انتقاد جنجالی روزنامه اصولگرا: مداحان دست از الگوسازی خطرناک بردارند!

روزنامه فرهیختگان در یادداشتی با عنوان «آقایان! وقت جنگ سنگر را رها نکنید!» به انتقاد از رفتار برخی مداحان پرداخته که برای روضه‌خوانی به کربلا می‌روند و در کشور نمی‌مانند.

این روزنامه در این زمینه نوشت: حالا که برخی مداحان مشهور بار سفر بسته‌اند و می‌خواهند دهه اول محرم امسال در کربلا مراسم برگزار کنند، فرصت طرح بحث‌هایی درباره یکی از مؤثرترین گروه‌های مذهبی بر جامعه فراهم شد. کاری که معمولاً در آستانه یک مناسبت مذهبی به ملاحظه‌هایی منتفی می‌شود و همیشه آن را به آینده‌ای نامعلوم ارجاع می‌دهیم.

اما نوآوری ساختارشکنانه که امسال به اوج خودش رسیده باعث می‌شود آن محدودیت‌های خودساخته برداشته شود و نقد نظرگاه و عملکرد آقایان مداح راحت‌تر شود. به‌خصوص وقتی اسامی مشهور و محبوبی مانند حاج‌محمود کریمی در لیست مسافران دهه اول دیده شد و لب بر کج‌سلیقگی و خطای راهبردی بزرگواران گزیدیم، باید ریشه‌های این تصمیم را نقد کرد و برای توجیهات ساده‌انگارانه آن‌ها جواب‌هایی برای ثبت در تاریخ نوشت. 

خودخواهی نکنید

مهم‌ترین مداحان نام‌آشنایی که می‌خواهند به‌جای تهران و شهرهای خودشان به کربلا بروند در محافل عمومی و خصوصی در جواب سؤال‌ها و انتقادها می‌گویند بعد از این همه‌سال خواندن در هیئت‌های بزرگ و پرجمعیت می‌خواهند حداقل یک محرم را برای خودشان به کربلا بروند و آنجا اقامه عزا کنند.

پایه‌های سست این استدلال آن‌چنان در ذوق می‌زند که تلفیقی از حیرت و تأسف به بار می‌آورد. مداح بزرگواری که سال‌ها در گوش مستمع از گذشت و ایثار و ازجان‌گذشتگی و این دست مفاهیم می‌خواند، متوجه نیست توجیه برگزاری مراسم دهه اول در کربلا آینه‌ای از یک «خودمحوری فردگرایانه رادیکال» است که ارزش‌های نمادین و بنیادین جامعه را نابود می‌کند و جایگزینی فرد به‌جای مصلحت عمومی و خیر جمعی را با زرورق مذهبی استتار می‌کند.

خودخواهی مداحی که خواه‌وناخواه سبک زندگی‌اش، گفتارش، کنش اجتماعی و سیاسی‌اش توسط جامعه دیده می‌شود و در بخش بزرگی از جامعه اثرگذار است، ضدیت ذاتی با مفهوم پیام محرم و صفر دارد. صحنه باشکوه اربعین که سالانه میلیون‌ها نفر را از ایران و دیگر کشورها به عتبات می‌کشاند، چیزی جز از خودگذشتگی خیره‌کننده میزبان عراقی را در ذهن مخاطب مستقیم و غیرمستقیم اربعین تثبیت می‌کند؟ کاش همین امسال مداحانی که تصمیم گرفته‌اند مراسم‌های سنتی خودشان را در ایران تعطیل کنند و به کربلا بروند پا روی نفس خودشان بگذارند و ثابت کنند به چیزهایی که می‌گویند و می‌خواهند اعتقاد عملی دارند. 

الگوسازی خطرناک نکنید

دهه اول محرم اوج و نماد است و نحوه برگزاری آن در شرایط اجتماعی فعلی تصویری از وضعیت تعلقات دینی در مقیاس عمومی می‌سازد. رهاکردن جامعه و رفتن به زمین مقدس کربلا ظاهری جذاب دارد؛ اما واقعیتی تلخ در عمق آن آزاردهنده است. جامعه‌ای که زیر بمباران توپخانه‌های ضددینی است که ایران را کشوری سکولار و بی‌تفاوت به دین می‌خواهند، به هیئت‌های پیشرو از لحاظ اجتماعی و فعال نیاز دارد. اینکه هر گوشه شهر یک هیئت بزرگ در میانه هزاران جلسه جمع‌وجور برپا شوند، فضای متفاوتی می‌سازد. حالا به لیست آقایان مداح که می‌خواهند برای دل خودشان به کربلا بروند نگاه کنید. 

کرونا و درس‌هایی که یادتان رفت

در ماجرای کرونا که هیئت‌ها با شوک برگزاری مراسم در فضای مجازی در ماه رمضان سال ۹۹ مواجه شدند، فضای سختی حاکم شد. اساساً فضای جمعی هیئت و دیدن آن شور و حال عمومی جای خودش را به جلسات تک نفره مداح با دوربین پخش زنده داد و میلیون‌ها مخاطب به‌جای نشستن در جلسات پای موبایل بودند.

در محرم آن سال جلسات با صدها ترفند و با وضعیتی دردناک برگزار شد. یکی از نوآوری‌های جذاب اما توسط حاج‌محمود کریمی انجام شد و او مثل یک مداح ساده و خاکی به خیابان‌های تهران می‌رفت و روضه محلی می‌گرفت. شعرهای ساده و سنتی، نحوه برگزاری بی‌آلایش و خواندن با بلندگوی عادی یک وانت در خیابان‌های تهران خط تبلیغ آن سال را شکست. انگار فکری به ذهن‌ها رسید و شور مجالس همیشگی با روشی متناسب با شرایط کرونایی بازسازی شد. 

آن ایده در خیابان‌های همین شهرها و در میان همین مردم اجرا شد. مثل باقی آقایان مداح که با کارهایی مشابه کمبود مجالس قبلی را جبران کردند. حالا چگونه کفران نعمت کنیم و این مردم را رها کنیم؟ 

کربلای شما اینجاست

اگر مداح محترم خودآگاهی دارد و می‌داند شأن مبلّغی دارد، باید برای مردم و همین مخاطب کوچه و خیابان بخواند. برای دل‌های آزرده از روزگار و قلب‌های خسته و گوش‌های منتظر، مثل سردار جنگی که هنگام جنگ به شهر و کاشانه خودش نمی‌رود، مداح هم نمی‌تواند در اوج نیاز اجتماعی میدان را رها کند. دهه اول محرم، کربلای آن‌ها همان‌جایی است که در آنجا خواندند و معروف شدند. آن‌ها باید به‌جای گوشه‌نشینی برای دفاع از دین خدا به دل مردم بروند و پرچم تبلیغ را رها نکنند. 

نویسنده: مسعود فروغی