یک قوطی شیرخشک خارجی 480 هزارتومان/3 تولید کننده داخلی شیر خشک در آستانه ورشکستگی/ انبارهای پر از شیر خشک دروغ است!

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، قدمت تولید شیر خشک کودک در کشور به 22 سال گذشته  می رسد و در حال حاضر 5 کارخانه تولید شیر خشک اطفال با ظرفیت تولیدی 126 میلیون عدد شیر خشک 400 گرمی در سال فعال هستند.

واردات بی دلیل ؛ از بین بردن ظرفیت صادرات  

بیش از 15 سال است که به واسطه این کارخانه ها کشور از واردات شیر خشک نوزادان بی نیاز شده و علاوه بر آن محصولات تولید داخل به کشورهای عراق، افغانستان، سوریه، لبنان، امارات متحده عربی صادر می شدند.

متاسفانه عدم مدیریت صحیح در ماه های گذشته منجر به واردات مقطعی و جلوگیری از صادرات این محصول در کشور شده است. میزان ارز بری تولید هر محصول شیر خشک رگوالار 400 گرمی به طور متوسط بین 1.5 تا 1.9 دلار بسته به فرمولاسیون  است.در صورتیکه میزان ارزبری این محصول در صورت واردات بین 4.5 تا 6.5 دلار برای هر بسته است.

تولید 50 میلیون شیر خشک مازاد

  حدود 50 میلیون  قوطی شیر خشک تولید شده در سال ظرفیت خالی داریم که بیشتر از همه مربوط به شرکت های پگاه شهر کرد، نیکسان سالمت بهبود، بهداشت کار و نستله است. این ظرفیتهای خالی به دلایلی  زیر درسال 1402 مورد استفاده قرار نگرفته است مانندشرکت پگاه شهر کرد به دلیل اینکه در حواله کرد ارز تخصیص گرفته شده در سال گذشته دچار مشکل شد و مشکل حقوقی با شرکت ارز نیکو پیدا کرده است قادر نیست بنام خود مواد اولیه وارد نماید.

 در ادامه پیشنهاد می شود یا از طریق شرکت های بازرگانی دیگر مواد اولیه این شرکت تامین گردد یا توسط شرکت های تولیدی دیگر که پروانه تولید دارند ظرفیت این کارخانه تکمیل گردد.

عدم همکاری سازمان غذا ودارو

سال گذشته چندین بار از سازمان غذا و دارو این موارد هم شفاهی و هم کتبی درخواست شده که متاسفانه مورد قبول سازمان قرار نگرفته است.در سال 1402 شرکت بهداشت کار با 50 درصد ظرفیت کار کرد و با توجه به عدم تخصیص ارز در سال 1403 به احتمال بسیار زیاد امسال با ظرفیت کمتر از سال گذشته کار خواهد کرد. سال گذشته سازمان غذا و دارو به بهانه اینکه شرکت بهداشت کار در سال 1401 در دی ماه ارز قابل توجهی حدود 14 میلیون دلار گرفته و باید کل ارز فوق را به محصول تبدیل نماید تا در نوبت ارز قرار بگیرد تنها به چند درخواست ارزی این شرکت پاسخ داد. این در حالیست که تولید کننده قبل از اتمام ارز دریافتی حداقل 4 ماه قبل از آن باید مجددا ارز دهی شود تا انبار مواد اولیه برای تولید خالی نماند.

سیاست های ارزی غلط سازمان غذا و دارو

 شرکت نیکسان سالمت بهبود تنها حدود 10 درصد از ظرفیت تولیدی آن مورد استفاده قرار گرفت، این در حالیست که سازمان بهانه عدم تخصیص ارز به این شرکت را فروش سال 1401 اعلام می کرد و می گفت به اندازه فروش سال گذشته به این شرکت تولیدی ارز می دهد. چنین استدلالی با توجه به کمبود شدید شیر خشک در ماه های تیر، مرداد و شهریور و فراخوان واردات 30 میلیون عددی شیر خشک از خارج از کشور با توجه به خالی بودن ظرفیت تولیدی این شرکت و باقی تولید کنندگان عجیب بود.

 شرکت نستله در مقاطعی بسیار کوتاه حدودا یک ماه در مرداد ماه  مشکل ارسال ارز به خارج از کشور پیدا کرد که بلافاصله پیشنهاد ارسال ارز توسط دیگر شرکت های تولیدی یا بازرگانی برای واردات مواد اولیه خود را به سازمان داد که مورد قبول سازمان قرار نگرفت همین باعث شد ظرفیت 36 میلیون عدد این شرکت کامل مورد استفاده قرار نگیرد.

شرط جدید سازمان غذا و دارو

اما این صنعت هم مانند همه صنایع با مشکلات خاص خود روبه روست، شرط جدید برای تخصیص ارز بعد از چند ماه از عدم تخصیص ارز به این صنعت، از سوی  سازمان غذا  این است که تنها به درخواست شرکت هایی که ماده اولیه خود را بصورت حداقل اسناد یا بصورت اعتباری و قرض از تولید کننده خارجی وارد گمرک نموده اند رسیدگی می شود.

غذا و دارو ارز نمی دهد، تولید کنندهنمی تواند ماده اولیه بخرند

تنها دو شرکت نستله و پودر شیر خشک مشهد که مبلغ قابل توجهی بودجه برای خرید مواد اولیه با حداقل اسناد توسط تامین کننده خارجی خود دارند می توانند مواد اولیه خود را به صورت قرضی و بدون انتقال ارز وارد نمایند و باقی تولید کنندگان دچار چنین توانایی نیستند و مثل سال های گذشته باید تخصیص ارز بگیرند تا مواد اولیه وارد نمایند، برای همین امسال پیش بینی می شود وضعیت موجودی مواد اولیه تولید در شرکت های تولیدی بدتر از سال گذشته باشد و این شرکت ها با تعطیلی بیشتری نسبت به سال گذشته مواجه باشند، جهت اطلاع شرکت بهداشت کار بیش از یک ماه بخاطر عدم وجود ماده اولیه کامل تعطیل بود و در حال حاضر فقط دو ماه ماده اولیه در انبار دارد.

قیمت گذاری سازمان غذا و دارو بدون اخذ کارشناسی

قیمت گذاری کارشناسی نشده بعد از تغییر نرخ ارز ترجیهی از 4200 تومان به 28500 تومان که یکباره و در انتهای آبان ماه سال گذشته انجام شد، سازمان غذا و دارو بدون اخذ مدارک قیمت گذاری تنها با در نظر گرفتن اختلاف ارز ترجیهی جدید و قدیم و میزان ارزبری هر شرکت به اصلاح قیمت محصولات پرداخت که نهایتا منجر به اضافه شدن تنها 35 هزار تومان به هر محصول شد. قیمت مواد اولیه حدودا 7 برابرشد اما قیمت محصولات از حدود 70 هزارتومان به 105 هزار تومان رسید که منجر به تولید سربه سر و زیان بعضی از برندها در آبان ماه سال گذشته گردید.

خسارات وارد شده ناشی از سیاست های غلط به تولید کنندگان

اصرار سازمان غذا و دارو به عدم اصلاح عدم رسیدگی به درخواست های مکرر تولیدکنندگان داخلی جهت بررسی قیمت شیرخشک اطفال، و اینکه در بهمن ماه به قیمت ها رسیدگی خواهد شد، باعث ایراد خسارت های سنگینی به تولیدکنندگان شد. نهایتا تا خرداد ماه 1403 یعنی بعد از گذشت 6 ماه هنوز به درخواست شرکت ها رسیدگی نشده است. در حال حاضر قیمت تولید کننده حدود 105 تا 110 هزار تومان، قیمت پخش به داروخانه حدود 120 تا 130 هزار تومان، و قیمت داروخانه به مصرف کننده حدود 140 تا 145 هزار تومان شد که برای تولید کننده در ماه خرداد 1403 با زیان 15 درصدی همراه است. اینکه این زیان از کجا به 15 درصد رسیده است.

عدم پرداخت بدهی بیمه سلامت

 فشار نقدینگی به تولید کنندگان بخاطر عدم پرداخت بدهی بیمه سلامت به داروخانه ها بعد از تغییر نرخ ارز ترجیهی، سازمان غذا و دارو برای حفظ قیمت محصول نهایی برای مصرف کننده با قیمت قبل یعنی 70 هزار تومان عنوان نمود که داروخانه از خانواده ها همان 70 هزار تومان را دریافت نماید و ما بقی آن را از بیمه سلامت دریافت می کند. عدم پرداخت به موقع به داروخانه ها و بدهی چند ماهه بیمه سلامت به داروخانه ها باعث شد داروخانه ها از خرید شیر خشک جلوگیری کنند.

 سازمان غذا و دارو به جای پیگیری موضوع در جهت تسریع بیمه سلامت نسبت به پرداخت مابه التفاوت مذکور ، شرکت های تولیدکننده را مکلف نموده که تسویه حساب وجه حاصل از فروش محصولات خود را با 3 ماه تاخیر نسبت به روند قبلی ، از شرکتهای پخش دریافت کنند تا بدین ترتیب تسویه حساب شرکت های پخش با داروخانه ها نیز با چند ماه اضافه تاخیر صورت پذیرد.

زنجیره رو به افزایش ترک فعلهای سازمانی

در واقع بار مالی ناشی از ترک فعل بیمه سلامت ، به تولیدکننده منتقل شده است و این هزینه علاوه بر مواردی است که در اثر کمبود نقدینگی از بابت خرید مواد اولیه بر شرکت تولیدکننده وارد می شود. در حال حاضر مدت زمان بازگشت وجه حاصل از فروش شیر خشک در داروخانه ها به تولید کننده به 5 تا 6 ماه افزایش یافته است.

با توجه به تورم فعلی، این توافق نامه حدود 12 تا 15 درصد زیان برای تولید کنندگان ایجاد نموده است. شرط جدید برای صادرات شیر خشک تولید کنندگان شیر خشک نوزاد صادرات خود را با ورود موقت مواد اولیه انجام می دهند به این معنی که مشتری هزینه مواد اولیه را خود متقبل شده و هیچ گونه ارزی اعم از ترجیهی یا آزاد برای تولید محصول صادراتی از داخل کشور مصرف نمی شود.

 ظرفیت خالی بسیاری از تولید کنندگان

همانگونه که شرح داده شد، ظرفیت بسیاری از تولید کنندگان خالی است و اگر سر جمع حساب کنیم نزدیک به نیمی از ظرفیت کل تولید کنندگان خالی است، در این وضع سازمان غذا و دارو شرط جدیدی گذاشته که شرکت تولیدی حتما باید به اندازه سه ماه فروش خود در انبار ذخیره داشته باشد که سازمان پروانه بهداشتی را برای محموله صادراتی ناشی از ورود موقت، صادر نماید. در حال حاضر عدم صدور پروانه بهداشتی توسط سازمان غذا و دارو برای محموله های صادراتی باعث شده که تولید کنندگان علاوه بر از دست دادن مشتریانی که سالها برای به دست آوردن آنها و حفظ آنها هزینه کرده اند، ظرفیت خالی خود را هم نتوانند پر نمایند.

 ارز آوری برای کشور از طریق تولید وصادرات شیر خشک

 با توجه به اینکه این صنعت هیچ ارزی برای صادرات مصرف نمی کند می تواند از منشا صادرات برای کشور ارز آور باشد و هر شرکت بتواند حداقل کمی از نیاز ارزی خود را با صادرات پوشش دهد. فشار نقدینگی خرید مواد اولیه بخاطر تغییر نرخ ارز بعد از تغییر نرخ ارز ترجیهی از 4200 تومان به 28500 تومان که هفت برابر شده است، نیاز نقدینگی در سال 1403 برای خرید همان مقدار مواد اولیه در سال 1402 هفت برابر است.

پیشنهاد برای حل مشکل

 برای حل این مشکل پیشنهاد این صنعت در نظر گرفتن اعتبار 9 ماهه برای خرید ارز مورد نیاز در بانک عامل است. به این معنی که خرید وجه ریالی ارز مورد نیاز 9 ماه بعد از ارسال آن به تامین کننده خارجی به بانک عامل صورت پذیرد.

  کاهش حقوق گمرکی و ارزش افزوده امسال با مصوبه هیات وزیران شیر خشک کامل وارداتی شامل کاهش حقوق گمرکی و ارزش افزوده شد، اما مواد اولیه تولید کنندگان شامل این مصوبه نیست که با پیگیری های انجام شده عنوان می شود از قلم افتاده است.

واردات  14 میلیون قوطی شیر خشک از طریق شرکت های فوریتی

این عدم دقت باعث می شود هزینه های تولید ناشی از پرداخت حقوق گمرکی و ارزش افزوده نسبت به محصول کامل وارداتی بیشتر باشد. واردات شیر خشک شرکت های فوریتی توسط فراخوان و جلسات بازخوانی سازمان غذا و دارو با عدم تخصیص ارز در شش ماهه اول سال گذشته و کمبود شیر خشک ناشی از کاهش تولید، به جای تامین ارز تولید کنندگان فراخوان 30 میلیون عدد شیر خشک اطفال داده شد که در این فراخوان به هفت شرکت فوریتی اجازه واردات 14 میلیون قوطی داده شد. ارز بری شیر های وارداتی 2.5 برابر تولید داخل است بعلاوه برای حفظ قیمت نهایی برای مصرف کننده، نزدیک به دوبرابر از جیب بیمه سلامت برای کنترل قیمت سوبسید پرداخت می شود.

سازمان همچنان در جلسات بازخوانی و برنامه ریزی تامین شیر خشک کشور از هفت شرکت وارد کننده فوریتی همواره دعوت می کند و به تولید کنندگان در نامه های خود جمله ای دارد که تکرار می کند که اگر ما نتوانیم به تعهدات خود عمل کنیم "سازمان اقدامات الزم جهت تامین نیازهای مردم شریف را در دست اقدام خواهد داشت". این نیست جز یک تهدید برای واردات محصول ساخته شده که به جای حل مشکلات تولید ، دلیلی برای واردات تامین میکند. به راستی چرا؟ مگر تولیدکننده هدفی جز تولید دارد؟

تامین ارز بدون پیش شرط

اولین راه حل؛تامین ارز بدون پیش شرط  فقط برای حداقل اسناد برداشته شود ، تا از ظرفیت تمام تولید کنندگان داخلی برای تامین بازار استفادع شود. تامین ارز به اندازه کافی و در دوره های منظم انجام بپذیرد که تولید کنندگان قدرت برنامه ریزی تامین بازار را داشته باشند.

قیمت گذاری بصورت کارشناسی

دومین راه حل، قیمت گذاری بصورت کارشناسی و بر اساس مستنداتی که تولید کنندگان ارائه داده اند و بروز است انجام شود، از آنجاییکه تمام هزینه های تولید این صنعت با قیمت آزاد است و فقط مواد اولیه داخل قوطی محصوالت با ارز ترجیهی وارد می شود و ملزومات بسته بندی همه آزاد حساب می شوند و تامین مالی تولید کنندگان با هزینه های بانکی سرسام آور متناسب با تورم امسال انجام می شود طی زمان بندی هایی که هزینه ها باعث افزایش بیش از 10 درصد محصول می شود قیمت گذاری انجام.

قیمت محصول نهایی بدون دخالت سازمان های بیمه گر

سومین راه حل، قیمت محصول نهایی بدون دخالت سازمان های بیمه گر که سابقه خوبی در زمینه تسویه با داروخانه ها ندارند و همیشه بدهکار داروخانه ها هستند( انجام شود. پیشنهاد می گردد سوبسید بجای تولید کننده یا داروخانه ها به مصرف کننده یعنی خانواده ها بصورت مستقیم با راهکاری که خود وزارت کشور یا صنعت صلاح می دانند انجام شود. اصلاح قیمت محصول نزدیک به قیمت محصولات مشابه در کشور های همسایه از قاچاق محصول به این کشورها جلوگیری نموده از مصرف بی رویه محصول در داخل کشور جلوگیری شده و از حیف و میل هزینه از جیب بیت المال و تولید کننده به دلایل ها و واسطه ها جلوگیری میشود.  

اصلاح قیمت و دادن سوبسید به مصرف کننده

در حال حاضر داروخانه ها شیر خشک را با قیمت آزاد و بدون کد ملی براحتی و با هر تعداد که مشتری بخواهد در اختیارش قرار می دهند، قیمت شیر خشک داخلی نسبت به کشورهای همسایه حداقل نصف  است این انگیزه قاچاق و مصرف معکوس را بالا می برد.  

با اصلاح قیمت و دادن سوبسید به مصرف کننده واقعی از قاچاق معکوس و مصرف بیرویه جلوگیری می شود. با این راه کار مدت بازپرداخت داروخانه ها با پخش های دارویی اصلاح شده و تولید کننده زودتر به نقدینگی می رسد.سازمان غذا و دارو گواهی بهداشتی محموله های صادراتی ناشی از ورود موقت را بدون پیش شرط صادر نماید

  با همکاری بانک مرکزی و دستور به بانک های عامل تنفس 9 ماهه جهت خرید ارز تخصیص داده شده به تولید کنندهگان داده شود تا بتوانند کمبود نقدینگی ناشی از تغییر نرخ ارز ترجیحی را جبران کنند.

کاهش حقوق گمرکی و ارزش افزوده

کاهش حقوق گمرکی و ارزش افزوده شامل مواد اولیه تولید کنندگان شیر خشک نوزاد گردد.

با توجه به نام گذاری مقام معظم رهبری مبنی بر جهش تولید، ظرفیت دوبرابری تولید شیر خشک اطفال نسبت به مقدار مصرف داخل کشور و ارزبری 2.5 برابری محصول شیر خشک وارداتی و مصرف دوبرابری سوبسید ، تامین بازار شیر خشک نوزاد منحصرا از کارخانه های تولیدی داخلی انجام شود.