اسرار هیجان‌ انگیز آسمان در شب 22 آذر

به گزارش رکنا، برای دوستداران آسمان‌نگری در ایران و سراسر جهان، این شب‌ها فرصتی هیجان‌انگیز برای مشاهده یکی از جذاب‌ترین بارش‌های شهابی سال است. بارش شهابی جوزایی (Geminids) که هرسال توقع‌ها را بالا می‌برد، در شب شنبه، ۱۳ دسامبر و صبح یکشنبه، ۱۴ دسامبر ۲۰۲۵ (مطابق با شب ۲۲ و بامداد ۲۳ آذر ۱۴۰۴) به اوج خود می‌رسد. 

منشأ بارش و فرصت مناسب مشاهده

شهاب‌های بارش جوزایی که اولین‌بار در سال ۱۸۶۲ شناسایی شدند، به عبور زمین از میان باقی‌مانده‌های سنگ و گردوغبار مرتبط با جرم آسمانی مرموزی به نام «۳۲۰۰ فایتون» (۳۲۰۰ Phaethon) وابسته است. این جرم به‌عنوان یک دنباله‌دار-سیارک شناخته شده است. 

شرایط مشاهده بارش در سال ۲۰۲۵ نسبت به سال‌های گذشته مطلوب‌تر پیش‌بینی شده است. همزمان با اوج بارش و طلوع هلالی کوچک ۲۵ درصدی ماه در حدود ساعت ۲ بامداد، با انتخاب زاویه دید مناسب و دوری از نور ماه می‌توان بیشترین تعداد شهاب‌ها را مشاهده کرد. 

اوج بارش: مشاهده تا ۶۰ شهاب در ساعت

میزان فعالیت بارش در ساعات مختلف شب متفاوت خواهد بود و توصیه می‌شود کسانی که علاقه‌مند هستند شهاب‌های بیشتری ببینند، مکانی تاریک و دور از نورهای مصنوعی شهرها را انتخاب کنند: 

مشاهده اولیه (ابتدای شب تا ساعت ۱۰ شب): در این زمان، تنها حدود ۵ شهاب در هر ساعت دیده می‌شود. شهاب‌های این ساعت که به «Earthgrazers» معروف‌اند، به دلیل زاویه کم ورودشان به جو به‌آرامی حرکت کرده و دنباله‌های بلندی دارند که جلوه‌ای جذاب ایجاد می‌کنند. 

زمان پرتردد (۱۰ شب تا ۲ بامداد): در این بازه، تعداد شهاب‌ها افزایش چشم‌گیری می‌یابد. مرکز بارش به آسمان شرقی راهگری می‌کند و امکان مشاهده تا ۳۰ شهاب در هر ساعت فراهم می‌شود. 

اوج بارش (۲ بامداد): بیشترین نرخ بارش شهابی حدود ساعت ۲ بامداد پیش‌بینی شده است که تعداد شهاب‌ها به ۶۰ عدد در هر ساعت می‌رسد. 

در این تصویر، موقعیت مرکز بارش جوزایی در ساعت ۲ بامداد روز ۱۴ دسامبر از عرض‌های جغرافیایی نیم‌کره شمالی نشان داده شده است. ستاره پرنور «کاستور» درون دایره نمایش داده شده، به همراه سیاره درخشان «مشتری» که در صورت فلکی جوزا قرار دارد، می‌توانند به رصدگران در جهت‌یابی و یافتن کانون بارش کمک کنند. 

برنامه‌ریزی در صورت آسمان ابری

کارشناسان پیشنهاد می‌کنند در صورت ابری بودن آسمان در شب اوج بارش، شب‌های قبل از اوج را برای رصد انتخاب کنید: 

شب ۱۲/۱۳ دسامبر، فعالیت بارش به حدود ۷۵ درصد اوج می‌رسد. 

شب ۱۱/۱۲ دسامبر، نرخ شهاب‌ها تقریباً به ۵۰ درصد حداکثر خواهد رسید. 

برای مشاهده بارش، تنها یک صندلی راحت برای نشستن و تنظیم میدان دید خود به سمت میانه و نیمه پایینی آسمان (به‌ویژه سمت شرق و جنوب) کافی است. همچنین برای یافتن محل مرکز بارش، ستاره پرفروغ کاستور و سیاره مشتری که در صورت فلکی جوزا قرار گرفته‌اند، راهنماهای مناسبی هستند.