قرص‌ های تقویت حافظه: واقعیت یا تبلیغات؟ راه‌ های حفاظت از مغز

به گزارش رکنا، فریبا نوشان: دکتر فرزاد روشن ضمیر، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در گفت‌وگویی با خبرآنلاین اشاره کرد که تحقیقات نشان داده‌اند برخی از مکمل‌ها نظیر جینکو بیلوبا و اسیدهای چرب امگا ۳ممکن است بر تقویت حافظه و سلامت مغز تأثیر مثبتی داشته باشند، اما شواهد علمی کافی برای تایید کارایی کامل آنها وجود ندارد.

مکمل‌های تقویت حافظه:واقعیت یا تبلیغات؟

امروزه در بازار و فروشگاه‌های آنلاین قرص‌ها و مکمل‌های مرتبط با حافظه و مغز با ادعاهایی مبنی بر تقویت حافظه، بهبود عملکرد شناختی و حتی جلوگیری از زوال عقل و آلزایمر به فروش می‌رسند. این محصولات که گاهی با نام «داروهای هوشمند» یا «نوترپیک‌ها» شناخته می‌شوند، طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند.

ادعا می‌شود برخی از این مکمل‌ها توانایی کاهش سرعت زوال عقل، یا تأثیرات موقتی در افزایش هوشیاری را دارند. با این حال، شواهد علمی برای اثربخشی واقعی آنها هنوز محدود است. همچنین، در موارد خاص، ممکن است این محصولات برای افراد مبتلابه مشکلات خاص مغزی یا کسانی که داروهای خاص مصرف می‌کنند، امن نباشند.

نقش جینکو بیلوبا در حافظه

براساس نتایج تحقیقی در سال ۲۰۲۲، استفاده از عصاره‌های جینکو بیلوبا ممکن است به بهبود جریان خون در مغز کمک کرده و اثرات مثبت مختلفی نظیر کاهش علائم حرکتی برای افراد مبتلابه اختلالات شناختی خفیف داشته باشد. به علاوه، مطالعات حیوانی در سال ۲۰۲۱ نشان داده‌اند که این مکمل ممکن است حافظه را در موش‌ها تقویت کند. اما تحقیقات بیشتری لازم است تا اثر این محصول بر انسان‌ها بررسی شود.

آشنایی با فلاونوئیدها و تأثیر آنها بر مغز

عصاره‌های فلاونوئیدی از سوی تولیدکنندگان به عنوان مکمل‌های تقویت‌کننده حافظه و توجه معرفی می‌شوند. این ترکیبات را می‌توان از منابع غذایی نیز به دست آورد. براساس تحقیقات در سال ۲۰۲۲، عصاره‌های فلاونوئید شاید بتوانند مهارت‌های روان‌حرکتی و حافظه کوتاه‌مدت بصری را بهبود ببخشند. با این حال، پیش از استفاده باید با متخصصان مشورت شود.

کافئین: کمک یا مانع حافظه؟

کافئین که در منابعی مانند قهوه یافت می‌شود، می‌تواند توجه کوتاه‌مدت را بهبود دهد. اما مصرف بیش‌ازحد آن ممکن است مشکلاتی همچون عصبانیت، سردرد، حالت تهوع و استفراغ ایجاد کند. همچنین، دوزهای بالای کافئین می‌تواند باعث افزایش فشار خون و ضربان قلب نامنظم شود. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ نشان داد مصرف روزانه کافئین ممکن است حافظه بلندمدت را تحت تأثیر قرار دهد.

ویتامین‌ها و مواد معدنی

برخی افراد بر این باورند که ویتامین‌هایی نظیر گروه ب، ‌ای و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند عملکرد مغز را تقویت کنند. اما مرور تحقیقاتی در سال ۲۰۲۱ نشان داد نویدبخشی این مکمل‌ها هنوز قطعی نیست. حتی آزمایشی در سال ۲۰۲۳ نشان داد اثرات مثبت مولتی‌ویتامین‌ها تنها محدود به یادآوری فوری بود و به عملکرد اجرایی کمکی نکرد.

اسیدهای چرب امگا ۳

براساس تحقیقات اخیر در سال ۲۰۲۲، اسیدهای چرب امگا ۳ ممکن است در بهبود جریان خون مغز، تقویت حافظه و سلامت شناختی کمک‌کننده باشند.

راهکارهای طبیعی برای مراقبت از مغز

به‌جای مصرف مکمل یا قرص‌های حافظه، انتخاب سبک زندگی سالم می‌تواند تأثیر بیشتری داشته باشد. خوردن غذاهای مغذی، رعایت فعالیت بدنی، مدیریت وزن، کنترل فشار خون، پرهیز از سیگار و آلودگی هوا، کاهش مصرف الکل و مدیریت استرس راه‌های مؤثری برای حفظ سلامت مغز هستند.