تیروئید کم کار چطور درمان می شود؟ / پاسخ به ابهامات درباره کم کاری تیروئید

  به گزارش رکنا، تیروئید کم کار موجب عوارضی مثل ریزش مو ، یبوست، استرس، بی حوصلگی و کسلی می شود. غلبه طبع سرد و بلغم موجب ایجاد تیروئید کم کار می شود. اگر طبع بدنی اصلاح شود و غلبه بلغم از بین برود موجب بهبود هورمون T3 و T4 می شود.

سوالات مهم درباره کم کاری تیروئید

آیا کم کاری تیروئید درمان می شود؟

در مورد این موضوع یک مسئله اثبات شده نیست و هیچ درمانی برای کم کاری تیروئید وجود ندارد و حتی ممکن است بیماری شما در طول زمان بدتر از قبل شود ولی برخی شرایط مانند تیروئیدیتیس های ویروسی و یا تیروئیدیتیس در اثر بارداری احتمال دارد پس از رفع و درمان بیماری و یا پس از اتمام بارداری به حالت معمول و کارکرد اولیه خود برگردد ولی این موضوعی است که باید پس از آزمایشات و تحت نظر پزشک متخصص غدد مورد بررسی قرار بگیرد و از درمان شدن آن مطمئن شوید.

آیا میزان کم کاری در طول زمان ثابت است؟

خیر این مسئله ای نیست که بتوان گفت در طول زمان ثابت می ماند، ممکن است با گذشت زمان میزان کم کاری بیشتر شود و شما به میزان بیشتری هورمون تیروئید نیاز داشته باشید بنابراین لازم است که طی معاینات دوره ای با پزشک خودتان در ارتباط باشید تا اگر دوز مصرفی مورد نیاز شما اضافه شد با مشکل رو به رو نشوید و عوارض ناشی از کم کاری به شما آسیب نرساند.

آیا ممکن است تیروئید کم کار به تیروئید پرکار تبدیل شود و یا برعکس؟

بله این امکان هست، در موارد معدودی با گذشت زمان تیروئید پرکار به کم کار و یا تیروئید کم کار به پرکار تبدیل می شود و همین احتمال هم دلیل دیگری برای این است که شما دوز مصرفی تان را با پزشکتان در دوره های معایناتی تنظیم کنید، اگر مشکل تیروئید دارید و پزشک برای شما یک میزان دوزی را تجویز نموده روزانه آن را مصرف کنید ولی پس از گذشتن مدت زمان لازم و دوره ای که پزشک در نظر گرفته؛ باز هم برای درستی و کنترل میزان دوز مصرفی مراجعه کنید.

اصلا چرا تیروئید کم کار می شود؟

دلایلی که در اینجا آورده شده از عواملی هستند که می توانند باعث کم کاری تیروئید شوند، این دلایل عبارتند از:

۱-چرا تیروئید کم کار می شود : درمان های قبلی

در برخی انواع درمان‌ها از جمله درمان جراحی برای سرطان تیروئید که باعث پرکاری تیروئید شده است، پزشک مجبور به برداشتن غده تیروئید می شود، که این نوع درمان‌ها و نیز درمان یدرادیواکتیو می توانند سبب تیروئید کم کار شوند، با توجه به اینکه عوارض پرکاری تیروئید بسیار خطرناک هستند در مواردی درمان پرکاری در اولویت قرار گرفته و در مواردی تیروئیدکتومی نیز ضروری به نظر می رسد.

درمان های قبلی شامل :

    برداشتن همه یا قسمتی از تیروئید

برخی افراد در اثر سرطان تیروئید و یا بیماری مانند گریوز دچار شرایطی می شوند که پزشک تشخیص می دهد باید کل تیروئید برداشته شود و یا تیروئیدکتومی انجام شود این بیماران قطعا به کمبود هورمون تیروئید مبتلا می شوند و بایست دارو مصرف کنند، البته در مواردی پزشک بخشی از تیروئید را برداشته و کل آن برداشته نمی شود و به همین دلیل ممکن است بخش دیگر بتواند هورمون مورد نیاز بیمار را تامین کند و بیمار به کم کاری مبتلا نشود.

    درمان رادیوتراپی

درمان رادیوتراپی هم می تواند به کم کاری تیروئید منجر شود، برخی از بیماران گریوز یا بیمارانی که به سرطان تیروئید مبتلا هستند، بیماران هوکچین و سرطان های سر و گردن و یا لنفوم از جمله این بیماران هستند، این بیماران با از دست دادن بخشی از غده مستعد چنین کمبودی هستند.

۲- بارداری

اگرچه هنوز دلایل این امر مشخص نیست ولی در برخی از مادران با شروع بارداری مقدار زیادی هورمون تیروئید ترشح می شود و مقدار زیادی هورمون وارد خون می شود و پس از آن عملکرد تیروئید کند و مادر دچار تیروئیدت بارداری می شود که البته در اکثر مادران این امر پس از دوره بارداری بهبود و به وضع عادی بر می گردد.

این یک مورد کاملا جدی است، جنین در ماه‌های اول رشد تا زمان تشکیل غده میزان هورمون لازم برای رشد را از مادر گرفته و در نتیجه اگر کم کاری تیروئید اتفاق بیافتد باعث عدم رشد و حتی عقب ماندگی ذهنی در نوزاد می شود، بنابراین زمان نقش بسیار مهمی را در این دوره ایفا می کند و مادر باردار بایست در اولین فرصت قبل از قصد بارداری و یا در زمان اطلاع از آن به پزشک زنان مراجعه نماید و اگر با مسئله کمبود هورمون رو به رو بود با مشورت همکاران غدد و زیر نظر همکاران زنان آن را کنترل نماید.

۳- مشکلات مادرزادی

از دیگر علل کم کاری تیروئید می توان به مشکلات مادرزادی و کم کاری تیروئید مادرزادی اشاره کرد، برخی از نوزادان که البته تعداد آنها بسیار کم است بدون غده تیروئید به دنیا می آیند و یا تنها بخشی از آن را داشته و یا در بخشی دیگر با اختلالات هورمونی در تیروئید و یا عملکرد سلول ها مواجه هستند.

به دیگر بیان در برخی مواقع نوزادان به طور مادرزادی دچار تیروئید کم کار هستند، به این دلیل که تیروئید آنها در رحم مادر تکمیل نمی شود، این کودکان در هنگام تولد و در غربالگری تیروئید خیلی زود تشخیص داده می شوند، این نوع کم کاری تیروئید به احتمال یک نفر در هر ۴۰۰۰ نفر رخ می دهد ولیکن می تواند عواقب بدی مانند عقب ماندگی ذهنی در کودکان را موجب شود، در حالی که این کودکان در ابتدای تولد کاملا عادی به نظر می رسند ولی در صورتی که غربالگری انجام نپذیرد و به زودی درمان نشوند ممکن است کودک با عواقب جبران ناپذیر آن رو به رو شود.

۴- بیماری خودایمنی

تیروئیدیت یکی دیگر از شرایطی است که معمولا در اثر یک بیماری خود ایمنی و یا یک عفونت ویروسی ایجاد می شود در طول آن تیروئید به یکباره تمام هورمون های تولیدی را وارد خون می کند و در ابتدا بیمار تیروئید پرکار را تجربه می کند و پس از آن با کند شدن عملکرد تیروئید به شرایط کم کاری تیروئید می رسد.

تیروئید کم کار اغلب با اختلال در سیستم ایمنی بدن ایجاد می شود، زمانی که سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می کنند و باعث می شوند تا قادر به تولید هورمون نباشد، به این وضعیت هاشیموتو گفته می شود، بیماری هاشیموتو بیماری است که در طی آن سلول‌های ایمنی بدن غده تیروئید را به عنوان یک عامل خارجی در نظر گرفته و به آن حمله می کنند.

۵- مصرف بیش از حد و یا کمتر از حد ید

با اینکه ید یکی از مواردی است که در تشکیل هورمون تیروئید لازم بوده و بایست در بدن حضور داشته باشد ولی مصرف بیش از حد آن هم می تواند فرد را به تیروئید کم کار مبتلا کند، همان‌طور که مصرف ناکافی آن باعث کم کاری می شود.

۶-  چرا تیروئید کم کار می شود : آسیب به غده هیپوفیز

غده هیپوفیز تنظیم کننده مقدار هورمونی است که از تیروئید ترشح می شود، هورمون کنترل کننده TSH از این غده ترشح می شود و اگر این غده در اثر پرتودرمانی، تومور و یا جراحی آسیب ببیند دیگر نمی تواند مقدار درستی هورمون برای کنترل تیروئید ترشح نماید و در نتیجه در عملکرد تیروئید اختلال به وجود می آید.

۷- برخی از بیمارهای نادر

برخی از بیماری‌هایی که به صورت نادر اتفاق می افتند می توانند باعث ذخیره غیر طبیعی مواد در غده تیروئید شوند مانند آمیلودوئیز که نوعی پروتئین به نام آملودئید را به اشتباه در تیروئید ذخیره می کند و عملکرد آن را مختل می کند، سارکوئیدوز یک نمونه دیگر از این بیماری ها است.

۸- آسیب به هیپوتالاموس

غده هیپوتالاموس کنترل کننده هیپوفیز است و میزان هورمون ترشح شده از هیپوفیز تحت تاثیر آن قرار دارد اگر بیمار در هیپوتالاموس خود دچار اختلال شده باشد می تواند به نوع نادری از کم کاری تیروئید مبتلا شود زیرا میزان TSH کنترل شده نخواهد بود.

۹-چرا تیروئید کم کار می شود : برخی از داروها و یا عفونت های ویروسی

مصرف برخی داروها از جمله آمیودارون، لیتیوم، اینترلوکین دو به خصوص در بیمارانی که به طور ژنتیکی مستعد بیماری خود ایمنی هستند باعث کم کاری تیروئید می شود، در برخی شرایط پزشک ممکن است برای کنترل یک بیماری دیگر دارویی تجویز کند و یا برخی از عفونت های ویروسی نیز می توانند (به طور غیر معمول) باعث کم کاری تیروئید شوند.

داروهایی مانند:

لیتیوم: 

لیتیوم دارویی است که برای درمان اختلالات دوقطبی و افسردگی تجویز می شود، تحقیقات نشان می دهد این دارو می تواند تاثیراتی همانند کم کاری تیروئید داشته باشد

آمیودارون:

دارویی که در برخی شرایط برای کنترل آریتمی قلب تجویز می شود.

اینترفرون ها:

دارویی که در برخی شرایط جهت درمان سرطان و هپاتیت c استفاده می شود

در صورتی که از این دارو ها استفاده می کنید با یک پزشک مشورت کنید تا تحت بررسی شرایط تیروئید کم کار قرار بگیرید.

قرار گرفتن سر و گردن در معرض اشعه و همچنین تیروئیدیت که به صورت غالب با هیپرتیروئیدی نمایان می شود ولی می تواند در ادامه بیمار برای چند ماه با کم کاری تیروئید مواجه می شود.