حاشیه نشینی شهر مشهد از پناهندگی تا حاشیه در متن

به گزارش خبرنگار رکنا از مشهد، محسن قدیمی باقرآباد کارشناس علوم سیاسی در یادداشتی نوشت:

" امروز طبق آمار جمعیتی قریب به ۱ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از جمعیت به ۳ میلیون و ۳۰۰هزار نفری مشهد در حاشیه شهر مشهد زندگی می کنند! امروز حتی نمی توان گفت که حاشیه شهر مشهد  فقط در یک نقطه متمرکز شده است بلکه شاهد هستیم در ۸ پهنه شهری مشهد دارای سکونتگاه های غیررسمی و به اصطلاح عامیانه حاشیه نشینی هستیم.

متاسفانه آنچه که امروز شکل گرفته و بنام های  متعدد  کمیسیون‌ها،مجامع و ستادها به نام حاشیه شهر مشهد شناخته می شود گعده هایی هستند که خروجی مطلوب را نداشته اند.

یقیناً عدم نگاه تخصصی شهرداری به توسعه شهر و عدم مدیریت توسعه سکونتگاه‌های غیر رسمی و جلوگیری از رشد بی رویه سکونت در کلانشهرها یکی از دلایل مهم وضعیت آشفته شهر مشهد است.

بافت فرسوده یا همان اصطلاح حاشیه در متن و عدم مدیریت بازآفرینی محلات در دهه های گذشته باعث آن شده است تا جمعیتی از مرکز شهر پس از فروش ارزان ملک های خود به مجموعه های دولتی و شبه دولتی به مناطق پایین تر و به سمت حاشیه سوق پیدا کند! همچنین با توجه به عدم نظارت بر ساخت و ساز بر زمین‌های کشاورزی اطراف  شهر و اتصال بی رویه برخی از روستاهای حریم شهر مشهد  در دوره چهارم شوراها به مشهد  با افزایش چشمگیر منازل غیر ایمن در حومه و مناطق مختلف شهری مشهد مواجه شده. ایم.

شهر مشهد به عنوان یک شهر خدماتی که بازار کار متناسب تری را به دلیل حضور ۵۱% تختهای اقامتی کشور را  به خود اختصاص داده است است جوانان شهرها و استانهای محروم کشور را به سمت مهاجرت دائم به شهر مشهد برای ایجاد یک زندگی  بهتر با رفاه اجتماعی بیشتر سوق می دهد.

همچنین آنچه که پس از از واریز یارانه های نقدی در دولت مهرورز اتفاق افتاد مهاجرت مردم روستاهای استان به شهر مشهد بود و پس از آن نیز  به دلیل نابودی اقتصاد های خرد روستایی مهاجرت جوانان از روستاها به سمت شهر های خدماتی از جمله مشهد فزونی یافت.

تشکیل خرده فرهنگ های متفاوت در کنار فقر های مالی و محرومیت های اجتماعی در پهنه های متفاوت شمالی، جنوبی ،غربی و شرقی مشهد و آمار رو به افزایش طلاق در مشهد  و افزوده شدن به زنان سرپرست خانوار یقیناً باید مدیران را به سمت یک ستاد فرماندهی متحد در امور فرهنگی ،اجتماعی ،اقتصادی ،ایمنی و سکونتگاه ها سوق دهد اما آنچه امروز شاهد هستیم گعده هایی بی حاصل در بین دستگاه های دولتی ، مردم نهاد و مجموعه‌ های جهادی هست! موازی کاری و عدم استمرار فعالیت ها و عدم سیاست گذاری متناسب در دوره های مختلف مدیریتی در سطح شهرستان مشهد  باعث به وجود آمدن وضع فعلی شده است.

 انچه مهم است آن است که بودجه ویژه حاشیه شهر باید در سطح شهرداری‌ها جدا شود و نگاه ملی در آن دخیل شود شهر مشهد با حضور ۱۵ میلیون زائر داخلی و دو میلیون زائر خارجی در مشهد به صورت سالانه ؛ مشهد را میتوان پیشانی تبلیغ توسعه و ویترین کشور ایران دانست، لذا نگاه ویژه ملی باید نسبت به این شهر احساس شود، متاسفانه بودجه  زیارت نیز مدتی است به مشهد اختصاص نیافته است؛ اگر بودجه زیارت به مشهد داده شود و تنها یک پنجم آن استفاده شود، اقتصاد شهر بالاتر خواهد رفت و حاشیه شهر نیز از وضعیت ناهنجار رهایی پیدا خواهد کرد و وضعیت آن بهتر خواهد شد،البته این امر مستلزم آن است که ستادی واحد تشکیل شود و تمام امور بهداشتی، خدماتی، اقتصادی و سکونت گاه در آن دیده شود و البته مشهد نیازمندان است که برنامه ای نهایی برای توسعه فیزیکی شهر مشهد دیده شود چرا که اگر مرز های توسعه مشهد بسته نشود یقیناً تا دو سال آینده شاهد رشد فراگیر سکونتگاه های غیر رسمی در اطراف مشهد به دلیل سیاست های اقتضادی تورمی دولت خواهیم بود.

امروز حاشیه شهر مشهد فقط برای ساماندهی وضع موجود نه برای ایجاد یک محله مطلوب روبه بالا نیاز به  ۱۰ هزار میلیارد بودجه ویژه دارد.

امیدواریم که دولت سیزدهم نگاه عملیاتی به مسئله حاشیه نشینی در کلان شهر مشهد داشته باشد چرا که اگر امروز پیشگیری لازم و جراحی لازم به عمل نیاید یقیناً در سه سال آینده شاهد هزینه‌های غیرقابل جبرانی خواهیم بود.

البته در انتها باید عرض کنم تمام نقاط ضعف که به حوزه حاشیه نشینی و سکونتگاه های غیررسمی وارد است در اصل مقوله نهادهای سیاستگذاری و دولتی است چراکه در بعد دیگر نگاه به حاشیه نشینی پتانسیل ها و ظرفیت های انسانی فراوانی در بین هویت ساکنین مناطق کم برخوردار شهری را خواهیم یافت."

یادداشت: محسن قدیمی باقرآباد-کارشناس علوم سیاسی