رکود در بازار مسکن نوروز / موج سرمایه‌گذاری در طلا و ارز

بازار مسکن در تهران به نقطه‌ای رسیده که دیگر مناسبات تقویمی، به‌ویژه ایام نوروز، توان تأثیرگذاری جدی بر آن ندارند. آنچه که امروز جریان معاملات مسکن را هدایت می‌کند، توان مالی خانوارهاست؛ قدرت خریدی که در اثر فشار تورم و کاهش درآمدها محدود شده و تقاضا را به سمت واحدهای مسکونی کوچک‌تر و مصرفی کشانده است. این انتخاب‌ها به‌جای تمایل خریداران، ناشی از اجبار اقتصادی است که به نوعی مهاجرت داخلی و اقتصادی در مناطق شهری منجر شده است.

همزمان هزینه‌های ساخت‌وساز و مصالح ساختمانی قیمت‌های پیشنهادی را در ظاهر افزایش داده، اما بازار واقعی با این ارقام سازگار نیست. دیگر معنای رونق در بازار مسکن به جهش قیمت‌ها خلاصه نمی‌شود، بلکه به حجم معاملات وابسته است. با این حال، کاهش شفافیت اطلاعات و نبود دسترسی عمومی به داده‌های قابل اعتماد، شرایط بازار را پیچیده‌تر کرده و تصمیم‌گیری اقتصادی را برای فعالان بازار دشوار ساخته است. تنها معیار قابل مشاهده برای مردم، قیمت‌های پیشنهادی موجود در پلتفرم‌ها است که این امر، تحلیل و برنامه‌ریزی دقیق را با مشکل مواجه کرده است.

بازار در وضعیت بقا؛ حرکت ضعیف معاملات

در چنین فضای نااطمینانی، بازار مسکن وارد مرحله‌ای شده است که نه به رکود عمیق رفته و نه نشانی از رونق پایدار دارد. در حال حاضر، تمرکز معاملات محدود به واحدهای کوچک‌تر و اجاره‌ای است. از سوی دیگر، سرمایه‌های کوچک به دلیل جذابیت بیشتر بازارهای موازی همچون طلا و ارز، از بخش مسکن خارج شده‌اند. ادامه این روند، می‌تواند ثبات عمومی بازار مسکن را کاهش داده و در نهایت سطح زندگی خانوارها را تحت تاثیر قرار دهد. شرایط بازار کنونی نیازمند شفاف‌سازی اطلاعاتی است تا شهروندان بتوانند تصمیمات اقتصادی مناسب‌تری بگیرند.

سمانه محرمی، نایب‌رئیس دوم اتحادیه مشاوران املاک، درباره اوضاع کنونی بازار مسکن تهران گفت: «در وضعیت فعلی، شاهد آرامش نسبی در ظاهر بازار هستیم، اما اطلاعات کافی در اختیار بازیگران اصلی این عرصه قرار ندارد. تحرکات بازار بدون هیجان است و جهش قیمتی نیز مشاهده نمی‌شود.»

نقش نوروز کمرنگ شده است

این مقام صنفی با اشاره به کاهش تأثیر نوروز بر بازار مسکن افزود: «در سال‌های گذشته، نیمه اول سال و به‌ویژه ماه‌های پایانی همچون بهمن، همواره زمان اوج حرکت در معاملات مسکن بودند. امسال اما، مناسبت‌هایی چون عید نوروز نقش تعیین‌کننده‌ای بر بازار ندارند. امروز، عامل اصلی حرکت بازار قدرت خرید خریداران است. این شرایط باعث شده تقاضا بیشتر محتاط و محافظه‌کارانه عمل کند.»

وی تصریح کرد: «با وجود جذابیت سرمایه‌گذاری در بازارهای موازی همانند ارز و طلا، بسیاری از خانواده‌ها تصمیم به خرید در حوزه مسکن نمی‌گیرند. در عین حال، خریداران بالقوه با توجه به کاهش قدرت مالی خود به خرید گزینه‌های کوچکتر و اقتصادی‌تر روی آورده‌اند.»

فاصله میان قیمت‌های پیشنهادی و معاملات واقعی

به گفته محرمی، قیمت‌های پیشنهادی در بازار افزایش یافته‌اند اما این تغییر در معاملات واقعی تأیید نمی‌شود. افزایش هزینه‌های مربوط به مصالح ساختمانی، تعرفه‌های مهندسی و سایر هزینه‌های ساخت، در نظریه قیمت تمام‌شده تاثیرگذار هستند، اما با توجه به کاهش قدرت خرید مردم، این قیمت‌ها چندان عملیاتی نمی‌شوند. او تاکید کرد: «بازار زمانی پویا می‌شود که حجم معاملات افزایش یابد، نه قیمت‌ها.»

وی یادآور شد: «این وضعیت سبب تغییر انتخاب خریداران شده است. به این صورت که تقاضا از مراکز به حاشیه شهر و از خانه‌های بزرگ‌تر به واحدهای کوچک‌تر هدایت می‌شود. این تغییرات ناشی از توان محدود مالی است و نه تمایل واقعی خریداران.»

شفافیت اطلاعات؛ نیاز اصلی بازار

محرمی با اشاره به حذف دسترسی به داده‌های آماری از سامانه‌های موجود، افزود: «اطلاعات دقیق در دسترس بازار نیست. پیش‌تر سامانه ملی اطلاعات معاملات املاک و مستغلات تحت نظارت اتحادیه مشاوران املاک عمل می‌کرد، اما اکنون این داده‌ها از طریق سامانه‌های جدید محدود شده‌اند و مردم و مشاوران دسترسی شفافی به این اطلاعات ندارند.»

وی در پایان تاکید کرد: «در شرایط فعلی، بخش عمده معاملات مربوط به واحدهای کوچک مصرفی است که صرفاً به منظور رفع نیاز اساسی خریداری می‌شوند، نه برای سرمایه‌گذاری یا سوداگری. با این حال، خروج سرمایه‌ها از بازار مسکن و ورود آن‌ها به بازارهای موازی، چشم‌انداز پایداری بازار را ضعیف‌تر کرده است. تقویت شفافیت اطلاعات و ایجاد دسترسی‌های کارآمد، می‌تواند گامی مؤثر در بهبود شرایط بازار مسکن باشد.»