کارگردان دل‌ قک: حفظ خرده فرهنگ های اجتماعی از دغدغه های زندگی ماشینی دورمان می کند

به گزارش رکنا، نمایش دل‌ قک به کارگردانی سینا عاجلی و نویسندگی افق و محسن ایرجی در بخش دانشجویی جشنواره تئاتر فجر حضور داشت و در روز نهم بهمن‌ ساعت 18 در تالار حافظ روی صحنه رفت. حال و هوای این اجرا بسیار خاص بود که مخاطب را جذب می کرد تا پایان کار را با دقت دنبال کند. به همین بهانه با کارگردان این نمایش اجرایی در چهل و دومین جشنواره بین المللی تئاتر فجر مصاحبه ای کرده ایم که در ادامه می خوانید.

در ابتدا کمی از خودتان و فعالیت های هنری تان بفرمایید.

محمدسینا عاجلی زاده هستم متولد سال 1378 در استهبان فارس. بازیگر و کارگردان و طراح صحنه ام و دانشجوی کارشناسی رشته دبیری دانشگاه فرهنگیان شیراز. فعالیت هنری ام را در محضر پدر از نوجوانی با بازی در تئاتر و نمایش های مختلف به عنوان بازیگر شروع کردم. شرکت در کارگاه های مختلف آموزشی و استفاده از تجربه های اساتید بنام سبب شد که به طراحی صحنه و کارگردانی علاقه مند شوم.

تا به حال آقای عاجلی زاده جوایزی را هم در عرصه هنر تئاتر برده اید؟

بله؛ من به شکر خدا جوایز متعددی را از جشنواره های مختلف و معتبر استانی و ملی دریافت کرده ام که از نمونه های آن نامزدی طراحی صحنه در چهل و یکمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر با نمایش دانه های کال انجیر بوده، دریافت تندیس جشنواره مقام طراحی صحنه از جشنواره ملی سردار عشق با نمایش چر به نوشته ناصر حبیبیان و کارگردانی سانیا عاجلی و بازی در نمایش هایی چون دانه های کال انجیر و بازگشت افتخار آمیز مردان جنگی و کالبدشکافی یک تصمیم. دریافت جایزه طراحی صحنه در نمایش هزار شلاق در جشنواره پسا مهر و شرکت در جشنواره آیینی سنتی بهبهان را هم در کارنامه هنری ام دارم.

از تجربه کارگردانی تان در تئاتر بگویید.

اولین کارگردانی خود را با نمایش ایرانی مردها زن هایشان را دوست دارند تجربه کرده ام. نمایش دل قک دومین تجربه کارگردانی ام بوده که به چهل و دومین جشنواره تئاتر فجر در بخش مسابقه دانشجویی راه یافت. سال گذشته هم در چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با نمایش دانه های کال انجیر به عنوان بازیگر و طراح صحنه حضور داشتم.

نمایش دل قک را در جشنواره تئاتر فجر در دست اجرا داشته اید؛ کمی از حال و هوای اجرای این کار در جشنواره بگویید.

جشنواره تئاتر فجر یکی از مهم ترین رویدادهای فرهنگی و هنری کشور عزیزمان ایران است که آرزو و آمال هر هنرمند جوانی است که بتواند در ابتدای راه خود را در این عرصه امتحان کند. از آنجایی که من همیشه در مورد آسیب های اجتماعی به خصوص در کانون خانواده دغدغه داشتم با انتخاب یک اثر معروف از آثار شکسپیر به نام لیر شاه و چنان اقتباس کرده و با تلفیقی از نمایش غربی و شرقی و از تکنیک های گونه نمایش ایرانی که شامل نمایش های آیینی و سنتی از قبیل نمایش تخته حوضی، تعزیه، نقالی و به خصوص نمایش‌های شادی آور زنانه است استفاده کرده ام تا به شکلی هر خانواده ای بتواند از پیام نمایش ما بهره مند شود و بتواند در مقابل کاهش آسیب های اجتماعی خود را مصون سازد. نمایش لیر در خانواده ای اشرافی اتفاق می افتد که به خاطر تقسیم اموال و طمع ورزی افراد خانواده و نابخردی پدر آن خانواده منجر به جنگ بین اعضای خانواده می شود و در نهایت کل خانواده به همین دلیل متلاشی شده و از بین می‌رود. امروزه در جامعه ما تقسیم ارثیه یکی از مهم ترین معضلات اجتماعی در خانواده ها به حساب می آید و این کار به خاطر داشتن همین خصوصیات و استفاده بجا از نوع نگاه و شیوه اجرایی مخاطب را به تئاتر می کشاند و شاید ورود ما به جشنواره همین تازگی و خلاقیتی است که در انتخاب بازیگران داشته ایم که تنها بانوان آن را تشکیل می دهند و کار به صورت شاعرانه و ریتمیک اجرا می شود که لحظاتی تماشاگران ما را از دغدغه ها و گرفتاری های روزمره زندگی شان دور می سازد و به همین دلیل است که این کار حال و هوای جشنواره ای هم پیدا می کند و مخاطبان خود را برای تماشا به سالن می کشاند؛ به طوری که به نسبت در هر دو سانس سالن نمایش از مخاطب پر می شود و خدا را شکر بازخورد تماشاگران نسبت به نمایش بسیار رضایت بخش و موثر بوده است که این همان هدف نمایش است.

تمام بازیگران این کار خانم بودند؛ دلیل خاصی داشت؟

همان طور که گفتم چون می خواستیم از یکی از گونه های نمایش ایرانی استفاده کنیم که همان نمایش های شادی آور زنانه است با فکری خلاقانه که برای تاثیرگذاری و یک نگاه جدید در اجرا محسوب می شد و به نوعی تازگی خود را حفظ می کرد نمایش ما از همان مجلس زنانه قدیمی شروع می شد و در نهایت در اشاعه فرهنگ آیینی و سنتی عامه مردم کوشش به عمل می آید تا این آیین ها به دست فراموشی سپرده نشود، حفظ خرده فرهنگ های اجتماعی کمک می کند تا از دغدغه های زندگی ماشینی دور و دورتر شویم.

هماهنگی بچه ها در اجرای حرکات و خوانش اشعار چگونه بود؟

این هماهنگی ها حاصل تمرینات مدام 8 ماهه و آموزش های مکرر در حین تولید این اثر نمایشی بوده است و از آنجایی که از علم و مشاوره های اساتید و متخصصان نمایش، تحصیلکردگان دانشگاه های مختلف چه در زمینه ادبیات نمایشی، ادبیات فارسی و چه در زمینه بازیگری و کارگردانی و چه در زمینه پژوهشگران آیینی و سنتی و چه در زمینه تربیت بدنی و حرکت در نمایش بهره بردیم تلاش کردیم در قالب کارگاه های مختلف آموزش داده شود که ان شاالله این روند در آینده هم ادامه خواهد داشت.

این اشعار را که درواقع متن دیالوگ کار را تشکیل می داد چه کسی نوشته بود؟

همان طور که گفته شد این متن را یکی از تحصیلکرده ها و اساتید دانشگاه به نام استاد افق ایرجی و پدر ایشان که یکی از ادیبان استان مرکزی هستند نوشته و به نسخه تحریر درآورده اند.

آقای عاجلی زاده! همکاری فقط با نیروهای زن چگونه است؟ از لحاظ فراگیری و حتی حواشی؟

امروزه به خاطر مساوی بودن حقوق مردان و زنان در جامعه می توان راحت تر از قبل زنان را در مسائل اجتماعی، فرهنگی و هنری مشارکت داد؛ هرچند کار گروهی مشقت ها و رنج های خاص خودش را دارد ولی خوشبختانه فرهنگ سازی و مشارکت خانواده های محترم و تشویق هنرمندان زن از سوی خانواده هایشان به ما کمک کرد که مسیر را به راحتی و سهولت تا آخر بپیماییم و این مورد هم خود اتفاقا چون همدلی، همراهی و ایجاد امید و نشاط اجتماعی را به ارمغان می آورد موجب شد تا همان کاهش آسیب های اجتماعی که مد نظرمان بوده است به حقیقت پیوسته و خدا را شکر به همین خاطر هیچ گونه مشکل و حواشی نداشته است.

نمایش دل قک در فجر امسال چند اجرا داشت و در کجاها؟

این متن توسط گروه های دیگر و به شیوه های دیگر در سایر استان ها اجرا شده است ولی به کارگردانی بنده فقط در همین چهل‌ و دومین جشنواره تئاتر فجر در تالار حافظ اجرا شده است که اگر مسئولین و متولیان امر برای تهیه سالن و امکانات اجرایی با ما همکاری کنند می توان برای اجرای عموم اقدام کرد که این امر برای تشویق اعضای گروه و رشد فرهنگی و هنری زنان جامعه ما موثر خواهد بود.

چه عاملی شما را سوق داد که کار با چنین موضوعی را بسازید؟

چون همیشه من به کارهای بومی و محلی آیینی، تعزیه، نقالی و ادبیات فارسی بسیار علاقه مند بوده ام و به عنوان یک معلم و دبیر از دانشگاه فرهنگیان همیشه دوست داشتم به این شیوه از اجراها سوق پیدا کنم چون حرف خود را به این شیوه بهتر می توانم القا کنم و آموزش دهم.

حرف پایانی

در پایان می خواهم بگویم که اگر مسئولان و متولیان فرهنگ و هنر، وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش در این رویداد ملی بیشتر از هنرمندانی که در این راستا تلاش و شرکت می کنند حمایت کنند در رشد فرهنگی و هنری و کیفیت آموزش برای نسل آیندگان ما بسیار مفید و ارزنده است و این یعنی ساختن یک جامعه پویا؛ امیدوارم در نهایت جوانان باانگیزه در تئاتر تشویق شوند که روی کار بیایند و وقتی هنرمند برای تولید کار هنری اش به شکلی حالا از لحاظ اقتصادی، فرهنگی یا اجتماعی تشویق شود آثار باکیفیت تری را می تواند ارائه کند.