زدن برچسب «مجرم» به افراد بستر وقوع جرم می شود؛ دیدگاه یک جامعه‌شناس درباره نگاه جامعه به زندانیان پس از آزادی
رکنا: هر فردی ممکن است در جامعه دچار خطا یا اشتباهی شود که اثرات منفی آن دامن سایر افراد جامعه را نیز بگیرد، اما نکته مهم این است که اگر این افراد مجازات می شوندو تاوان جرم خود را پس می‌دهند، باید به آن‌ها فرصت داد تا دوباره در دلِ جامعه قرار بگیرند و مانند یک انسان عادی از نو شروع کنند؛ طبیعی است که در‌صورت تلقین منفی درباره یک فرد، ناخودآگاه تبعات منفی در شخصیت فرد نیز بروز پیدا می‌کند. عضو هیئت‌علمی دانشگاه فردوسی مشهد نیز معتقد است نباید به افراد برچسب زد؛ زیرا در‌صورت تکرار این موضوع، خودانگاره مجرمانه در شخصیت فرد تثبیت می‌شود و آینده وی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
غلامرضا حسنی، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، می‌گوید: «تئوری برچسب» که در جامعه‌شناسی انحرافات مطرح می‌شود، بر این اساس است که وقتی فردی عمل مجرمانه انجام می‌دهد و دستگیر می‌شود، برچسب بزهکار به او ابلاغ می‌شود؛ این موضوع شخصیت وی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وی ادامه می‌دهد: براساس «نظریه برچسب» ذات رفتار مجرمانه نیست، بلکه مجرمانه تعریف می‌شود. به‌طور مثال زمانی اعتیاد را جرم می‌دانستیم، اما بعد گفته شد اعتیاد بیماری است.
این جامعه‌شناس بیان می‌کند: ممکن است بسیاری از رفتارهایی که افراد در خیابان انجام می‌دهند از نظر حقوقی جرم باشد، اما از نظر جامعه این‌طور نباشد. جرم به‌وسیله واکنش و کنش در حیطه اجتماعی تعریف می‌شود.
وی می‌گوید: به‌طور‌کلی افراد سعی می‌کنند یک خودانگاره غیرمجرمانه داشته باشند، اما در‌صورتی‌که نظام حقوقی افراد را مجرم تلقی کند و تکرار شود، این امر به یک خودانگاره مجرمانه و انحراف ثانویه تبدیل می‌شود. یکی از دلایل تکرار جرم، به‌وجود‌آمدن خودانگاره مجرمانه در فرد است؛ زیرا تصور هر شخص از خودش بستگی به تعاملش با دیگران دارد.
حسنی بیان می‌کند: برای جلوگیری از برچسب‌زدن به‌عنوان یک مجرم به افراد، در ابتدا باید پیشگیری کرد و بستر وقوع جرم را کاهش داد. اقدام دیگر، جرم‌زدایی است؛ یعنی کسانی که به هر دلیلی مجرم محسوب شدند، زمانی که هزینه آن را پرداخت می‌کنند، نباید منع قانونی برای استخدام آن‌ها وجود داشته باشد. در برخی جوامع، این افراد را استخدام می‌کنند.
درباره زندانیان نگرشی منفی وجود دارد
مسعود مودیان، روان‌شناس واحد مشاوره زندان مشهد نیز در این خصوص، می‌گوید: زندانیان پس‌از آزادی اگر بخواهند می‌توانند به واحد مشاوره مراجعه کنند، اما اگر نیایند ما دیگر ارتباطی با آن‌ها نداریم. تجربه ثابت کرده است هر‌قدر ماندگاری زندانیان در واحد مشاوره بیشتر باشد، بازگشت آن‌ها به زندان کمتر می‌شود.وی ادامه می‌دهد: متأسفانه در جامعه ما درباره زندانیان نگرش منفی وجود دارد. این‌درحالی است که بعضی از زندانیان در زندان تحت عنوان کاردرمانی کار یاد می‌گیرند. زندانیان اگر آزاد شوند و کسی به آن‌ها اعتماد نکند، خودشان می‌توانند کاری دست و پا کنند؛ زیرا معمولا خود خانواده‌ها یا دوستان زندانیان ضامن می‌شوند، چون به آن‌ها اعتماد نسبی می‌کنند. کسانی نیز هستند که به زندان نامه می‌زنند و می‌گویند می‌توانیم زندانی استخدام کنیم.مودیان بیان می‌کند: کسانی که در واحد مشاوره هستند، مدتی از حبس خود را داخل زندان گذرانده‌اند و برای بقیه آن به بندِ بازِ مشاوره می‌آیند. البته بستگی به نوع جرائم دارد. برای سرقت، یک‌سوم و برای جرائم مالی، یک‌چهارم از حبس را که بگذرانند، اگر در واحدهای مشاوره باشند و روان‌شناس تأیید کند می‌توانند به بندِ باز بیایند؛ یعنی صبح‌ها آزاد هستند و شب را در بند باز می‌خوابند. در واحد مشاوره، مهارت‌های زندگی به آن‌ها آموزش داده می‌شود و ارتباط آن‌ها با داخل قطع نخواهد شد.
برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.
ارسال نظر