زمان ورود انسان نخستین به استرالیا؛ یک نظریه تازه روایت‌ها را بازنویسی می‌کند

به گزارش رکنا، در بحث‌های پرچالش مربوط به پیشینه‌ی مهاجرت انسان‌ها، نظریه‌ای جدید مطرح شده است که روایت‌های پیشین را به چالش می‌کشد: انسان ممکن است دیرتر از تصورات قبلی به استرالیا رسیده باشد. این نظریه سوال‌هایی تازه درباره‌ی منشأ انسان، مسیرهای مهاجرت و زمان سکونت در قاره‌ی کهن ساهول مطرح کرده است.

نظریه‌ای تازه درباره‌ی مهاجرت انسان به استرالیا

بر اساس مطالعات جدید که توسط جیم آلن از دانشگاه لاتروب و جیمز اوکانل از دانشگاه یوتا ارائه شده‌اند، انسان‌ها ممکن است حدود ۵۰ هزار سال پیش به استرالیا رسیده باشند، برخلاف نظریه‌های قبلی که قدمت این مهاجرت را ۶۵ هزار سال تخمین می‌زدند.

این نظریه بر اساس کشفیات ژنتیکی جدید بنا شده است. پژوهشگران بر اساس آمیزش ژنتیکی بین انسان و نئاندرتال‌ها که بین ۵۰٬۵۰۰ تا ۴۳٬۵۰۰ سال پیش در اروپا رخ داده است، چنین نتیجه‌گیری کرده‌اند. به دلیل درصدی از دی‌ان‌ای نئاندرتالی موجود در ژنوم بومیان استرالیا، مهاجرت انسان پیش از این دوره‌ی زمانی محتمل به نظر نمی‌رسد.

چرا مطالعات ژنتیکی این تاریخ را تخمین می‌زنند؟

این پژوهش‌ها نشان داده‌اند آمیزش ژنتیکی در یک دوره‌ی بلندمدت به وقوع پیوسته است و اثرات آن تا به امروز در ژنوم انسان‌ها باقی مانده است. تمام انسان‌های بیرون از آفریقا، از جمله بومیان استرالیا، دارای دست‌کم دو درصد دی‌ان‌ای نئاندرتالی هستند. بنابراین، انسان‌های اولیه‌ای که به استرالیا رسیدند، نمی‌توانسته‌اند زودتر از ۵۰ هزار سال پیش وارد این قاره شوند.

تمرکز بر منطقه‌ی ساهول

قاره‌ی کهن ساهول که شامل خشکی‌های فعلی استرالیا، اندونزی و جزایر اطراف است، کانون بسیاری از تحقیقات درباره‌ی سکونت اولیه‌ی انسان بوده است. به گفته‌ی پژوهشگران، مهاجرت انسان‌های مدرن به ساهول با دوره‌ی پلیستوسن پسین که انسان‌ها از آفریقا مهاجرت می‌کردند، هم‌زمان بوده است.

یافته‌های باستان‌شناسی در منطقه‌ی ساهول اغلب با تاریخ‌گذاری ژنتیکی مطابقت دارند، به‌جز یک مورد. شواهدی که قدمتی بین ۴۳ هزار تا ۵۴ هزار سال دارند، با نظریه‌ی دوره‌ی آمیزش نئاندرتالی هماهنگ هستند.

چالش یافته‌های مجدببه

شواهدی از محوطه‌ی باستانی «مجدببه» در شمال استرالیا با تاریخ‌گذاری ژنتیکی تناقض دارند. این آثار که شامل ابزارهای سنگی و رنگ‌دانه‌های قرمز هستند، قدمتی حدود ۶۵ هزار سال دارند. اما جابه‌جایی ذرات شن در پناهگاه سنگی احتمالاً باعث شده آثار به عمق پایین‌تر منتقل شوند و قدیمی‌تر به نظر برسند.

پژوهشگران با وجود بهبود تمهیدات روش‌های بررسی، همچنان درباره‌ی تاریخ‌گذاری مجدببه تردید دارند. اوکانل معتقد است که اگر داده‌ها درست باشند، احتمالاً ساکنان مجدببه سهم چندانی در تبار جمعیت امروز ساهول ندارند.

<نقشه‌ای احتمالی از استرالیا و جزایر اقیانوس آرام در آخرین عصر یخبندان.

تردید در تفسیر داده‌ها

برخی از پژوهشگران نسبت به مدل ژنتیکی مطرح‌شده ابراز تردید کرده‌اند. پیتر وث از دانشگاه استرالیای غربی هشدار داده است که روش‌های فعلی برای تعیین تاریخ و قدمت هنوز در مراحل ابتدایی خود هستند. او پرسش‌هایی جدی درباره‌ی قابلیت اعتماد به روش‌های ساعت مولکولی مطرح کرده است.

آدام برام از دانشگاه گریفیث نیز به آثاری از هنر صخره‌ای اشاره کرده است که دست‌کم ۵۱٬۲۰۰ سال قدمت دارند. او باور دارد این آثار ممکن است بخشی از تمدن‌هایی باشند که حدود ۶۵ هزار سال پیش در ساهول زندگی می‌کرده‌اند. اما وی تأکید می‌کند که تاریخ‌گذاری هنر صخره‌ای معمولاً تاریخ‌های حداقلی ارائه می‌دهد و ممکن است قدمت واقعی بیشتر باشد.

تفسیر رفتارهای انسانی

آلن و اوکانل تغییرات رفتاری مانند خلق هنر، دریانوردی و ساخت ابزارهای پیشرفته را نشانه‌ی «انقلاب پارینه‌سنگی» می‌دانند که حدود ۵۰ هزار سال پیش شروع شد. این تحول باعث جایگزینی انسان‌های مدرن با انسان‌های باستانی و گسترش در اروپا و آسیا شد.

اما هیو گروکات و النور اسکری، باستان‌شناسان دیگری هستند که این رفتارهای انسانی را تدریجی می‌دانند و معتقدند چنین رفتارهایی هزاران سال پیش از این دوره وجود داشته‌اند.

جمع‌بندی پژوهش‌ها

گروکات و اسکری باور دارند نقص‌های موجود در داده‌های ژنتیکی و باستان‌شناسی، هنوز مانع از پذیرش قطعی هر دو نظریه می‌شود. با این حال، آدام برام امید به داده‌های جدید دارد و پیش‌بینی می‌کند یافته‌های آینده نگاه ما به تاریخ قاره‌ی ساهول را به‌شکل چشمگیری تغییر خواهد داد.