فیلمی بی نظیر از مشاهده یوز ایرانی/ نخستین زادآوری مستند یوزپلنگ آسیایی در میاندشت پس از یک دهه/ مشاهد یوز ماده و 4 توله در خراسان شمالی

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا؛ ثبت تصویری تازه از یک یوزپلنگ ماده به‌همراه چهار توله در شمال پناهگاه حیات‌وحش میاندشت در استان خراسان شمالی، خبری امیدبخش برای جامعه محیط‌زیست ایران به شمار می‌رود.

باقر نظامی، مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، در واکنش به این رخداد اظهار داشت:

«این ثبت ارزشمند، نشان‌دهنده زادآوری موفق یوزپلنگ آسیایی در پناهگاه حیات‌وحش میاندشت پس از گذشت نزدیک به یک دهه است. هرچند در سال‌های گذشته تصاویری از یوزهایی که مشکوک به مادر و توله بودند در این منطقه ثبت شده بود، اما در تمامی آن موارد، توله‌ها بیش از یک‌سال سن داشتند و احتمال جابه‌جایی آن‌ها از زیستگاه‌های پیرامونی به میاندشت وجود داشت. از این رو، ثبت اخیر نخستین مشاهده مستند از یک یوز ماده به‌همراه توله‌های چندماهه در این پناهگاه است و از اهمیت حفاظتی و زیست‌شناختی بالایی برخوردار است.»

وی افزود:

«آخرین مورد زادآوری قطعی در میاندشت به سال ۱۳۹۴ بازمی‌گردد؛ زمانی که یوز ماده‌ای همراه با سه توله در تصاویر دوربین‌های تله‌ای به ثبت رسید. در تابستان ۱۳۹۵، از آن مادر و تنها یک توله اش تصویر تهیه و در سال‌های بعد هیچ تصویری از آن‌ها به دست نیامد. در سال ۱۳۹۶ نیز تصویری از یک یوز ماده به همراه سه توله در میاندشت ثبت شد که هویت آن‌ها هرگز مشخص نشد. همچنین یوز ماده معروف به “ایران”، که هم‌اکنون در سایت بازپروری، تکثیر و بازوحشی‌سازی توران نگهداری می‌شود، متولد همان سال و زاده پناهگاه حیات‌وحش میاندشت است. بنابراین، ثبت اخیر را می‌توان نخستین زادآوری قطعی و مستند در این زیستگاه پس از نزدیک به یک دهه دانست.»

نظامی با اشاره به تحلیل‌های انجام‌شده بر اساس تصاویر جدید گفت:

«بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد سن توله‌های مشاهده‌شده کمتر از شش ماه است. بر این اساس، زمان جفت‌گیری یوز ماده که تاکنون هویت آن مشخص نشده است  در حدود اواخر زمستان سال گذشته برآورد می‌شود. این موضوع نشان می‌دهد که زادآوری در میاندشت در شرایط طبیعی و در بازه زمانی مطلوب چرخه زیستی یوزپلنگ آسیایی رخ داده است.»

مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در ادامه اظهار داشت:

«ثبت اخیر نه‌تنها نشانه‌ای روشن از پویایی جمعیت یوز در شمال میاندشت است، بلکه بازتابی از نتایج ملموس اقدامات حفاظتی چند سال اخیر در این منطقه محسوب می‌شود؛ از جمله افزایش گشت‌های میدانی و هوشمندسازی پایش‌ها، مدیریت بهینه منابع آبی، کنترل ورود دام و سگ‌های گله، و گسترش همکاری‌های مؤثر با جوامع محلی و قرق‌داران.»

وی تأکید کرد:

«زادآوری طبیعی در زیستگاه، مهم‌ترین شاخص سلامت جمعیت یک گونه به شمار می‌رود. در یک دهه اخیر، تنها ذخیره‌گاه زیست‌کره توران به‌عنوان زیستگاه زادآور یوزپلنگ آسیایی در کشور شناخته می‌شد؛ اما با ثبت اخیر در پناهگاه حیات‌وحش میاندشت، اکنون می‌توان با اطمینان گفت که ایران دست‌کم دو زیستگاه فعال زادآوری یوزپلنگ آسیایی دارد. این رخداد، گامی بزرگ در مسیر احیای جمعیت یوز در زیستگاه‌های طبیعی کشور است و نشان می‌دهد که با استمرار برنامه‌های علمی، همکاری بین‌استانی، و مشارکت مؤثر مردم محلی، می‌توان آینده‌ای روشن‌تر برای این گونه ارزشمند رقم زد.»

در پایان، باقر نظامی از تلاش‌های محیط‌بانان، همیاران محلی و اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست خراسان شمالی  به‌ویژه نیروهای پناهگاه حیات‌وحش میاندشت و قرق اختصاصی اوزوم در ثبت، پایش و حفاظت از این گونه نادر و در معرض خطر انقراض تقدیر و تشکر کرد.