خطرناک‌ترین اختلال دوران بارداری
سلامت رکنا : پره‌اکلامپسی یا مسمومیت بارداری یکی از خطرناک‌ترین بیمارهای دوران بارداری به شمار می‌آید.
مسمومیت بارداری اگر به‌موقع درمان نشود، می‌تواند خطرهای جدی برای مادر و جنین در پی داشته باشد اما پره‌اکلامپسی چیست؟ چه علائمی دارد؟ و چگونه درمان می‌شود؟
به گزارش رکنا ، این‌ها سوال‌هایی است که قطعا در ذهن خانم‌های بارداری شکل می‌گیرد که برای بار اول با این بیماری آشنا می‌شوند. به همین منظور با دکتر محبوبه ماموران اصفهانی؛ جراح و متخصص زنان و نازایی درباره این بیماری خطرات گفت وگو کردیم تا با خطرخت، علائم و روش‌های پیشگیری و درمان این عارضه بیشتر آشنا شوید.
پره‌اکلامپسی چیست؟
دکتر محبوبه ماموران اصفهانی؛ جراح و متخصص زنان و نازایی می‌گوید: «پره‌اکلامپسی خطرناک‌ترین اختلال در بین اختلال‌های بارداری است که در بین پنج تا 10 درصد خانم‌های باردار اتفاق می‌افتد. البته پره‌اکلامپسی یا مسمومیت بارداری با فشارخون در بارداری کمی متفاوت است.
افزایش فشارخون بعد از نیمه اول بارداری در حد 140 روی 90 و بیشتر که همراه با سردرد، تاری دید، درد سر دل و همچنین از لحاظ آزمایشگاهی دفع پروتئین و کاهش پلاک همراه است. البته دفع پروتئین می‌تواند اتفاقی باشد که دیرتر رخ بدهد و گاهی هم قبل از افزایش فشارخون ممکن است اتفاق بیفتد. لازم است بدانید که پره‌اکلامپسی روی تمام ارگان‌های بدن تاثیر منفی می‌گذارد و می‌تواند باعث سخت‌تر شدن دوران بارداری و نهایت ختم آن شود.»
علائم پره‌اکلامپسی چیست؟
دکتر محبوبه ماموران اصفهانی می‌گوید: «افزایش سریع و غیرمتعارف وزن به‌علاوه فشارخون بالا که معمولا با ورم، سردردهای شدید و همچنین تاری دید بیمار همراه است از علائم آشکار این بیماری در دوران حاملگی است.
علاوه بر آن احساس مگس‌پرانی یا دوبینی در چشم‌ها و سردردهای طاقت‌فرسا، تب و استفراغ‌های مکرر می‌تواند در صورت تشدید پره اکلامپسی در بیمار بیشتر دیده شود. همچنین کمبود نسبی خون‌رسانی مادر به جفت، رساندن خون و مواد مغذی به جنین را محدود می‌سازد که می‌تواند به کاهش رشد جنین و حتی محرومیت جنین از اکسیژن منجر شود.»
علت ایجاد پره‌اکلامپسی در بارداری چیست؟
دکتر محبوبه ماموران اصفهانی می‌گوید: «پره‌اکلامپسی در اصل ناسازگاری آنتی‌ژن‌های جفتی بین بافت‌های مادری، پدری و جنینی است که از طریق پرزهای جفتی در بدن مادر اعمال می‌شود؛ البته نباید از این نکته گذشت که ژنتیک و لانه‌گذاری جفت بسیار مهم است و چنانچه لانه‌گزینی جفت به همراه تهاجم غیرطبیعی در رحم ایجاد شود این بیماری به سراغ مادرهای باردار می‌آید. البته باید بگوییم که افرادی که فشارخون مزمن دارند یا دچار بیماری‌های التهابی هستند قطعا این بیماری در آن‌ها تشدید می‌شود.»
تشخیص پره اکلامپسی چگونه است؟
بدون تردید هر خانم باردار در دوران حاملگی خود باید به‌صورت دوره‌ای به مطب پزشک جهت معاینات مراجعه کند و قطعا در سه‌ماهه سوم معاینات ازلحاظ زمانی بیشتر می‌شود. لازم به ذکر است که معاینات در طول بارداری هر دو هفته و از هفته 36 بارداری هر هفته انجام می‌گیرد.
دکتر محبوبه ماموران اصفهانی می‌گوید: «در این معاینه‌های دوره‌ای وزن، فشارخون، ورم، علائم بیمار و همچنین وضعیت سلامت جنین و حجم مایع آمنیوتیک دور جنین به‌صورت مرتب چک خواهد شد. در صورت دیده شدن اختلال حجم مایع در جنین بعلاوه افزایش وزن غیرطبیعی، آزمایش‌های دفع پروتئین و پلاکت‌ها داده می‌شود تا بتوان با در دست داشتن آن‌ها تشخیص صددرصدی داد و همچنین بتوان هرچه زودتر از افزایش علائم آن جلوگیری کرد. به همین منظور در آخر تمام این معاینات به‌دقت جمع‌بندی و بررسی می‌شود و در صورت بروز کوچک‌ترین اشکال در این دوران درمان‌های لازم انجام می‌گیرد.»
پره‌اکلامپسی چگونه درمان می‌شود؟
دکتر محبوبه ماموران اصفهانی درباره درمان این اختلال این‌طور می‌گوید: «درمان قطعی پره‌اکلامپسی به معنای ختم بارداری یا زایمان است. به این معنا که جفت که عامل پدری و جنینی است از رحم که عامل مادری است جدا می‌شود و این اتفاق قطعا در ختم بارداری یا زایمان اتفاق خواهد افتاد.»
نحوه درمان بنا به گفته دکتر ماموران اصفهانی بر اساس سن بارداری و شدت پره اکلامپسی انجام می‌پذیرد. چنان چه، شدت پره‌اکلامپسی کم و سن بارداری هم نزدیک به آخر بارداری باشد؛ پزشک زمان بیشتری دارد و می‌تواند چند روزی یا حتی چندهفته‌ای بیمار را چک کرده و جنین را به حالتی برساند که قابلیت حیات داشته باشد و آن زمان ختم بارداری اتفاق می‌افتد.
پزشک معالج می‌تواند براساس شدت یا کم بودن علائم، طول سرفیکس یا رحم و وضعیت جنین، زایمان طبیعی یا سزارین را به مادر پیشنهاد دهد اما چنان چه که دفع پروتئین و فشارخون بالا باشد؛ زایمان باید به‌سرعت اتفاق بیفتد.
این زمان‌بندی کم ممکن است که زایمان به شیوه سزارین را سبب شود. به این‌صورت جفت از بدن مادر خارج می‌شود و علائم مادر رو به بهبود می‌رود. متاسفانه در صورت انجام ندادن این کار و ایجاد اختلالات عروقی یا آندوتریوم عروق که یکی از بخش‌ها و ساختارهای عروق است، دچار اختلال می‌شود و می‌تواند باعث خون‌ریزی مغزی، اختلال ارگان‌های کبد و کلیه شود و در بعضی از موارد می‌تواند مرگ مادر و جنین را به همراه داشته باشد. بنابراین درمان اصلی فقط با ختم بارداری در دو صورت برای نجات جنین و مادر خواهد بود.
عوامل خطرساز پره‌اکلامپسی چیست؟
دکتر محبوبه ماموران اصفهانی درباره عوامل خطرساز این بیماری می‌گوید: «اگر سن مادر در اولین بارداری پایین یا اگر بالای 35 سال باشد می‌تواند آغاز یک حاملگی پرخطر باشد. عامل دیگر که شایع‌ترین نوع از پره‌اکلامپسی است، عوامل و بیماری‌های زمینه‌ای است. بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری کلیوی، قلبی و عروقی، فشارخون‌های مزمن و... می‌تواند برشدت این بیماری بیفزاید.
این بیماری‌ها به دلیل اختلال عروقی باعث شدت در پره‌اکلامپسی می‌شود. همچنین در حاملگی‌های مولار و حاملگی‌های دوقلو حجم جفت افزایش پیدا می‌کند _ افرادی که ازلحاظ ژنتیکی فعال هستند_ یعنی اگر یک قل از دو قلوها با اختلال پره‌اکلامپسی مواجه شود، قل دیگر هم دچار پره‌اکلامپسی می‌شود. البته این بیماری در بعضی از خانواده‌ها موروثی است و ممکن است به نسل بعد هم انتقال پیدا کند.
البته نکته حائز اهمیت این است که بدانیم پای ژن پدری هم در این بیماری در میان است. به‌عنوان‌مثال اگر مادر در حاملگی اول به این بیماری دچار شود ممکن است در حاملگی‌های بعدی هم با این مشکل دست‌وپنجه نرم کند اما اگر در ازدواج دوم صاحب فرزند شود این احتمال پایین می‌آید.»
چگونه از بروز پره‌اکلامپسی در بارداری جلوگیری کنیم؟
برای به حداقل رساندن آسیب‌های احتمالی پره‌اکلامپسی، بهترین روش معاینه‌های منظم بارداری زیرنظر پزشک است تا این‌که پره‌اکلامپسی در مراحل اولیه تشخیص داده شود. اگر خانمی در خطر پره‌اکلامپسی قرار دارد، باید به متخصص زنان و زایمان یا بیمارستانی با تجربیات و مهارت‌هایی در زمینه تشخیص پره اکلامپسی و عوارض مربوط به آن مراجعه کند.
علاوه بر این همه خانم‌ها باید در دوران بارداری، آزمایش‌های ادرار و بررسی‌های منظم فشار خون را در برنامه خود داشته باشند. وجود مقدار کمی از پروتئین در نمونه ادرار دوران بارداری طبیعی است اما وجود پروتئین در ادرار را نباید نادیده گرفت و برای تشخیص علت پروتئین در ادرار بررسی‌های بیشتر پزشکی ضرورت می‌یابد.
دکتر محبوبه ماموران اصفهانی می‌گوید: «در پره‌اکلامپسی بحث ژن در میان است که قطعا قابل‌کنترل نخواهد بود اما رژیم‌های غنی از میوه و سبزی‌ها می‌تواند باعث کاهش فشارخون در این دوران شود و البته رژیم‌های کم‌نمک در این دوران به‌شدت توصیه‌شده است.
مکمل‌هایی مانند کلسیم، روغن ماهی، ویتامین C و E هم می‌تواند بسیار مفید واقع شوند. البته مولتی‌ویتامین‌های کامل طی دوران بارداری از طرف پزشک زنان برای خانم‌های باردار تجویز می‌شود. این مکمل‌ها به ثبات آندوتلیوم عروق و اثرهای التهابی موادی که از جفت در این دوران تولید می‌شود کمک می‌کند و همچنین می‌تواند بر علائم این بیماری که روی ارگان‌های مختلف اثرگذار است تاثیر مستقیم بگذارد.
آسپرین هم می‌تواند فاکتورهای التهابی جفت که از عروق مادر گذر می‌کند را تا حدودی کنترل کند. در این مواقع پزشک آسپرین بین 80 تا 150 میلی‌گرم را توصیه می‌کند که حتما باید در نسخه بیمار ذکر شود.»
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
دکتر محبوبه ماموران اصفهانی زمان معاینات را در دوران بارداری حتمی و در هفته‌های آخر هر هفته می‌داند. چکاپ‌ها می‌توانند بهترین و دقیق‌ترین درمان‌ها را در این دوران برای بیمار داشته باشند. یکی از علائمی که پزشک را مشکوک به پره‌اکلامپسی در معاینات می‌کند افزایش ناگهانی وزن است. به همین دلیل است که در ویزیت، وزن خانم باردار به‌صورت مرتب چک می‌شود.
علاوه بر چکاپ‌های ماهیانه اگر زمانی بیمار صبح با علائم ناشی از پره‌اکلامپسی مانند ورم شدید پاها، سردردهای طاقت‌فرسا، دوبینی یا دوگانه بینی و احساس دل‌شوره شدید و بی‌قراری روبرو شود باید سریعا به پزشک معالج خود یا نزدیک‌ترین بیمارستان برای معالجه مراجعه کند.آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.
ارسال نظر