زبان اشاره با انگشت ها سخن می گوید

به گزارش رکنا به نقل از ایسنا، مهدیه مهدویان با اشاره به روز جهانی «زبان اشاره» گفت: زبان اشاره، براساس نوع گویش و لهجه در هر منطقه‌ای متفاوت است، چراکه کلام هر منطقه‌ای تفاوت دارد اما باوجود این گویش‌های متفاوت در ایران، همه ایرانیان یک زبان مشترک ملی همچون زبان فارسی دارند و از همین رو در زبان اشاره ایرانی برای ناشنوایان یک زبان مشترک مثل زبان فارسی وجود دارد.

مدیرعامل انجمن ملی زبان اشاره ایران گفت: آنچه که میان ناشنوایان مطرح است، اشاره دستی است و الفبای گویای باغچه‌بان با زبان اشاره تفاوت دارد. در واقع الفبای گویای باغچه‌بان، برای آموزش کلمات است اما اشاره دستی، زبان افراد ناشنواست که در هر کشور و موقعیتی متفاوت است، هرچند که برخی اشارات در سطح دنیا مشترک و به صورت بین‌المللی بین ناشنوایان یکسان هستند.

مهدویان تصریح کرد: سال‌های گذشته، زبان اشاره به رسمیت شناخته نمی‌شد، اما به دنبال برگزاری جلساتی که انجمن‌های ناشنوایان با سازمان آموزش و پرورش استثنایی و سازمان بهزیستی برگزار کردند، در نهایت از چند سال اخیر، این زبان تایید و در ایران به رسمیت شناخته شده است، البته ما به دنبال تاییدات بیشتر قانونی هستیم.

مدیرعامل انجمن ملی زبان اشاره ایران در ادامه، ضمن تاکید بر لزوم گسترش زبان اشاره در جامعه گفت: افراد شنوا باید به زبان اشاره مسلط باشند، کما اینکه تمامی ناشنوایان هم باید تلاش کنند تا به یکسری اطلاعات معنایی در بین افراد شنوا آگاه باشند. در حال حاضر در مدارس استثنایی برای آموزش گروه دانش‌آموزان دارای آسیب شنوایی از زبان اشاره به همراه لبخوانی استفاده می‌شود.

وی ادامه داد: به طور کلی در آغاز دوران زبان‌آموزی کودکان بلد نیستند صحبت کنند اما زمانی که به مراحل رشدی زبان و گویش می‌رسند به طور اتفاقی به یکسری از ارتباطات و اتفاقات کلامی یا اصواتی که تولید می‌شود، می‌رسند و سپس متوجه صدا می‌شوند و آن را تقلید می‌کنند. با طی شدن مراحل رشدی کم‌کم یاد می‌گیرند کلمات را بیان ‌کنند اما در گروه کودکان ناشنوا متفاوت است. آنها توانایی شنیدن صوت را ندارند تا آن را تقلید و بیان کنند، بلکه برای برقراری ارتباط در ازای بیان این صوت شروع به بیان علائم و اشارات می‌کنند زیرا زبان اشاره، مفهومی از تصاویر کلمات است، اشاراتی که نمایی از ارتباطات تصویری کلمات است؛ آنچه که می‌بینند و از آن ارتباطات مفهوم می‌گیرند.

مهدویان در خصوص برخی گلایه‌ها مبنی بر اینکه چرا در گذشته معلمان از زبان اشاره استفاده نمی‌کردند نیز اینطور توضیح داد و گفت: سال‌ها پیش برخی افراد که مسئولیت آموزش گروه ناشنوایان را برعهده داشتند، با این رویکرد که یک ناشنوا، باید در جامعه شنوا حضور داشته باشد و از همین رو باید به ارتباط با شنوایان آگاه و مسلط باشد، آموزش زبان اشاره را نادیده می‌گرفتند اما این افراد غافل از این بودند که زبان اشاره، زبان ناشنوایان است و ما باید در تقویت آن کوشا باشیم. در واقع این افراد شنوا هستند که باید زبان اشاره را یاد بگیرند تا بین شنوایان و ناشنوایان ارتباطات غنی‌تری برقرار شود، دلیل نمی‌شود که به دلیل کم بودن تعداد افراد در جامعه ناشنوا، زبان اشاره را نیاموزند. البته طی سال‌های اخیر، این رویکرد تغییر کرد و به اهمیت دانستن زبان اشاره واقف شدند زیرا زبان اشاره ابزار کمکی برای تفهیم مطالب درسی معلمان است.

مدیرعامل انجمن ملی زبان اشاره ایران با بیان اینکه سازمان آموزش و پرورش استثنایی نیز دوره‌هایی برای افراد خاص که دارای زمینه آموزشی بوده‌اند برگزار کرد تا آنها به عنوان مدرس زبان اشاره در سطح هر استان به معلمان مدارس ناشنوا زبان اشاره را بیاموزند، گفت: حتی این مدرسان به معلمان مدارس عمومی یا مدارس پذیرا به عنوان آموزش و پرورش تلفیقی و فراگیر، زبان اشاره را می‌آموزند. همین مسئله موجب شده است تا دانش‌آموز ناشنوا یا کم‌شنوا توانایی حضور در مدرسه عادی یا پذیرا در سیستم آموزش تلفیقی و فراگیر را داشته باشد. این مسئله باعث شده تا روش آموزش به کودکان ناشنوا در مدارس عادی نیز تسهیل شود؛ البته تمامی معلمان این دوره را آموزش ندیده‌اند و لازم است این دوره به مرور از سوی سازمان آموزش و پرورش استثنایی برگزار شود و ادارات کل استان‌ها درخواست کنند که دوره و کارگاه‌های آموزش زبان اشاره برای معلمان‌ مدارس پذیرا  برگزار شود.

وی در ادامه ضمن انتقاد نسبت به کمبود بهره‌گیری از رابطان و مترجمان زبان اشاره در فضاهای دولتی و عمومی تصریح کرد: مترجمان از طریق کلام، زبان اشاره را با گویش به فرد شنوا منتقل می‌کنند و از همین طریق بین ناشنوا و شنوا ارتباط برقرار می‌شود. در این شرایط حتما باید فردی باشد که کلام فرد ناشنوا را برای شنوا تبدیل کند، اما چرا از مترجمان زبان اشاره استفاده می‌شود؟ زیرا اگر هر فرد شنوا به موقعیتی برسد که به زبان اشاره آگاهی داشته باشد دیگر نیازی به مترجم نیست.

مدیرعامل انجمن ملی زبان اشاره ایران با اشاره به اینکه باید ارگان‌ها، رسانه‌ها و صدا و سیما به نوعی این ارتباط را ملموس کنند تا همه افراد جامعه به زبان اشاره مسلط باشند، گفت: در دوره شیوع ویروس کرونا بیشترین سختی را ناشنوایان متحمل شدند، زیرا وقتی یک ناشنوا به کرونا مبتلا می‌شد نمی‌توانست مشکل خود را به پزشک بیان کند. هرچند که در آن دوران برخی رابطین و مترجمان زبان اشاره به طور همزمان از طریق ارتباط تصویری مشکل ناشنوایان را برای پزشکان بازگو می‌کردند، اما اگر پزشکان به زبان اشاره آگاه بودند راحت‌تر می‌توانستند فرد ناشنوا را به بهبودی برسانند.

وی تصریح کرد: کمبود رابط و مترجم زبان اشاره یکی از مشکلات مهم ارتباطی ست، اما زمانی شرایط ایده‌آل خواهد بود که هر فردی در جامعه بتواند از طریق زبان اشاره با ناشنوایان ارتباط برقرار کند. البته این موارد مشکلاتی نبوده که ناشنوایان را در جای خودشان ثابت نگه دارند بلکه با هر سختی که بوده ناشنوایان جامعه ما خودشان را به موفقیت‌های متعددی رساندند و در عرصه‌های اجتماعی، علمی، مهارتی و فعالیت‌های کسب و کار، خود را ثابت کرده‌اند.

مهدویان در ادامه این گفت‌وگو همچنین از رونمایی پنجمین کتاب زبان اشاره توسط انجمن ملی زبان اشاره ایران  همزمان با هفته جهانی ناشنوایان خبر داد و گفت: این کتب، زبان اشاره را برای ناشنوایان و شنوایان آموزش می‌دهد که تاکنون چهار جلد در گذشته از سوی مولفین انجمن ملی زبان اشاره  به چاپ رسیده اما از آنجایی که زبان گسترش پیدا می‌کند، در پنجمین کتاب زبان اشاره واژه‌هایی که در کتاب‌های قبلی نبوده معرفی شده‌ است.