ضربان نامنظم قلب در ورزشکاران: علل و پیشگیری

به گزارش رکنا، پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد ورزشکاران حرفه ای بیشتر در معرض خطر ابتلا به ضربان قلب نامنظم قرار دارند.

فعالیت بدنی یکی از بهترین اقداماتی است که می‌توان برای حفظ سلامت قلب انجام داد. با این حال، محققان دریافته‌اند که ورزشکاران استقامتی تا چهار برابر بیشتر از افراد عادی ممکن است با خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی (نوعی نامنظمی یا تپش سریع قلب) روبرو شوند. این مشکل قلبی می‌تواند منجر به نارسایی قلبی و حتی سکته مغزی نیز شود.

چرا ورزشکاران بیشتر در خطر این مشکل قرار دارند؟

ورزش منظم از بسیاری از بیماری‌های مزمن پیشگیری کرده و سلامت بدن و ذهن را تضمین می‌کند، اما چرا ورزشکاران با خطر بیشتر یک بیماری قلبی خطرناک مواجه هستند؟ تحقیقات نشان داده است که سلامت قلبی ارتباط مستقیمی با مقدار و شدت تمرین ورزشی دارد. برای مثال، بررسی اطلاعات بیش از ۴۰۰ هزار فرد حاکی از آن است که افرادی که حدود ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه ورزش متوسط ​​یا شدید در هفته داشتند، ۱۰ تا ۱۵ درصد کمتر به فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا شدند. اما سطح بالاتر فعالیت بدنی، مخصوصاً در مردان، ممکن است اثر معکوس ایجاد کند.

تفاوت تأثیر فعالیت بدنی در مردان و زنان

تحقیقات نشان داده است که سطح بالای ورزش بیشتر برای زنان خاصیت محافظتی دارد. یک مطالعه حاکی از آن است که اجرای سه برابری توصیه‌های ورزشی برای زنان، ۲۰ درصد خطر فیبریلاسیون دهلیزی را کاهش می‌دهد؛ اما برای مردان چنین نیست. به نظر می‌رسد عوامل بیولوژیکی مانند هورمون استروژن، که به تثبیت قلب زنان در پاسخ به فعالیت ورزشی کمک می‌کند، در این تفاوت نقش دارد.

ورزش و درمان بیماری فیبریلاسیون دهلیزی

به گفته محققان، ورزش می‌تواند نقش مهمی در کاهش عود آریتمی در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی ایفا کند. پژوهشی که توسط بن باکلی، محقق دانشگاه جان مورز لیورپول انجام شد، نشان داد که ورزش خطر عود آریتمی را حدود ۳۰ درصد کاهش می‌دهد. علاوه بر این، تمرینات بدنی باعث بهبود علائم، کیفیت زندگی و تناسب اندام این بیماران میشود. البته میزان و شدت تمرین به دلیل تفاوت‌های فردی مشخص نیست و نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.

ورزش‌های استقامتی و خطر برای قلب

رشد روزافزون رویدادهای استقامتی، مانند ماراتن‌ها و دوهای کوهستانی، نشان می‌دهد که باید درک بهتری از میزان ایه‌آل فعالیت ورزشی داشت. پژوهش‌ها رابطه‌ای به شکل J بین سطح ورزش و خطر فیبریلاسیون دهلیزی را نشان دده‌اند؛ یعنی ورزش متوسط ​​ممکن است خطر بیماری را کاهش دهد، اما ورزش بیش از حد، مثلاً ۱۰ برابر میزان تویه‌شده، می‌تواند احتمال بیماری را افزایش دهد.

مطالعات دیگری نیز نشان داده‌اند که ورزشکاران با سابقه تمرینات شدید و طولانی‌مدت ممکن است با مشکلات قلبی روبرو شوند. برای مثال، تحقیقات روی ورزشکاران استقامتی وجود زخم‌های کوچک در قلب را نشان داده است که می‌تواند منجر به بیماری‌های قلبی از جمله فیبریلاسیون دهلیزی شود.

عوامل دخیل در مشکلات قلبی ورزشکاران

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مردان ورزشکار بیشتر از زنان در معرض این مشکلات قرار دارند. مثلاً بررسی روی ۴۰۲ هزار نفر نشان داد ورزشکاران مردی که سطح بالای تمرین دارند، ۱۲ درصد خطر بیشتری برای ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی دارند. در مقابل، زنان با میزان فعالیت مشابه این خطر را تجربه نکرده‌اند. این تفاوت می‌تواند به تغییرات ساختاری و الکتریکی قلب در مردان در پاسخ به تمرینات مرتبط باشد.

اثر شدت و تعداد تمرینات

مطالعه‌ای در سوئد روی بیش از ۵۲ هزار اسکی‌باز نشان داد کسانی که تعداد بیشتری از مسابقات شرکت کردند، ۳۰ درصد بیشتر در معرض خطر فیبریلاسیون دهلیزی بودند. همچنین، افرادی که مسابقات را سریع‌تر به پایان رساندند، ۲۰ درصد بیشتر در خطر این بیماری قرار داشتند.

به نظر می‌رسد شدت و حجم تمرین هر دو نقش بسزایی در افزایش خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی دارند. فشار طولانی‌مدت به قلب می‌تواند باعث تغییرات ساختاری مانند افزایش اندازه قلب و ایجاد زخم‌هایی در دیواره قلب شود که درنهایت به افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی ختم می‌شود.

چگونگی کاهش خطر برای ورزشکاران

در حالی که ورزش منظم به طور کلی برای سلامت قلب مفید است، مهم است که برنامه ورزشی مناسب و متعادلی دنبال شود. ورزشکاران باید حجم، شدت و طول مدت تمرین خود را به شیوه‌ای تنظیم کنند که فشار غیرضروری به قلب وارد نشود.

فیبریلاسیون دهلیزی قابل درمان بوده و مدیریت آن امکان‌پذیر است. آگاهی از علائمی مانند تپش قلب نامنظم، تنگی نفس یا احساس ناراحتی قلبی می‌تواند نقش بزرگی در دریافت درمان به موقع ایفا کند.