تغییر عادت‌ های بد به خوب با روانشناسی

عادت‌ها چگونه در مغز ما ریشه می‌گیرند؟

وقتی از «عادت‌های بد» صحبت می‌کنیم، اولین سوالی که پیش می‌آید این است که چرا با وجود آگاهی از زیان‌های این عادت‌ها، همچنان دنبالشان می‌رویم؟ طبق پژوهش‌ها، مغز ما طوری طراحی شده که برای ذخیره انرژی، رفتارهای تکرارشونده را ثبت و اجرا می‌کند. هر بار که یک رفتار خاص در شرایط مشابه تکرار می‌شود، اتصالات عصبی مغز قوی‌تر شده و آن را به عادت تبدیل می‌کند.

برای مثال، اگر به جای تمرکز روی کار اصلی‌مان، سری به شبکه‌های اجتماعی بزنیم، مغز این رفتار را در حافظه خود ثبت می‌کند. این، به دلیل ترجیح مغز برای «پاداش‌های فوری» است. قشر پیش‌پیشانی مغز، که مسئول تصمیم‌گیری‌های منطقی است، اغلب در برابر هیجانات لحظه‌ای که قشر پیش‌پیشانی اربیتال ارائه می‌دهد، شکست می‌خورد.

دلیل سختی ترک عادت‌های بد چیست؟

ترک عادت‌ ها نیازمند صرف انرژی ذهنی است؛ اما اراده انسان منبعی محدود دارد و بعد از استفاده مداوم، خسته می‌شود. در این لحظه است که مغز به حالت پیش‌فرض یعنی همان عادت بازمی‌گردد. گاهی حتی احساس می‌کنیم که کنترل رفتارهای‌مان از دستمان خارج شده و فقط در مسیر عادت قدم برمی‌داریم.

راهکاری برای ترک عادت‌های ناپسند

خوشبختانه می‌توان این عادت‌های ناخوشایند را متوقف کرد. برای این کار باید در حین انجام عادت، ذهن را وادار به ارزیابی کرد. زمانی که مثلاً مشغول تماشای یک ویدیو هستید، از خودتان بپرسید: آیا این کار ارزشش را دارد؟ آیا احساس بهتری به شما می‌دهد یا فقط زمان شما را هدر می‌دهد؟ این بازتاب ذهنی می‌تواند موجب کاهش جذابیت عادت شود.

مرحله بعدی تکرار این ارزیابی‌ها در طول زمان است. ترک عادت، یک فرآیند تدریجی است و مغز نیاز به زمان دارد تا ارتباط‌های عصبی جدیدی برای رفتارهای مفید و مثبت ایجاد کند. به مرور، بخش‌های منطقی و احساسی مغز به انسجام می‌رسند و به شما کمک می‌کنند تا عادت‌های منفی را کنار بگذارید.

ایجاد عادت‌های مثبت به جای عادت‌های منفی

برای جایگزینی عادت‌های بد با رفتارهای مثبت، باید آگاهانه روی بازتاب احساسات و نتایج عادت‌ها تمرکز کنید. به عنوان مثال، اگر بررسی شبکه‌های اجتماعی به شما احساس نارضایتی و هدر رفتن زمان می‌دهد، این حس را ثبت کنید و به مغزتان آموزش دهید که رضایت واقعی در ترک این عادت نهفته است. در نتیجه، مغز کم‌کم یاد می‌گیرد که پاداش‌های واقعی را در رفتارهای مثبت پیدا کند.

در نهایت، هر بار که ارزیابی‌های ذهنی خود را تکرار کنید و احساسات ناشی از انجام یا ترک عادت‌ها را تحلیل کنید، مغز شما بر اساس این آگاهی تغییر می‌کند. می‌توانید عادت‌های جدیدی را ایجاد کنید که با اهداف و ارزش‌های شما همسو باشند و به بهبود زندگی‌تان منجر شوند.