cpk در آزمایش خون چیست؟

آزمایش CPK (کراتین فسفوکیناز) یک تست خون ساده است که برای اندازه‌گیری سطح این آنزیم در خون انجام می‌شود. در ادامه مراحل انجام این آزمایش توضیح داده شده است:

۱. آماده‌سازی بیمار:

• معمولاً نیازی به ناشتا بودن قبل از آزمایش نیست، مگر اینکه پزشک دستور داده باشد.

• اگر دارویی مصرف می‌کنید، باید پزشک را مطلع کنید، زیرا برخی داروها مانند استاتین‌ها یا داروهای کاهش کلسترول ممکن است بر نتایج تأثیر بگذارند.

• از انجام ورزش‌های شدید یا فعالیت فیزیکی سنگین ۲۴ ساعت قبل از آزمایش خودداری کنید، زیرا ممکن است سطح CPK را افزایش دهد.

۲. نمونه‌گیری خون:

• یک متخصص آزمایشگاه با استفاده از سرنگ استریل، خون را از ورید بازو می‌گیرد.

• ممکن است یک نوار کشی (تورینیکت) در بالای بازو بسته شود تا جریان خون در رگ بیشتر شود و نمونه‌گیری آسان‌تر انجام شود.

• فرآیند جمع‌آوری خون معمولاً در چند دقیقه تکمیل می‌شود.

۳. انتقال به آزمایشگاه:

• نمونه خون به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا سطح CPK و انواع آن (CPK-1، CPK-2، CPK-3) با دستگاه‌های پیشرفته اندازه‌گیری شود.

۴. زمان آماده شدن نتایج:

• نتایج این آزمایش معمولاً طی چند ساعت تا یک روز آماده می‌شود. پزشک بر اساس این نتایج و سایر علائم بالینی، تشخیص خود را انجام می‌دهد.

۵. تفسیر نتایج:

• پزشک سطح طبیعی یا غیرطبیعی CPK را بررسی می‌کند:

  • محدوده طبیعی: معمولاً ۱۰ تا ۱۲۰ واحد در لیتر (بسته به آزمایشگاه متفاوت است).

  • افزایش سطح CPK نشان‌دهنده آسیب به عضلات، قلب یا مغز است و نیاز به بررسی علت دارد.

جدول نحوه انجام تست CPK

جدول سطح نرمال آزمایش کراتین فسفوکیناز (CPK)

سطح طبیعی کراتین فسفوکیناز (CPK) در خون معمولاً به موارد زیر وابسته است:

تفسیر آزمایش CPK (کراتین فسفوکیناز)

آزمایش CPK به طور عمده برای بررسی آسیب‌های عضلانی، قلبی و مغزی انجام می‌شود. نتیجه آزمایش CPK می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره سلامت فرد و وضعیت بافت‌های مختلف بدن ارائه دهد. در ادامه نحوه تفسیر این آزمایش آورده شده است:

سطوح طبیعی CPK:

• ۱۰ تا ۱۲۰ واحد در لیتر (بسته به آزمایشگاه و روش اندازه‌گیری ممکن است تفاوت‌هایی وجود داشته باشد).

• افزایش یا کاهش سطح CPK خارج از این محدوده می‌تواند نشان‌دهنده مشکلی در یکی از بافت‌های بدن باشد.

جدول تفسیر نتایج CPK:

مهم‌ترین عوامل افزایش سطح CPK:

1. آسیب به عضلات اسکلتی (CPK-3/MM):

   • آسیب‌های ورزشی، آسیب ناشی از تروما، بیماری‌های عضلانی مانند دیستروفی عضلانی و میوپاتی.

   • استفاده بیش از حد از عضلات (ورزش‌های شدید).

2. آسیب به قلب (CPK-2/MB):

   • حمله قلبی، نارسایی قلبی، التهاب عضله قلب.

   • بعد از اعمال جراحی قلب یا ترومای شدید.

3. آسیب به مغز (CPK-1/BB):

   • سکته مغزی، آسیب‌های مغزی ناشی از تروما، آسیب‌های ریوی.

4. بیماری‌های عمومی:

   • تب، عفونت‌های شدید، بیماری‌های التهابی یا سموم.

کاهش سطح CPK:

کاهش غیرمعمول در سطح CPK می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات خاصی در بدن باشد، مانند بیماری‌های نادر عضلانی یا کمبود ویتامین‌ها، اما این مسئله نسبت به افزایش سطح کمتر اتفاق می‌افتد و نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد.

علت افزایش سطح آزمایش cpk

علت‌های افزایش سطح آزمایش CPK (کراتین فسفوکیناز)

افزایش سطح CPK می‌تواند به دلیل آسیب به بافت‌های مختلف بدن باشد، از جمله عضلات اسکلتی، قلب یا مغز. در اینجا به مهم‌ترین دلایل افزایش سطح CPK اشاره شده است:

۱. آسیب به عضلات اسکلتی (CPK-3/MM):

• ورزش شدید: انجام ورزش‌های سنگین یا فعالیت‌های بدنی شدید می‌تواند منجر به آسیب عضلانی و افزایش سطح CPK شود.

• آسیب‌های فیزیکی یا تروما: ضربه، سقوط یا آسیب‌های ورزشی مانند کشیدگی عضلات می‌تواند باعث آسیب به عضلات اسکلتی و آزاد شدن CPK شود.

• بیماری‌های عضلانی: برخی بیماری‌ها مانند دیستروفی عضلانی، میوپاتی، یا سندرم رابدومیولیز می‌توانند باعث افزایش شدید CPK شوند.

• مصرف دارو: داروهایی مانند استاتین‌ها (برای کاهش کلسترول) ممکن است باعث آسیب عضلانی و افزایش CPK شوند.

۲. حمله قلبی (CPK-2/MB):

• حمله قلبی (MI): یکی از علل شایع افزایش سطح CPK به ویژه CPK-MB، آسیب به عضله قلب به علت حمله قلبی است. زمانی که عضله قلب آسیب می‌بیند، سطح CPK-MB در خون بالا می‌رود.

• نارسایی قلبی یا التهاب عضله قلب (میوکاردیت): شرایطی که به عضله قلب آسیب وارد می‌کنند، می‌توانند سطح CPK را افزایش دهند.

• عملیات قلبی: پس از اعمال جراحی یا درمان‌های قلبی، ممکن است سطح CPK به طور موقت افزایش یابد.

۳. آسیب مغزی (CPK-1/BB):

• سکته مغزی: در صورت آسیب به مغز، سطح CPK-1 می‌تواند افزایش یابد. این معمولاً به دلیل آسیب به بافت مغز است.

• آسیب‌های مغزی ناشی از ضربه: ضربه به سر یا تروما می‌تواند منجر به آزاد شدن CPK از مغز و افزایش سطح آن در خون شود.

• مشکلات ریوی: گاهی اوقات آسیب‌های ریوی نیز می‌توانند سطح CPK را افزایش دهند.

۴. بیماری‌های التهابی یا عفونت‌ها:

• عفونت‌های شدید: عفونت‌های عمومی، به ویژه عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی که بر روی عضلات یا قلب تأثیر می‌گذارند، می‌توانند سطح CPK را افزایش دهند.

• بیماری‌های التهابی: بیماری‌هایی مانند روماتیسم مفصلی یا دیگر بیماری‌های خودایمنی که بر عضلات و بافت‌های قلب تأثیر می‌گذارند نیز می‌توانند باعث افزایش CPK شوند.

۵. داروها و سموم:

• داروهای خاص: داروهایی مانند استاتین‌ها (برای کاهش کلسترول) و داروهای ضد قارچ ممکن است باعث آسیب عضلانی و افزایش CPK شوند.

• مصرف مواد مخدر یا سموم: مواد مخدر مانند کوکائین یا شربت‌های حاوی مواد شیمیایی می‌توانند منجر به افزایش سطح CPK شوند.

۶. جراحی‌ها و آسیب‌های شدید:

• جراحی‌های قلب یا سایر اعضای بدن: جراحی‌های بزرگ مانند جراحی‌های قلبی یا جراحی‌هایی که آسیب به عضلات و بافت‌ها وارد می‌کنند، می‌توانند موجب افزایش CPK شوند.

• آسیب‌های شدید به بدن: آسیب‌های گسترده به عضلات یا بافت‌های دیگر، مانند سوختگی‌های شدید، می‌تواند منجر به افزایش سطح CPK شود.

۷. سایر علل:

• هیپوتیروئیدیسم: کم‌کاری تیروئید می‌تواند موجب افزایش CPK در خون شود.

• کمبود ویتامین‌ها: در مواردی، کمبود برخی ویتامین‌ها، به ویژه ویتامین D، ممکن است منجر به آسیب عضلانی و افزایش CPK شود.

جدول تفسیر دلایل افزایش سطح آزمایش CPK