دولت باید تا شهریور 1401 الگوی کشت سراسری تدوین کند /توافق ایران با روسیه و افغانستان برای انجام کشت فراسرزمینی

سال هاست که عمده منابع آبی کشور در حوزه کشاورزی مصرف می شود و بخش زیادی از این منابع نیز به دلیل بی توجهی مسئولان اجرایی به لزوم توسعه کشاورزی مدرن، تجهیز کشاورزان به امکانات آبیاری نوین، اصلاح الگوی کشت در سراسر کشور و ترویج کشت محصولات کم آب بر به هدر می رود. البته علی اکبر علیزاده، دبیر کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس در گفت و گو با رکنا به مناسبت «هفته جهاد کشاورزی» معتقد است که با توجه به نقش بی بدیل کشاورزی در حفظ امنیت غذایی ایران، ما باید به جای تلاش برای تضعیف حوزه کشت و زرع، به توسعه کشاورزی پایدار و صرفه جویی در مصرف آب در این حوزه بپردازیم.

حفظ امنیت غذایی ایران با توسعه زراعت پایدار و صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، آمارهای رسمی وزارت نیرو از این حکایت دارد که حدود 90 درصد مصرف منابع آبی ایران مربوط به حوزه کشاورزی است و بسیاری از فعالان محیط زیست کشور نیز بر این باورند که بین 30 تا 50 درصد آبی که در بخش کشاورزی مصرف می شود، به دلیل فراهم نبودن زیرساخت های کشاورزی مدرن و آبیاری نوین، عملا به هدر می رود. این در حالی است که متاسفانه در بسیاری از استان ها، کشاورزان براساس الگوی کشت مناسبی به کشت و کار نمی پردازند و با کاشت محصولات آب بر در مناطق کم آب، عملا به تشدید تنش های آبی در مناطق بحرانی دامن می زنند. 

البته شکی نیست که توسعه کشاورزی پایدار مترادف تامین امنیت غذایی کشور است، ولی مسئولان وزارت جهاد کشاورزی وظیفه دارند که با تدوین الگوی کشت مناسب در تمام استان ها و حمایت از کشاورزان در جهت تهیه تجهیزات آبیاری مدرن و اجرای راهکارهای نوین بخش کشاورزی، کاری کنند که تامین امنیت غذایی به تشدید بحران آب در ایران دامن نزند. زیرا با توجه به روند افزایشی گرمایش جهانی، تداوم سوء مدیریت منابع آبی در ایران می تواند به تشدید بیابان زایی، افزایش سرعت فرونشست زمین و نابودی زمین های حاصل خیز کشور دامن بزند. 

این نکته ای است که علی اکبر علیزاده، دبیر کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: تامین امنیت غذایی، استراتژیک ترین راهبرد تمام کشورها برای حفظ استقلال سیاسی و اقتصادی است و بنابراین ما نباید به بهانه کم آبی، کشاورزی را در ایران تعطیل کنیم، بلکه باید راهکارهایی را اجرا کنیم که ضمن توسعه کشاورزی پایدار و حفظ امنیت غذایی کشور، مانع از هدر رفت آب در بخش کشاورزی شویم. در تمام کشورها نیز بخش کشاورزی، به عنوان اصلی ترین مصرف کننده منابع آبی محسوب می شود، ولی در هیچ کشوری با این بهانه به دنبال تعطیل کردن کشاورزی نرفته اند. 

وی افزود: مهمترین راهکاری که ما باید برای توسعه کشاورزی پایدار در دوره خشکسالی انجام دهیم، ترویج اقدامات مربوط به کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی است؛ به طور مثال، ما باید در هر منطقه بسته به شرایط اقلیمی، روش هایی مثل سیمانی کردن کف نهرها و چشمه های مورد استفاده کشاورزان، تجهیز کشاورزان به امکانات آبیاری بارانی، قطره ای و سایر روش های آبیاری مدرن و توسعه کشت گلخانه ای در مناطق قابل استفاده برای این کار را توسعه دهیم، ولی هیچ گاه نباید به فکر محدود کردن کشاورزی باشیم، زیرا این حوزه سهمی حداقل 8 درصدی در تولید ناخالص داخلی کشور دارد. 

عدم توسعه کشاورزی پایدار در ایران به دلیل سیاست های نادرست دولت های گذشته 

علیزاده با بیان این که بخش کشاورزی در ایران به یک طفل سرراهی تبدیل شده است، عنوان کرد: متاسفانه در دولت های گذشته نه تنها شاهد حمایت مطلوب از کشاورزان برای اجرای روش های کشاورزی مدرن نبوده ایم، بلکه مسئولان سابق دستگاه اجرایی با بهانه های مختلف اعم از تلاش برای جلوگیری از افزایش قیمت کالاهای اساسی یا کاهش مصرف آب در کشور، جلوی توسعه کشاورزی پایدار و کسب درآمد مناسب از بخش کشاورزی را گرفتند. 

دبیر کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس ادامه داد: عدم اهتمام دولت های گذشته به توسعه کشاورزی پایدار در ایران، باعث شد که بخش کشاورزی در بسیاری از مناطق کشور، به یک کسب و کار سودده تبدیل نشود و به همین دلیل، سرمایه گذاران از این بخش فرار کنند. وقتی هم که سرمایه مناسبی به بخش کشاورزی وارد نشود، طبیعی است که هیچ گاه اصول کشاورزی مدرن و استفاده از روش های نوین آبیاری در کشورمان رواج نمی یابد. 

وی در ادامه تاکید کرد: خوشبختانه در دولت سیزدهم وعده های مناسبی برای حمایت از کشاورزان جهت اجرای روش های نوین کشاورزی و درآمدزایی بیشتر از حوزه کشاورزی داده شده است و سیاست کمیسیون کشاورزی مجلس نیز حمایت از دولت برای تحقق این وعده هاست. زیرا ما معتقدیم تولید محصولات کشاورزی در کشورمان باید دارای سود تضمین شده باشد تا به این شکل، سرمایه گذاران در بخش کشاورزی حضور پیدا کنند و فرآیند کشت و کار در ایران به صورت علمی تر و مدرن تر پیش برود. 

کاهش وابستگی 90 درصدی ایران به محصولات کشاورزی اساسی و نهاده های دامی با اجرای سیاست خرید تضمینی

علیزاده با انتقاد از سیاست دولت قبل مبنی بر خرید گندم با نرخ ارزان از کشاورزان گفت: متاسفانه در دولت قبل شاهد آن بودیم که دستگاه اجرایی با نرخی کمتر از نصف قیمت جهانی از کشاورزان گندم می خرید و این مساله باعث می شد که بسیاری از کشاورزان هیچ سودی از کشت گندم کسب نکنند. در چنین شرایطی هم بخش عمده کشاورزان کشور حاضر به کاشت گندم نمی شدند و دولت هم مجوز واردات گندم را به افراد خاص واگذار می کرد. به این ترتیب، هم استقلال کشور در تولید گندم از بین می رفت و هم سودی که باید از کشت گندم به کشاورزان ایرانی می رسید، نصیب تعداد معدودی واردکننده و افراد واسطه می شد. 

وی در ادامه تاکید کرد: خوشبختانه سیاست دولت سیزدهم این است که محصولاتی مانند گندم، کلزا، سویا، جو، یونجه و سایر محصولات اساسی کشاورزی از جمله نهاده های دامی را با نرخ هایی نزدیک به قیمت های جهانی از کشاورزان خریداری کند و این روند باعث شده است که از ابتدای سال 1401 تا این لحظه، دولت بتواند 25 درصد بیشتر از مدت مشابه سال 1400 از کشاورزان گندم بخرد. ما امیدواریم که با تداوم اجرای این سیاست در دولت سیزدهم، حداقل 30 درصد محصولات اساسی کشاورزی و نهاده های دامی در داخل کشور تولید شود و از وابستگی بیش از 90 درصدی این بخش کاسته شود. 

لزوم وضع عوارض برای کاشت محصولات آب بر و تشویق کشاورزان به کشت محصولات کم آب بر 

علیزاده با تاکید بر عزم مشترک دولت و مجلس برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی در عین توسعه زراعت پایدار در سراسر کشور توضیح داد: کمیسیون کشاورزی مجلس در ده ماهی که از آغاز به کار دولت سیزدهم می گذرد، راهکارهای مختلفی را با همراهی مسئولان وزارت جهاد برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی در نظر گرفته است که از جمله آنها می توان به تشویق کشاورزان به کشت محصولات کم آب بر و وضع عوارض برای کاشت محصولات آب بر اشاره کرد. همچنین با توجه به این که در ماه های اخیر شاهد افزایش محسوس قیمت محصولات کم آب بر مانند گندم، جو، کلزا و سویا در کشورمان بوده ایم، طبیعی است که خود کشاورزان در آینده بیش از پیش به سمت کشت محصولات کم آب بر می‌ روند و از کشت محصولات آب بر پرهیز می کنند.

دبیر کمیسیون کشاورزی مجلس تاکید کرد: وزارت جهاد کشاورزی تعهد داده است که از این به بعد، محصولات کم آب بری را که جزو کالاهای اساسی محسوب می شوند، با قیمت مناسب و به صورت تضمین شده از کشاورزان بخرد. در همین راستا، دولت می خواهد با ارائه تسهیلات مناسب به کشاورزانی که چنین محصولاتی می کارند، به کشت محصولات اساسی کم آب بر در کشورمان رونق بدهد. در صورت اجرای این برنامه، هم شاهد کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی خواهیم بود، هم خیال کشاورز از بابت مسائل مالی راحت می شود، هم وابستگی کشور به واردات محصولات کم آب اساسی کاهش پیدا می کند و هم با خرید تضمینی از کشاورزان، دست واسطه ها از حوزه کشاورزی کوتاه می شود. 

کاهش حداقل 30 درصدی مصرف آب کشاورزی با ترویج روش های نوین آبیاری

نماینده مردم دامغان در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر لزوم ترویج روش های نوین آبیاری در میان کشاورزان گفت: خوشبختانه دولت سیزدهم در زمینه گسترش روش های نوین آبیاری نگاه جامع تری نسبت به دولت های گذشته دارد و قرار است برای ترویج این روش ها بین کشاورزان، حمایت های مختلفی از تمام آحاد جامعه کشاورزی انجام دهد. ما معتقدیم با گسترش مناسب روش های آبیاری مدرن در ایران، شاهد کاهش حداقل 30 درصدی مصرف آب در بخش کشاورزی خواهیم بود. به همین دلیل، دولت باید ارائه تسهیلات ویژه به کشاورزان جهت تجهیز مزارع خود به امکانات آبیاری مدرن را جدی بگیرد. 

وی افزود: با توجه به این که متاسفانه در بسیاری از مناطق کشورمان الگوی کشت مناسب رعایت نمی شود و همین مساله به هدر رفت آب در بخش کشاورزی و کشت محصولات آب بر در مناطق کم آب کشور دامن زده، مجلس شورای اسلامی وزارت جهاد کشاورزی را موظف کرده است که تا شهریور امسال، لایحه الگوی کشت در سراسر ایران را به خانه ملت ارائه دهد؛ در این لایحه قرار است با انجام آمایش سرزمین به شکل دقیق مشخص شود که کشاورزان باید در هر منطقه از ایران، چه محصولاتی را بکارند و از کاشت چه محصولاتی پرهیز کنند. ما امیدواریم که با تنظیم دقیق این لایحه توسط دولت و بررسی های کارشناسی آن در مجلس، به زودی شاهد ساماندهی الگوی کشت انواع محصولات کشاورزی در سراسر ایران باشیم. 

توسعه کشت فراسرزمینی، راهکار کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی ایران

دبیر کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس، کشت فراسرزمینی را به عنوان یکی از دیگر راهکارهای دولت سیزدهم برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی ایران معرفی کرد و اظهار داشت: ما می توانیم با کشورهایی که دارای منابع آبی زیادی هستند توافق کنیم تا با استفاده از خاک و آب آنها و البته با بهره گیری از بذر، دانش تخصصی و نیروی انسانی خودمان، محصولات مورد نیاز مردم ایران را در کشورهای خارجی تولید کنیم و بخشی از محصولات را به آن کشورها تحویل بدهیم و بخشی دیگر را برای تامین نیاز داخلی وارد بازار ایران کنیم. 

وی در پایان تصریح کرد: خوشبختانه در ماه های اخیر، توافق ایران با کشورهای روسیه و افغانستان برای انجام کشت فراسرزمینی قطعی شده است و ما به زودی در این کشورها به توسعه کشت فراسرزمینی خواهیم پرداخت. البته مسئولان دولت سیزدهم به دنبال توافق با کشورهای دیگر در این زمینه هم هستند و ما معتقدیم با توجه به این که برخی کشورها بذر، سرمایه و دانش تخصصی لازم برای کشت گسترده محصولات مختلف را ندارند، اگر دیپلماسی ‌مناسبی داشته باشیم، کشورهای زیادی حاضر به توافق با ایران برای انجام پروژه های کشت فراسرزمینی خواهند بود.