فقر ویتامین B12 چه بر سر گیاه‌خواران می آورد؟

به گزارش رکنا، در سال‌های اخیر که رژیم‌های گیاهخواری به دلایل زیست محیطی و البته برخی نیز به خاطر دغدغه‌های انسانی بیشتر شده؛ پزشکان زیادی درباره آسیب‌ها یا حداقل کمبودهایی که با رژیم‌های گیاهخواری برای سلامتی افراد به وجود می‌آید، صحبت کرده‌اند.

این پزشکان در اغلب موارد ضمن ارائه این پیشنهاد که گیاه‌خواران تنها به منابع غذایی گیاهی تکیه نکنند و حداقل لبنیات و تخم‌مرغ را نیز به رژیم غذایی خود اضافه کنند؛ منابع گیاهی را فاقد ویتامین‌هایی از قبیلb۱۲ و k۲ عنوان کرده و نوشته‌اند که کمبود این ویتامین‌ها عوارض غیرقابل برگشتی از قبیل دیابت، بیماری‌های مزمن، سرطان‌ها و آسیب‌های دیگری به بار می‌آورند.

از آنجایی که ویتامین B۱۲ به طور طبیعی در وعده‌های غذایی گیاهی وجود ندارد، گیاهخواران یا به اصطلاح وگان‌ها باید مواظب باشند با مصرف کافی این ویتامین دچار کمبود B۱۲ نشوند. غذاهای حیوانی از جمله مرغ و گوشت و البته غذاهای دریایی، تخم مرغ و محصولات لبنی منابع غنی ویتامین B۱۲ به شمار می‌آیند.

ویتامین B۱۲ که گیاه خواران می‌توانند از طریق مصرف محصولات لبنی از کمبود آن جلوگیری کنند یکی از مهم‌ترین انواع ویتامین‌ها برای زنان باردار و شیرده شمرده می‌شود. به خصوص به این دلیل که این نوع ویتامین نه تنها به حفظ سلول‌های عصبی و گلبول‌های قرمز سالم کمک می‌کند، برای تولید دی‌ان‌ای نیز ضروری است.

بر اساس مطالعات و تحقیقاتی که در زمینه گیاه‌خواری به انجام رسیده؛ یک رژیم گیاهخواری سفت و سخت- که در آن مصرف هر گونه فرآورده حیوانی ممنوع است- می‌تواند موجب کمبود ویتامین B۱۲ و نیز بیماری قلبی شود.

طبق آزمایش‌هایی که در سال‌های اخیر در این زمینه به انجام رسیده؛ اکثر کسانی که از رژیم‌های گیاه‌خواری تبعیت می‌کنند، از کمبود ویتامین B۱۲ رنج می‌برند. اگرچه درمان کمبود ویتامین B۱۲ با مکمل‌ها بسیار ساده است، اما به این دلیل که خیلی‌ها آگاهی کافی درباره این کمبود ندارند، تبعات این کمبود می‌تواند برایشان آسیب‌های جبران‌ناپذیری به جای گذارد. به خصوص که چون تصمیم به انتخاب رژیم گیاهخواری در افراد بیشترتحت تأثیر ملاحظات اخلاقی و زیست محیطی صورت می‌گیرد، تاکنون در چنین افرادی تمایل یا علاقه چندانی به یادگیری در مورد پیامدهای تغذیه‌ای چنین تصمیمی وجود نداشته است.

طبق یک مطالعه جدید علمی در این زمینه، حذف منابع حیوانی از رژیم غذایی اگر چه ممکن است تاثیراتی محسوس و ملموس در مواردی چون توده بدن و قند و فشار خون به وجود آورد- که در کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی نقش مهمی دارند-؛ اما از آنجا که یک رژیم گیاه‌خواری غیرمتعادل باعث کمبودهای فراوان تغذیه‌ای است، این کمبودها نه تنها این مزایای ذکر شده را خنثی خواهند کرد، که حتی می‌توانند نارسایی‌های تغذیه‌ای خطرناکی را نیز برای شخص به وجود آورند.

به عنوان مثال در این زمینه می‌توان به کم‌خونی ، خستگی، ضعف، حالت تهوع و اسهال اشاره کرد که همگی ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ هستند- که در گیاه‌خواران یک کمبود طبیعی محسوب می‌شود. استمرار کمبود ویتامین B۱۲ به مدت طولانی همچنین می‌تواند باعث افسردگی، مشکلات تعادل و حافظه، بی‌حسی و گزگز در دست‌ها و پاها و ناهنجاری‌های عصبی دیگری نیز شود. کمبود ویتامین B۱۲ هم‌چنین با افزایش سطح هموسیستئین در خون ممکن است باعث انسداد شریان‌ها و در نتیجه بیماری قلبی و سکته شود.

چه باید کرد؟

همان‌طور که گفته شد، ویتامین B۱۲ به طور طبیعی در محصولات حیوانی به خصوص گوشت، محصولات لبنی و تخم مرغ وجود دارد. از آن‌جایی که این ویتامین به طور طبیعی در منابع غذایی گیاهی وجود ندارد، گیاه‌خواران باید به نوعی از کمبود آن جلوگیری کنند تا دچار عوارض سنگین ناشی از این کمبود نشوند.

منابع B۱۲ برای گیاه‌خواران اگرچه زیاد نیست اما این افراد این کمبود را می‌توانند با مصرف لبنیاتی مانند شیر و پنیر جبران کنند. البته وگان‌هایی که از مصرف لبنیات نیز خودداری می‌کنند، در این زمینه کار دشوارتری دارند. برای آنها غذاهای غنی‌شده یا مکمل‌های ویتامین B۱۲ منابع خوبی هستند. همچنین این ویتامین را می‌توان در برخی از غذاهای طبیعی از قبیل مخمرها، قارچ‌ها و برخی جلبک‌ها پیدا کرد.