارش ها و ذخیره آب سدهای کشور / سد دوستی وضعیت وخیمی دارد

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت: ورودی سدهای کشور در سال جاری معادل 2.47 میلیارد مترمکعب است که این میزان در 27 آبان سال گذشته معادل 2.4 میلیارد مترمکعب بوده و بهبودی سه صدم درصدی را نشان می‌ دهد.خروجی سدهای کشور نیز از ابتدای سال آبی جاری تا پایان روز 28 آبان‌ ماه، معادل 4.56 میلیارد متر مکعب است که این میزان در مدت مشابه سال گذشته بالغ بر 3.5 میلیارد مترمکعب بوده و نشانگر افزایش 22 درصدی خروجی آب سدها است.

وی افزود: موجودی حال حاضر سدهای کشور بالغ بر 19.62 میلیارد مترمکعب است که این میزان در زمان مشابه سال گذشته بالغ بر 18.02 میلیارد مترمکعب بوده و نشان می‌دهد 9 درصد نسبت به سال گذشته در وضعیت بهتری به سر می‌بریم؛ بنابراین درصد پر بودن مخازن در حال حاضر 40 درصد است.

سخنگوی صنعت آب درباره دریاچه ارومیه و سد زاینده رود گفت: موجودی مخزن و درصد پرشدگی دریاچه ارومیه وضعیت مطلوبی ندارد، پرشدگی 13 سد این حوزه در مجموع 24 درصد است که 11 درصد نسبت به زمان مشابه سال قبل کاهش دارد. در سد زاینده‌ رود شاهد رشد 134درصدی ذخیره سد نسبت به زمان مشابه سال قبل هستیم، در واقع در چند سال اخیر مدیریت مناسبی در خصوص زاینده‌ رود صورت گرفت و هم‌ اکنون 28 درصد پرشدگی دارد.

بزرگ زاده با بیان اینکه سدهای شرق تهران نسبت به سدهای غرب تهران 30 میلیون مترمکعب ذخیره کمتری دارند، گفت: میزان ذخیره سدهای تهران مجموعا 314 میلیون مترمکعب است که نشان‌دهنده پرشدگی 17 درصدی است.

سخنگوی صنعت آب در ادامه با بیان اینکه وضعیت سد دوستی وخیم است، ادامه داد: 4 استان خراسان رضوی، تهران، گلستان و سیستان‌ و بلوچستان، محور تمرکز پروژه‌ های اضطراری رفع تنش‌ های آبی در کشور هستند و وضعیت آبی این 4 استان از بقیه استان‌ های کشور دچار محدودیت بیشتری است‌. استان فارس درخصوص سد رودبار نگرانی هایی وجود دارد و از تمرکزهای اضطراری منطقه فسا است.

آبی برای تخصیص در کشور وجود ندارد

سخنگوی صنعت آب کشور درخصوص آب مصرفی صنایع اظهار داشت: ما از تخصیص آب گذشته ایم و به این دلیل که حجم بارگذاری منابع سطحی و زیرزمینی حداقل دو برابر استاندارهای جهانی است، بنابراین آبی برای تخصیص در کشور نمانده است، به همین دلیل دولت سیزدهم ایده بازتخصیص و بازتولید آب را دنبال می‌ کند.

وی درخصوص منابع آب کشور افزود: در این خصوص باید براساس نقشه راه آب، سبد آب کشور اعم از منابع آب سطحی، زیرزمینی و آب‌های نامتعارف یعنی پساب و آب دریا را در میان مصرف‌ کنندگان مختلف بازتوزیع کنیم.

سخنگوی صنعت آب کشور درخصوص مصارف آب کشور گفت: آب شرب و بهداشت، بیشترین نوع و میزان مصرف آب در کشور است و علاوه براین باید آب مورد نیاز محیط زیست، صنعت، خدمات و کشاورزی را نیز تأمین کنیم.

بزرگ‌ زاده با بیان اینکه عدم تعادل بین میزان مصرف و تأمین منابع آب موجب ناترازی می‌شود، گفت: این ناترازی موجب ناپایداری اکوسیستمی و زیست‌ بومی می‌ شود که وقوع بحران دریاچه ارومیه و فرونشست‌ ها یکی از مصادیق آن است. بنابراین ناتعادلی بین منابع و مصارف باید حل شود تا ناترازی برطرف شود.

سهم آب شرب و بهداشت بی خانمان ها

 مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران درخصوص ضمانت اجرای نقشه راه آب در بخش صنعت بیان داشت: بخش صنعت یک مصرف‌کننده مهم آب است. در نقشه راه آب کشور، آب به دو بخش تقسیم شده؛ آب به منظور تأمین نیازهای پایه که آب با کارکرد اجتماعی که شامل بخش شرب، بهداشت و محیط زیست می‌ شود و آب با کارکرد اقتصادی که در این بخش باید آب در جایی استفاده شود که بیشترین مشارکت را در تولید سرمایه و ایجاد شغل برای جامعه ایرانی دارد.

وی در پاسخ به سوال رکنا مبنی اینکه بی خانمان ها چگونه سهم آب شرب و بهداشت خود را دریافت می کنند؟، گفت: در شهرهای اروپایی مصوب شده است که شهردار موظف است هر 15 کیلومتر مخازن آب باکیفیت قرار دهد. در ایران فرهنگ عاشورایی است و حتی توسط بخش خصوصی منابع آب در شهر قرار داده می شود و علاوه بر آب شرب در پارک ها و ترمینال ها بهتر است دوش هم وجود داشته باشد.

منابع آب نامتعارف به کدام واحدهای صنعتی می رسد؟

بزرگ زاده در ادامه با اشاره به بند ع تبصره 8 قانون بودجه 1402 گفت: وزارت نیرو مکلف است حداکثر طی مدت سه ماه از ابلاغ این قانون نسبت به بازتخصیص آب مصرفی رشته فعالیت‌ های صنایع و معادن و ابلاغ زمانبندی آب جایگزین با اولویت منابع آبی نامتعارف در هماهنگی با وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام کند.

وی در ادامه گفت: در حال حاضر قریب به 1000 واحد صنعتی پرآب بر در کل کشور ابلاغ بازتخصیص شده است و در این میان صنایع غذایی، آشامیدنی و دارویی وجود ندارند زیرا از این صنایع باید حمایت شوند و باید از آب شرب استفاده کنند اما صنایع پتروشیمی، سیمان، مصالح ساختمانی، معادن و ... وجود دارند.

بزرگ زاده در پاسخ به خبرنگار رکنا که آیا صنعت پوشاک و تولید نخ نیز در بین این گروه است، گفت: صنعت پوشاک در این گروه نیست. استفاده از پساب ملاحظات شرعی، عرفی، بهداشتی و اقتصادی دارد و به سراغ صنایع سودده و پر آب بر رفتیم.