خلأ خطرناک در نظارت/ پایش مداوم سلامت روان رانندگان تاکسی‌ های شهری و اینترنتی قانون و لازم الاجرا شود

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در روزهایی که جامعه بیش از همیشه درگیر تنش‌های اقتصادی، اجتماعی و روانی است، شهروندان انتظار دارند دست‌کم در سفرهای روزانه خود با آرامش نسبی روبه‌رو باشند. اما گزارش‌های پیاپی از برخوردهای ناشایست برخی رانندگان تاکسی‌های شهری و اینترنتی با مسافران – به‌ویژه زنان – زنگ خطر بزرگی را به صدا درآورده است. مسائلی که از بی‌احترامی و بدرفتاری آغاز شده و گاه به درگیری فیزیکی، فحاشی و در مواردی بسیار تلخ، قتل نیز ختم شده است.

قتل دختر ۲۴ ساله در روزهای اخیر ( الهه حسین نژاد) ، پس از تلاش برای دفاع از خود در برابر قصد تعرض راننده‌ای عبوری که در یکی از پلتفرم‌های تاکسی اینترنتی نیز عضویت فعال داشته، نشان‌دهنده آن است که یک حلقه مهم نظارتی در نظام حمل‌ونقل کشور مفقود است و آن پایش مستمر سلامت روان رانندگان است.

رانندگان حمل‌ونقل عمومی، به‌ویژه در سرویس‌های اینترنتی، با قشر گسترده‌ای از مردم در ارتباط مستقیم هستند. این ارتباط روزانه و بدون نظارت مستمر بر سلامت روان فرد پشت فرمان، می‌تواند زمینه‌ساز وقوع خشونت، بدرفتاری یا حتی حوادث ناگوار باشد.

در حالی‌که قانون از لزوم نداشتن «سابقه مؤثر کیفری» سخن می‌گوید، پرسش مهمی پیش روی مسئولان قرار دارد و آن اینکه آیا فردی که امروز دچار اختلال روانی یا پرخاشگری شدید است، حتماً باید جرمی مرتکب شده باشد تا مشمول نظارت شود؟

قانون چه می‌گوید و چه نمی‌گوید؟

بر اساس قوانین فعلی، رانندگان تاکسی‌های اینترنتی باید:

    فاقد سابقه مؤثر کیفری باشند؛

    تابعیت ایرانی داشته باشند؛

    خودرو با پلاک شخصی اما دارای علامت مشخصه فعالیت حمل‌ونقل هوشمند باشد؛

    مشمول پایش وزارت کشور و شهرداری‌ها باشند.

اما هیچ‌ بندی از این قوانین به پایش سلامت روان رانندگان اشاره نکرده است. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته، آزمون‌های روان‌شناختی در زمان صدور مجوز اولیه و همچنین به‌صورت دوره‌ای انجام می‌شود.

در گفتگو با تعدادی از شهروندان، به‌ویژه زنان، گلایه‌هایی جدی از برخوردهای تحقیرآمیز، نگاه‌های تهدیدکننده و گفتارهای جنسی "برخی" رانندگان شنیده می‌شود. برخی از این افراد بیان کردند که حتی در صورت بروز مشکل، مسیرهای شکایت روشن نیست یا پیگیری‌ها نتیجه‌ای ملموس ندارد.

مطالبه عمومی، ورود مجلس و الزام قانونی

کارشناسان حوزه سلامت روان و حقوق شهروندی تأکید دارند که مجلس باید با وضع قوانینی صریح و الزام‌آور، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات حمل‌ونقل هوشمند و همچنین نهادهای شهری را موظف به اجرای پایش‌های سلامت روان کند.

پایش سلامت روان رانندگان فقط یک الزام حرفه‌ای نیست؛ یک ضرورت اجتماعی برای امنیت عمومی است. نمی‌توان جان و روان مردم را به دست رانندگانی سپرد که ممکن است دچار اختلالات رفتاری یا روانی باشند.

در حالی‌که پلتفرم‌های حمل‌ونقل اینترنتی و سامانه‌های شهری هر روز گسترده‌تر می‌شوند، غفلت از پایش سلامت روان رانندگان، همچون بمبی ساکت در حال تیک‌تاک است. وقت آن رسیده که قانون‌گذاران، وزارت کشور، شهرداری‌ها و شرکت‌های خصوصی مسئولیت خود را در برابر امنیت روانی و جانی مردم جدی بگیرند.