90 درصد قاچاق سوخت کشور در حوزه مصرف است / نظارت موثری وجود ندارد

به گزارش رکنا، محمدصادق، عظیمی فر، معاون وزیر و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در سومین روز از بیست‌ونهمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی در نشست خبری در پاسخ به خبرنگار رکنا که قاچاق سوخت از کشور توسط کامیونداران ایرانی صورت نمی گیرد و باتوجه به حجم عظیم قاچاق بنزین و گازوئیل به طور قطع به صورت سیستماتیک است، گفت: بیش از 90 درصد قاچاق سوخت از کشور در حوزه مصرف صورت می گیرد. اطلاعات سامانه هوشمند سوخت، دوربین های بین جاده ای و سامانه صدور بارنامه رصد می شود و در سال 1403 از 160 هزار ناوگان، 60 هزار ناوگان کشور انحراف وجود داشته است و این حاکی از آن است که به شدت در زیرساخت صدور بارنامه در بخش مصرف چالش وجود دارد. برای نمونه در یک شهری با جمعیت 2 هزار نفری، 6 هزار پروانه صدور بارنامه ثبت شده بود.

عظیمی فر با بیان اینکه قاچاق به صورت عمده در بخش نفت گاز است و در بخش بنزین قاچاق زیادی صورت نمی گیرد، گفت: سالهای قبل برای قاچاق سوخت تکلیف تعیین شده است و پرسش این است، چرا تکالیفی که برای پیشگیری از قاچاق سوخت در سنوات گذشته تعیین شده است، اجرا نمی شود؟ چرا سامانه‌ های هوشمند نظارتی مانند سپهتن و سیپاد اجرا نمی شوند؟ قرار بود در بخش صنعت و کشاورزی، الگوهای مصرف براساس یک شاخص استاندارد تصویب شود اما تصویب نشد. قرار بود متولیان طبق قانون مبارزه با قاچاق، بر حوزه مصرف نظارت کنند، آیا نظارت موثری بر مصرف هست یا نه؟ شواهد حاکی از آن است که نظارت موثری بر مصرف سوخت در کشور وجود ندارد و تکالیفی که در سنوات گذشته در این خصوص تعیین شده است، اجرا نمی شود.

افزایش ۴۰ درصدی تحویل سوخت مایع به نیروگاه‌ها در سال ۱۴۰۳

عظیمی‌فر در ادامه نشست خبری با بیان اینکه در سال ۱۴۰۳ فراز و فرودهای زیادی در صنعت پالایش داشتیم، بیان کرد: بیش از ۱۶۰ هزار نفر نیرو به‌صورت شبانه‌روز در زنجیره سوخت‌رسانی کشور فعال است.

وی با اشاره به اینکه در دولت چهاردهم همزمان با افزایش کیفیت فرآورده‌های نفتی به‌صورت میانگین بیش از ۸ میلیون لیتر به تولید نفت‌گاز و بیش از ۷ میلیون لیتر تولید بنزین افزایش یافت، بیان کرد: بخشی از افزایش تولید با استفاده از اصلاحات فرآیندی انجام شد،.

معاون وزیر نفت با بیان اینکه در پایان سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲ تقریباً ۴۰ درصد سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها افزایش یافت، به گونه‌ای که در سال ۱۴۰۳, ۲۱,۸ میلیارد لیتر سوخت مایع به نیروگاه‌ها تحویل شد، اظهار کرد: شتاب ۷ درصدی افزایش مصرف سبب شد کشور به واردکننده فرآورده تبدیل شود.

۱۴۰۳؛ سالی پرتلاطم برای صنعت پالایش

عظیمی‌فر با بیان اینکه صنعت پالایش در سال ۱۴۰۳ با چالش‌های متعددی مواجه بوده است، اظهار کرد: سال ۱۴۰۳ یکی از سال‌های پرتلاطم برای صنعت پالایش بود، این صنعت با ۱۰ پالایشگاه اصلی و ظرفیت ۲.۴ میلیون بشکه‌ای نفت خام و شبکه مخابراتی گسترده‌ای که بیش از ۱۴ هزار کیلومتر خط لوله را شامل می‌شود با مشکلات متعددی دست‌وپنجه نرم کرد که یکی از چالش‌های جدی، ناترازی انرژی بود. در سال‌های گذشته، ایران صادرکننده بنزین بود اما متأسفانه هم‌اکنون به دلیل رشد مصرف، افزایش چشمگیر مصرف بنزین، تغییرات در الگوی مصرف، رشد جمعیت، تغییر در سیاست‌های حمل‌ونقل و کاهش ذخایر به واردکننده بنزین تبدیل شده است.

وی با اشاره به اینکه همسو با توسعه زیرساخت‌ها، نظارت بر مصرف و مقابله با قاچاق سوخت از اولویت‌های این شرکت است، گفت: قرارداد پایش لحظه‌ای ازجمله اقدام‌های مهمی است که در سال ۱۴۰۳ به‌منظور پیشگیری از قاچاق فرآورده‌های نفتی در دستور کار گرفت که امکان رصد فرآورده‌های نفتی از مرحله تولید تا مصرف را فراهم کرده است.

افزایش تولید فرآورده در دولت چهاردهم

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با بیان اینکه ار ابتدای استقرار دولت چهاردهم، ذخایر نفت‌گاز کشور نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۲ حدود ۴۳ درصد کاهش داشت، افزود: تعمیرات اساسی بسیاری از پالایشگاه‌ها، به‌ویژه واحدهای تقطیر، به دلیل فشار زیاد در زنجیره تأمین، سبب کاهش ظرفیت تولید شد. افزون بر آن روابط مالی میان دولت و پالایشگاه‌ها نیز طوری تنظیم شده بود که فشار مالی زیادی به به شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی وارد شد و حجم قابل توجهی از مطالبات انباشته ایجاد شد.

عظیمی‌فر با بیان اینکه با بهره‌برداری از واحد هیدروکراکر پالایشگاه آبادان و افزایش خوراک پالایشگاه‌های نفت خام، موفق شدیم تولید را افزایش دهیم، تصریح کرد: همچنین، پالایشگاه شیراز تمامی بنزین تولیدی خود را مطابق استاندارد یورو ۵ ارائه کرده و با اصلاح فرآیندها در پالایشگاه‌های دیگر، ظرفیت‌های بلااستفاده فعال شدند.

وی با بیان اینکه یکی از چالش‌های مهم، ضعف زیرساخت انتقال فرآورده‌های نفتی در کشور است، گفت: در سال ۱۴۰۳ به‌منظور تقویت زیرساخت سوخت‌رسانی چند اقدام اساسی انجام شد که مهم‌ترین آن، بهره‌برداری از خط انتقال جدید بندرعباس به رفسنجان با طول ۴۶۰ کیلومتر بود. همچنین، افزایش ناوگان نفتکش‌های جاده‌ای کمک کرد تا توان انتقال به شکل قابل توجهی بهبود یابد.

رشد سالانه ۷ درصدی مصرف سوخت

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با اشاره به شتاب ۷ درصدی افزایش سالانه مصرف سوخت بیان کرد: این موضوع سبب شده است که تولید نتواند پاسخگوی نیاز باشد، از این رو به‌منظور مدیریت مصرف، اقدام‌هایی همچون متنوع‌سازی سوخت و برقی‌سازی ناوگان حمل‌ونقل در دستور کار قرارداده‌ایم و ۲۰ هزار موتورسیکلت بنزینی را ظرف یکسال برقی‌سازی می‌کنیم.

عظیمی‌فر با بیان اینکه هدف شرکت ملی پالایش و پخش فرآوررده‌های نفتی ایران در سال ۱۴۰۴ اولویت‌بندی طرح‌های مقرون‌به‌صرفه و کوتاه‌مدت است تا سریع‌تر به بهره‌برداری برسند، افزود: بیش از ۳۵ طرح با ارزش سرمایه‌گذاری بیش از ۶۰ میلیارد دلار در سال‌های گذشته در صنعت پالایش تعریف شده بود که میانگین پیشرفت این پروژه‌ها کمتر از ۱۰ درصد است، از این رو باتوجه به اینکه منابع ما منابع محدودی است باید تنها بر طرح‌های کلیدی و با پیشرفت بالا تمرکز کنیم.

وی با اشاره به اینکه امسال بیش از ۳ میلیارد دلار پروژه جدید در صنعت پالایش به بهره‌برداری می‌رسد، تأکید کرد: ظرفیت پالایش کشور با بهره‌برداری از این طرح‌ها ۱۸۰ هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد، همچنین در سال ۱۴۰۴ حدود هزار کیلومتر خط لوله انتقال نفت خام و سه طرح کیفی‌سازی فرآورده‌های نفتی در پالایشگاه شیراز، پالایشگاه اصفهان و پالایشگاه تهران به بهره‌برداری می‌رسد.

بهره‌برداری از ۳ میلیارد دلار پروژه در ۱۴۰۴

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با بیان اینکه طرح تصفیه پساب پالایشگاه تهران که یک‌ونیم درصد مصرف آب شرب تهران را کاهش می‌دهد در سال ۱۴۰۳ به بهره‌برداری رسید، گفت: همچنین، برخی پالایشگاه‌ها در زمینه سرمایه‌گذاری برای احداث  ۱۵۰۰ مگاوات نیروگاه جدید خورشیدی ورود کرده‌اند.

عظیمی‌فر با اشاره به لزوم اصلاح حکمرانی صنعت پالایش و افزایش سهم بخش خصوصی، بیان کرد: متأسفانه بخش خصوصی در این حوزه با سیاست‌گذاری‌های متغیری مانند تغییرات ناگهانی در فرمول خوراک پالایشگاه‌ها در سال ۱۴۰۲ و کاهش سودآوری آن‌ها مواجه بوده که مانع سرمایه‌گذاری پایدار شده است، از این رو باید موانع کسب‌وکار را رفع کنیم تا بخش خصوصی فرصت رشد پیدا کند. همچنین، اصلاح حکمرانی صنعت پالایش و پخش از اولویت‌های ما در سال جاری خواهد بود.

سناریویی برای 3 نرخی شدن بنزین روی میز نیست

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در جمع خبرنگاران در پاسخ به خبرنگار رکنا درباره سه نرخی کردن قیمت بنزین تصریح کرد: سناریویی روی میز نیست.

وی در ادامه درباره توسعه ظرفیت صنعت پالایش و رفع ناترازی بنزین اظهار کرد: به دلیل آنکه صنعت پالایش، سرمایه‌بر است، اگر بتوانیم هر چه بیشتر از ظرفیت پالایشگاه‌های کوچک استفاده کنیم، قاعدتا سرمایه‌های بیشتری جذب می‌شود. ازاین‌رو طرحی کوچک در منطقه سیراف با ظرفیت ۶۰ هزار بشکه در روز به بهره‌برداری می‌رسد که با توجه به اینکه واحدهای فرآیندی کیفی‌سازی نیز دارد، می‌تواند به ناترازی بنزین کمک کند. سال آینده نیز یکی دیگر از این پالایشگاه‌های ۶۰ هزار بشکه‌ای به بهره‌برداری می‌رسد.

وی درباره مجموعه‌های مینی‌ریفاینری‌ها کشور نیز از تدوین شیوه‌نامه‌ای مشترک با همکاری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت برای ساماندهی مینی‌ریفاینری‌ها خبر داد و افزود: امیدواریم این شیوه‌نامه به‌منظور استفاده هدفمند از ظرفیت این مجموعه‌ها در سال‌جاری عملیاتی می‌شود.

عظیمی‌فر با اشاره به موضوع قاچاق فرآورده از پالایشگاه‌ها، با اشاره به اینکه در کشور ۱۰ پالایشگاه اصلی فعال داریم که با ظرفیت روزانه ۲.۴ میلیون بشکه فعالیت می‌کنند و تمامی فرآورده‌ها را با قیمت‌های بین‌المللی به وزارت نفت تحویل می‌دهند، افزود: قیمت قاچاق هم‌اکنون به‌دلیل هزینه‌های حمل‌ونقل، پایین‌تر از قیمت فوب است؛ آیا منطقی است که پالایشگاه‌ها اقدام به قاچاق فرآورده کنند؟! افزون بر این، با وجود سیستم‌های دقیق اندازه‌گیری در خروجی پالایشگاه‌ها و نظارت اداره کل صادرات و مبادلات نفتی بر این فرآیند، احتمال هرگونه تخلف منتفی است.

وی در پاسخ به پرسشی درباره واردات بنزین سوپر با بیان اینکه خوشبختانه بعد از پیگیری‌های انجام شده، نشست‌های هیئت مقررات‌زدایی در وزارت اقتصاد برگزار شد و شیوه‌ نامه‌ای که در بهمن پارسال به وزارت اقتصاد ارائه شده بود، اصلاح شد، گفت: انتظار می‌رود در آینده نزدیک مصوبه هیئت مقررات‌زدایی صادر شود و امکان صدور مجوز برای واردکننده‌ها و توزیع‌کنندگان بنزین سوپر در درگاه ملی مجوزها فراهم شود، با فعالان بخش خصوصی نیز که در این نمایشگاه صحبت شد، از این اقدام استقبال کرده‌اند. قیمت بنزین وارداتی نیز متناسب با هزینه‌ها است.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با اشاره به طرح‌های کیفی‌سازی در پالایشگاه‌های کشور گفت: در پالایشگاه شیراز، تمامی نفت‌گاز تولیدی اکنون مطابق با استاندارد یورو ۵ تولید می‌شود و این موفقیت حاصل سرمایه‌گذاری و نوسازی در واحدهای عملیاتی این پالایشگاه است. با توجه به پیشرفت طرح کیفی‌سازی بنزین در پالایشگاه تهران نیز برآورد می‌شود که ان‌شاءالله تا پایان امسال به بهره‌برداری کامل برسد.

رشد ۱۸۰ درصدی مصرف نفت‌گاز

عظیمی‌فر به رشد ۱۸۰ درصدی مصرف نفت‌گاز در سال ۱۴۰۳، اشاره و اظهار کرد: پروژه‌های متعددی در زمینه افزایش کیفی فرآورده‌های تولیدی در سال ۱۴۰۳ در دست اجرا قرار گرفت که بهره‌برداری از واحد ایزومریزاسیون پالایشگاه شیراز ازجمله این اقدام‌ها بود که با استفاده از این واحد بنزین این پالایشگاه به‌صورت کامل با استاندارد یورو تولید می‌شود.

وی در گزارشی از روند پیشرفت طرح‌های پالایشی در استان‌های مختلف کشور گفت: بر اساس اظهارات مطرح‌شده، پروژه پالایشی RHU پالایشگاه اصفهان با تعهد زمانی مشخص، به‌صورت هفتگی در حال پیشرفت است و بهره‌برداری از این طرح تا ابتدای سال آینده در اولویت قرار دارد، همچنین طرح kHT پالایشگاه اصفهان تا اواخر خرداد به بهره‌برداری می‌رسد.