برنده جایزه جهانی منظر: دانشجو در ایران مجبور است میان ارتقای علمی و توان مالی یکی را انتخاب کند / برای شرکت در مسابقات خودمان با ارز آزاد هزینه ها کردیم

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، تیم دانشگاه تهران در جایزه جهانی معماری منظر سال ۲۰۲۵، با حضور ۱۶۱ تیم دانشگاهی از ۳۰ کشور برگزار شد، رتبه نخست بخش «جوایز افتخار» را کسب کرد. رضا فرهادی، عضو تیم برنده دانشگاه تهران در جایزه جهانی معماری منظر(WLA) سال 2025 است که با همراهی مریم نوروزی، امیر راهساز، هنگامه قاسمی و مهشید دل‌آور توانستند این موفقیت را کسب کنند.

رضا فرهادی، دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران است و تاکنون، موفق به کسب ۲۱ جایزه علمی، ۹ مقام در مسابقات ورزشی کیوکوشین کاراته و 32 جایزه در حوزه طراحی (معماری منظر و طراحی محیطی، طراحی و برنامه‌ریزی شهری و معماری) در مسابقات و جوایز استانی، ملی و بین‌المللی شده است. این دستاوردها طی 17 سال گذشته، در بخش‌های دانشجویی و حرفه‌ای و همچنین در همکاری با تیم‌های بخش های طراحی و برنامه‌ریزی و همچنین تحقیق و توسعه مهندسین مشاور، استودیوهای طراحی و شرکت‌های ملی و بین‌المللی به دست آمده است.

او در خصوص خاستگاه‌ اصلی شکل‌گیری، سیر تحول تاریخی و پیشینه آموزشی و حرفه‌ای معماری منظر و طراحی محیطی به رکنا می گوید: عنوان رسمی معماری منظر(Landscape Architecture) و معمار منظر در قرن نوزدهم میلادی ابداع شد، یعنی زمانی که به عنوان یک حرفه‌ در کنار معماری و برنامه ریزی شهری شناخته شد. در واقع معماری منظر ابتدا توسط فردریک لاو اولمستد (Frederick Law Olmsted)، به عنوان یک حرفه به دنیا معرفی شد، سپس توسط جامعه حرفه ای معماران منظر آمریکا (ASLA)، رسمیت پیدا کرد. جامعه معماران منظر آمریکا در سال 1899 تاسیس شد و  به عنوان بزرگترین سازمان حرفه‌ای معماران منظر در ایالات متحده آمریکا شناخته می‌شود و تقریبا ۱8,۰۰۰ عضو  ملی و بین المللی دارد. این جامعه حرفه ای دارای ۴۹ شاخه منطقه‌ای است که تمامی ۵۰ ایالت و قلمروهای ایالات متحده را در برمی‌گیرد، همچنین دارای ۸۱ شاخه دانشجویی و هفت شاخه وابسته دانشجویی در سراسر کشور دارد. اعضای جامعه معماران منظر آمریکا در 78 کشور جهان حضور دارند. 

رضا فرهادی در ادامه می افزاید: آموزش رسمی معماری منظر نیز در دانشگاه‌ها و دانشکده های آموزش عالی در اوایل قرن بیستم شروع شد. اولین برنامه آموزش معماری منظر در آمریکا در سال 1900 دقیقا یک سال پس از تاسیس جامعه معماران منظر آمریکا در دانشگاه هاروارد دایر شد. سپس سایر دانشگاه‌های این کشور و همچنین سایر کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی شروع به راه‌اندازی رشته معماری منظر کردند. دانشگاه علوم کشاورزی نروژ در سال 1919، دانشگاه فنی برلین آلمان در سال 1929، دانشگاه ریدینگ انگلستان در سال 1932، دانشگاه لیسبون پرتغال در سال 1942، دانشگاه کشاورزی واخنینگن هلند در سال 1948، دانشکده کشاورزی دانشگاه گوئلف کانادا واقع در انتاریو در سال 1964 و سپس سایر موسسات آموزشی در سایر کشورها اقدام به دایر نمودن این رشته کردند.

این دانشجوی دانشگاه تهران تاکید می کند: باتوجه به پیشینه حرفه ای و آموزشی معماری منظر، آموزش معماری منظر به دلیل ماهیت میان دانشی که دارد در کشور آمریکا که خاستگاه اصلی آن است و همچنین در سایر کشوهای پیشرو اروپایی، آسیایی و... در دانشکده های مختلفی مانند معماری منظر، کشاورزی، طراحی محیطی، معماری، محیط زیست، علوم رفتاری و اجتماعی، برنامه ریزی محیطی، منابع طبیعی، جنگل داری و محیط های انسان ساخت (Built Environment)  برگزار می شود و یکی از رموز موفقیت و پیشرفت معماری منظر در کشورهای پیشرو، اساسا همین همکاری چند دیسیپلینی و دایر شدن آموزش معماری منظر در دانشکده های مختلف است که به طور مستقیم سبب ارتقا دانش و حتی جایگاه حرفه ای آن، در کشورهایی که با رویکرد آموزش صحیح و جهانشمول همسو هستند شده است.

فرهادی می گوید: در برنامه‌های آموزشی معماری منظر در سطح بین‌المللی، چارچوب‌ها و رویکردهای تخصصی معمولاً شامل ترکیبی از مطالعات نظری، طراحی عملی، و رویکردهای میان‌رشته‌ای است. نخست، چارچوب‌های آموزشی،  تئوری و تاریخ معماری منظر؛ بررسی ریشه‌های تاریخی، جنبش‌ها و سبک‌های طراحی منظر در فرهنگ‌ها و مناطق مختلف. طراحی و تکنیک‌های اجرایی؛ آموزش طراحی فضاهای باز، پارک‌ها، فضاهای شهری و محیط‌های طبیعی، همراه با تمرین‌های عملی استودیوهای طراحی معماری منظر و پروژه‌های واقعی. محیط و اکولوژی؛ درک اکوسیستم‌ها، تغییرات اقلیمی، پایش و سلامت محیطی، حفاظت منابع طبیعی و طراحی پایدار. برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای؛ تلفیق منظر با برنامه ریزی و طراحی شهری، مدیریت زمین و سیاست‌گذاری محیطی. مطالعات میان‌رشته‌ای: ارتباط با معماری، علوم باغبانی، شهرسازی، مهندسی عمران، محیط زیست، هنر و جامعه‌شناسی.

او همچنین می افزاید: دومین مورد رویکردهای تخصصی است. رویکرد پایدار و اکولوژیک؛ طراحی با توجه به محیط زیست، حفظ منابع طبیعی و کاهش اثرات منفی انسانی و محیطی. رویکرد فرهنگی و اجتماعی؛ توجه به تاریخ، فرهنگ و نیازهای اجتماعی کاربران فضاهای باز. رویکرد تحلیلی و داده‌محور؛ استفاده از GIS، دیجیتال منظر، شبیه‌سازی محیطی و تحلیل داده‌های مکانی برای طراحی دقیق و مؤثر. رویکرد طراحی مشارکتی؛ مشارکت جامعه و ذینفعان در فرآیند طراحی برای تحقق فضاهای کاربردی و انسانی. رویکرد نوآورانه و فناوری محور؛ بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند واقعیت مجازی، چاپ سه‌بعدی، و ابزارهای هوشمند طراحی.

رضا فرهادی، در پاسخ به این سوال که نقاط قوت و ضعف معماری منظر در ایران چیست؟ می گوید: پاسخ به این سوال کلیدی و اساسی را از دو جنبه آکادمیک و حرفه ای، به دلیل لاینفک بودن این دو حوزه برای حوزه آموزش عالی و ارتقا حرفه معماری منظر با تمرکز بر ایران توصیف می کنم. از بعد آکادمیک، رشته معماری منظر در ایران نزدیک به سه دهه است که ارائه می‌شود؛ اما متاسفانه تنها در مقاطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) دایر است. این در حالی است که مهم‌ترین مقطع آموزشی هر رشته دانشگاهی، مقطع کارشناسی آن است، زیرا پایه و اساس شکل‌گیری دانش و مهارت‌های حرفه‌ای در هر رشته، در این مقطع بنا نهاده می‌شود. پیشنهاد می شود مقطع کارشناسی معماری منظر در دانشکده‌های مختلف کشور همانند سایر کشورهای با استاندارد آموزشی و حرفه ای دایر شود؛ امری که با رویکرد هم‌افزایی علمی، حرفه ای، اولویت‌دهی به منافع ملی بر پایه مستندات علمی جهان‌شمول و همسویی با کشورهای پیشرو در این حوزه قابل تحقق است. در همین راستا، اتخاذ چشم‌اندازی حداقل ۱۶ساله برای تأسیس دانشکده معماری منظر و طراحی محیطی پیشنهاد می‌شود، به‌گونه‌ای که شامل رشته معماری منظر در مقطع کارشناسی، رشته معماری منظر با  پنج گرایش‌ معماری منظر-طراحی منظر، طراحی محیط، برنامه‌ریزی منظر، مطالعات معماری منظر و مدیریت منظر در مقطع کارشناسی ارشد، و رشته معماری منظر در مقطع دکتری تخصصی باشد. این رویکرد می‌تواند زمینه‌ساز توسعه نظام‌مند آموزش، پژوهش و ارتقای جایگاه علمی این حوزه مستقل آموزشی و حرفه ای در سطح ملی و بین‌المللی شود.

این دانشجوی دانشگاه تهران تاکید می کند: از بعد حرفه‌ای، به‌دلیل فقدان مقطع کارشناسی معماری منظر و نیز نبود پیگیری منسجم و هم‌افزایی موثر میان جامعه آکادمیک و حرفه‌ای، متاسفانه نظام حرفه‌ای مستقل معماری منظر در ایران شکل نگرفته است. در نتیجه، بخش قابل‌توجهی از دانش‌آموختگان مقاطع تحصیلات تکمیلی این رشته، فعالیت‌های حرفه‌ای خود را از طریق پایه‌ها و مجوزهای نظام فنی و مهندسی سایر رشته‌ها که در مقاطع پیشین تحصیلی اخذ کرده‌اند، دنبال می‌کنند. در شرایطی که معماری منظر در ایران هنوز در مراحل اولیه تثبیت جایگاه رسمی خود است، انجمن‌های حرفه‌ای فعال می توانند نقش واسط میان دانشگاه، حرفه، جامعه و نهادهای تصمیم‌گیر را ایفا ‌کنند. این انجمن‌ها نه ‌تنها در تبیین و ارتقای هویت حرفه‌ای معماری منظر می توانند موثر باشند، بلکه سهم مهمی در توسعه دانش، دفاع از حقوق حرفه‌ای و هم‌راستاسازی این حوزه با نیازهای معاصر کشور در این حوزه می توانند داشته باشند.

او در ادامه می گوید: پیشنهاد می شود با بهره‌گیری از تجربیات آموزشی و حرفه‌ای کشورهای پیشرو به ویژه در آمریکای شمالی، اروپا، آسیا و اقیانوسیه و سایر کشورها، استانداردهای معماری منظر ایران تعریف و تدوین شود و در ادامه، نظام حرفه‌ای معماری منظر به ‌عنوان حرفه‌ای مستقل در کنار سایر حرفه‌های مرتبط با برنامه‌ریزی و طراحی شکل گیرد. تحقق این امر مستلزم اقدام از طریق مراجع قانونی ذی‌صلاح، با همکاری نهادهای تخصصی، انجمن های حرفه ای و علمی مرتبط و نیز بهره‌گیری موثر از ظرفیت‌های دانشگاهی کشور است.

فرهادی در تشریح معماری منظر از دیدگاه خود و تحلیل اینکه آیا آموزش این رشته در ایران مسیر تکاملی و توسعه‌ای خود را به‌طور موثر طی کرده است یا خیر می افزاید: معماری منظر، یک حرفه‌ و رشته‌ دانشگاهی مستقل است و نه زیرمجموعه‌ای از معماری، یا علوم باغبانی و یا نه صرفا حتی گرایشی از آنها در مقاطع تحصیلات تکمیلی است. این رشته با رویکردهای فرارشته‌ای و چندرشته‌ای، به تحلیل و تحقق‌بخشی به یک منظر بالقوه در تمامی مراحل، فازها، مقیاس‌ها و بسترهای فرایند ایجاد و توسعه منظر می‌پردازد. فعالیت‌های متخصصان این حوزه طیف گسترده ای را دربر می‌گیرد که شامل برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری طرح منظر، مطالعات امکان‌سنجی، تدوین رویکردهای راهبردی، برنامه‌ریزی و تحلیل، طراحی مسترپلان، طراحی فضایی، طراحی کاشت حرفه ای، طراحی جزئیات اجرایی و فاز دو، اجرا و مدیریت پروژه و ساخت و نیز نگهداری و مدیریت بلندمدت است.

او همچنین می گوید: معماری منظر اساسا تخصصی فرارشته ای در حوزه برنامه‌ریزی و طراحی فضا به ‌شمار می‌آید و از این رو، درک و آموزش آن صرفا از طریق دانش و مهارت‌های فنی امکان‌پذیر نیست. در عین حال، اصول و مبانی نظری‌ که بر اساس آنها مفهوم معماری منظر و فرایند طراحی تعریف می‌شود، نقشی اساسی و حیاتی دارند. طراحی همواره مبتنی بر نوعی نگرش به جهان، و درک و تفسیر ارزش‌هایی نظیر خوب و بد، درست و نادرست و مطلوب و نامطلوب است. از این‌رو، مبانی نظری بخش جدایی‌ناپذیر و مهمی از آموزش جهان‌شمول معماری منظر محسوب می‌شوند. برنامه های کلی آموزشی، در کنار دانش و مهارت‌های تخصصی، بازتاب‌دهنده مجموعه‌ای از اصول و هنجارهای بنیادین است؛ حتی در مواردی که دانشجویان آگاهی صریح و مستقیم از آن‌ها نداشته باشند. دیدگاه‌های خاص درباره نقش طراحی، نحوه سازمان‌دهی فرایند طراحی و معیارهای ارزیابی در خصوص کیفیت محیط، از ویژگی‌های مشترک دانشکده‌های معماری منظر و طراحی محیطی موفق و پیشرو در سطح بین‌المللی است و در عین حال، مبنای تفاوت عملکرد دانش‌آموختگان در محیط‌های حرفه‌ای به‌شمار می‌آید.

رضا فرهادی همچنین می گوید: دغدغه اصلی حرفه معماری منظر، در تعامل و همکاری با سایر حرفه‌های مرتبط، شکل‌دهی آگاهانه، هدفمند و پایدار به رابطه میان انسان و طبیعت در جهان پیرامون است. آموزش دانشگاهی با عنوان معماری منظر در ایران از سال 1375 در مقطع کارشناسی ارشد در دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی (دانشگاه ملی ایران سابق) آغاز شد و سپس به تدریج در سایر دانشگاه ها دایر گردید که در برخی ابعاد با پیشرفت‌هایی همراه بوده است؛ همچنین شایان ذکر است قبل از تاسیس کارشناسی ارشد با عنوان معماری منظر در نظام آموزش عالی ایران، رشته ای با عنوان مهندسی فضای سبز نیز در ایران در اوایل دهه ۱۳۷۰ در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تصویب شد. در سال ۱۳۷۳ نخستین دوره کارشناسی این رشته در دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز با حدود ۳۰ دانشجو آغاز به کار کرد، پس از راه‌اندازی این رشته در دانشگاه تبریز، دانشگاه تهران نیز در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی در سال ۱۳۷۹ با پذیرش 25 دانشجو در رشته مهندسی فضای سبز آموزش آن به صورت رسمی در این دانشگاه دایر شد.

این دانشجوی دانشگاه تهران در ادامه اظهار می کند: در سال‌های پس از آن، به‌تدریج سایر دانشگاه‌های سراسر کشور این رشته را در مقطع کارشناسی ارائه کردند. گرچه این رشته از نخست در نظام آموزش عالی ایران با عنوان کاملا اشتباه مهندسی فضای سبز در کارگروه های تخصصی با تخصص های غیر مرتبط تصویب و ارائه شد، این نام در واقع ترجمه‌ای مستقیم از عنوان Landscape Architectureاست که از برنامه‌های آموزشی برخی دانشگاه‌ها (به‌ویژه از کشورهای آمریکا و ترکیه) در اوایل دهه 1370 الگو گرفته شده بود. علت انتخاب اشتباه تاریخی این عنوان در ایران به دلیل عدم وجود معادل آکادمیک فارسی پذیرفته‌شده برای «Landscape Architecture» (معماری منظر) در آن زمان باز می‌گردد و به همین دلیل شاید نزدیک‌ترین عنوان با زمینه‌های علمی و حرفه‌ای مرتبط در دانشکده های دایر کننده این رشته انتخاب شد. بر همین اساس و با توجه به برنامه های آموزشی کشورهای آمریکا و ترکیه الگو گرفته شده در آن زمان، بسیاری از حوزه‌های طراحی و برنامه‌ریزی منظر در سرفصل دروس این رشته در مقطع کارشناسی گنجانده شدند، در یک اقدام ملی و جهانشمول مهندسی فضای سبز پس از اصلاح برنامه آموزشی بر اساس استانداردهای بین المللی آموزش معماری منظر می تواند به ‌عنوان صحیح ترین رشته‌ به مقطع استاندارد کارشناسی معماری منظر (BSc & BLA) در ایران شناخته شود و در حال حاضر نیز این رشته به عنوان مقطع کارشناسی «Landscape Architecture» (معماری منظر) در دانشگاه های ایران مورد تایید فدراسیون بین المللی معماران منظر(IFLA) یا به اختصار ایفلا به عنوان تنها نهاد و مرجع بین المللی تأیید کننده برنامه های آموزشی و حرفه معماری منظر در همه کشورهای جهان است.

رضا فرهادی می گوید: با این‌حال، فقدان مقطع کارشناسی با عنوان فارسی صحیح و بین المللی معماری منظر مبتنی بر یک برنامه آموزشی استاندارد و جهان‌شمول حداقل چهارساله در دانشکده های مختلف دانشگاه های ایران، به‌عنوان حلقه مفقوده اصلی بخش آکادمیک و حرفه‌ای در نظام آموزش عالی ایران طی بیش از سه دهه گذشته تلقی می‌شود. ایجاد این مقطع در کنار سایر مقاطع تحصیلی با تاکید بر منافع ملی کشور در حوزه آموزشی و حرفه ای و فعالیت و شکوفایی رشته معماری منظر در ایران در دانشکده های مختلف با حذف انحصار طلبی های آکادمیک و تمامیت خواهی های حرفه ای و غیر حرفه ای فردی و گروهی می‌تواند در گام نخست علاوه بر اصلاح مسیر آموزشی، پژوهشی و حرفه ای اشتباه اسبق، به تکمیل چرخه دانش آکادمیک و در ادامه به تعریف صحیح، منسجم و نظام‌مند حرفه معماری منظر در بستر حرفه‌ای کشور منجر شود و سپس شاهد موفقیت های روافزون پروژه های تخصصی معماری منظر ایران در بخش حرفه ای و سپس در جوایز و مسابقات معتبر جهانی این حوزه باشیم. در نهایت امیدوارم گروه های مختلف آموزشی مذکور در دانشکده های مختلف فعال و فعلی دانشگاه های سطح یک کشور بر اساس یک هم افزایی علمی، استاندارهای بین المللی آموزش معماری منظر و منافع ملی نظام آموزشی و حرفه ای کشور در راستای شکوفایی رشته معماری منظر در دانشکده های مختلف در مقطع کارشناسی معماری منظر به عنوان مهمترین مقطع آموزشی این رشته گام بردارند و عمر جوانان این مرز و بوم به دلیل این ناهماهنگی ها، سلایق و دیدگاه های اشتباه شخص محور، با تحصیل در این رشته ها در مقاطع مختلف تحصیلی بیشتر از این تباه نشود.

او در معرفی مهم‌ترین دروس رشته معماری منظر می گوید: اساسا، هسته اصلی آموزش معماری منظر مانند همه رشته های مرتبط با طراحی در مقطع کارشناسی آن و با تاکید ویژه بر کارگاه های (STUDIO) طراحی معماری منظر است که معمولا به‌صورت تدریجی از مقیاس خرد به مقیاس کلان سازمان‌دهی می‌شوند  که اهداف اصلی آنها پرورش تفکر طراحی معماری منظر، ارتقای توان تحلیل محیطی، اکولوژیکی و اجتماعی و همچنین تقویت خلاقیت در کنار مسئولیت‌پذیری حرفه‌ای و آشنایی با الزامات اجرایی و حرفه‌ای پروژه‌های منظر می باشد که معمولا شامل حداقل شش الی هفت استودیوی فعال در این مقطع هستند.

فرهادی می افزاید: سایر دروس، اعم از نظری، فنی و پایه، در نقش ابزارها و پشتوانه‌های مفهومی و مهارتی برای موفقیت در استودیوهای طراحی عمل می‌کنند. ازاین‌رو، تمرکز اصلی دانشجویان در مقطع کارشناسی معماری منظر باید همواره بر استودیوهای طراحی و دروس پشتیبان و پیشنیاز مستقیم آن‌ها معطوف باشد. همچنین ضرورت دارد در حوزه آموزش معماری منظر ایران و به ویژه در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشکده های مختلف، دانشحویان قبل از دانش آموختگی و ورود به فعالیت حرفه ای، همراه با کارآموزی های تخصصی معماری منظر در سال های سوم یا چهارم کارشناسی و یا سال دوم یا حتی سوم کارشناسی ارشد بر اساس یک نظام آموزشی استاندارد در سازمان های دولتی و یا دفاتر و مهندسین مشاور تخصصی یا سایر شرکت های حرفه مند، تجربه عملی و واقعی پروژه های حرفه ای معماری منظر را کسب کنند.

وی تاکید می کند: در کنار کارگاه های طراحی معماری منظر هفت گانه دوره کارشناسی معماری منظر، برخی از دروس مهم و کلیدی این مقطع تحصیلی در دانشکده های مختلف عبارت‌اند از مبانی طراحی، ترسیم فنی، بیان معماری منظر (۱ و ۲)، انسان و طبیعت، گیاه شناسی عمومی، مبانی خاکشناسی، نقشه برداری (۱ و ۲)، منظر، انسان و مکان، برنامه‌ریزی و طراحی سایت، مبانی معماری منظر، کارگاه فناوری کامپیوتر در معماری منظر (1 و 2)، گیاهان در معماری منظر (۱ و ۲)، اصول مدلسازی سه بعدی(3D)، مبانی طراحی کاشت، طراحی کاشت پیشرفته، روان‌شناسی محیطی، تفکر طراحی، جنبه های اجتماعی در طراحی، مبانی برنامه ریزی شهری، اصول و فرایند های طراحی شهری، تکنیک های طراحی شهری، طراحی با لندفرم، طراحی فضاهای باز شهری، مبانی و اصول بوم شناسی منظر، فرایند طراحی در معماری منظر، مبانی برنامه ریزی منظر، تاریخ معماری منظر، باستان شناسی منظر، نگهداری زیرساخت های سبز، مصالح و جزئیات ساخت (1 و 2)، مهندسی سایت، برنامه ریزی کاربری زمین، سنت های منظر، طراحی جزئیات فنی و فاز دو، متره و برآورد پروژه در معماری منظر، مبانی GIS، برنامه ریزی محیطی، مطالعات شهری، اخلاق حرفه ای، تفکر انتقادی و کارآموزی های معماری منظر(1 و 2).

این دانشجوی دانشگاه تهران می افزاید: در مقطع کارشناسی ارشد معماری منظر که حداقل  چهار نیم سال تحصیلی برای دانشجویان با مدرک کارشناسی معماری منظر و شش نیم سال تحصیلی برای دانشجویان با مدرک کارشناسی سایر رشته های دانشگاهی می بایست باشد، تمرکز آموزشی از مهارت‌های پایه‌ی طراحی به سمت برنامه ریزی، طراحی و تحلیل‌های پیشرفته، رویکردهای نظری، و مداخلات منظر در مقیاس‌های شهری و منطقه‌ای سوق می‌یابد. در این مقطع، کارگاه های طراحی معماری منظر پیشرفته که معمولا در قالب حداقل چهار الی پنج کارگاه طراحی پیشرفته تعریف و تدوین می شوند که پیش نیاز  کارگاه های طراحی پیشرفته این مقطع، دروس کارگاه طراحی سه بعدی و مدلسازی پیشرفته، آزمایشگاه) (LAB بازنمایی طراحی دیجیتال معماری منظر (1 و 2)، کارگاه طراحی کاشت حرفه ای، طراحی جزئیات معماری منظر، روانشناسی محیطی و علوم رفتاری در طراحی، فناوری و محیط و... هستند آموزش داده می شود و همچنین دروس نظریه های معصار معماری منظر، مبانی ارزیابی منظر، طراحی پایدار، مفاهیم و رویکردهای معماری منظر، کاربرد GIS و سنجش از دور در معماری منظر، مبانی بوشناسی شهری و منطقه ای، اخلاق حرفه ای در معماری منظر، کارگاه برنامه ریزی منظر شهری، کارگاه برنامه ریزی منظر روستایی، میراث فرهنگی در معماری منظر، اصول طراحی پژوهش، سمینار تخصصی معماری منظر، طراحی و سلامت و کارگاه‌های پژوهش‌محور موضوعی نیز در این مقطع نقش محوری دارند و دانشجویان با مفاهیمی همچون طراحی اکولوژیکی منظر، برنامه‌ریزی و طراحی زیرساختی، حفاظت و مدیریت منظر، مدیریت رواناب های شهری، برنامه ریزی و طراحی منظرهای شهری، روستایی، طبیعی، صنعتی و...، و روش‌های تحلیل فضایی پیشرفته آشنا می‌شوند.

او همچنین تاکید می کند: همچنین دروسی نظیر آمار، روش های تحقیق در برنامه ریزی و طراحی، کشاورزی شهری و تعاملات اجتماعی، روش های تحقیق در معماری منظر، تئوری و تاریخ معماری منظر، آشنایی با باغ ایرانی ، کارآموزی های حرفه ای معماری منظر (1 و 2) و پروژه نهایی پایان دوره، نقش تعیین‌کننده‌ای در تعمیق نگاه انتقادی و شکل‌گیری رویکرد پژوهشی دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد ایفا می‌کنند. در مقطع کارشناسی ارشد و حتی دوره دکتری معماری منظر، پیشنهاد می‌شود حداقل چهار الی پنج درس انتخابی به‌صورت مشترک با دانشجویان سایر رشته‌های مرتبط با برنامه‌ریزی، علوم محیطی، طراحی و ساخت ارائه و گذرانده شود؛ زیرا ماهیت میان‌رشته‌ای معماری منظر ایجاب می‌کند که دانشجویان این حرفه با دیدگاه‌ها، روش‌ها و ابزارهای تحلیلی رشته‌هایی همچون برنامه‌ریزی شهری، معماری، عمران، نقشه برداری، علوم باغبانی، محیط‌زیست، گرافیک و هنر آشنایی عمیق‌تری پیدا کنند. این رویکرد آموزشی ضمن تقویت توانایی کارگروهی و تعامل حرفه‌ای، موجب ارتقای کیفیت تحلیل، طراحی و تصمیم‌گیری در پروژه‌های پیچیده فضایی می‌شود و دانش‌آموختگان را برای مواجهه مؤثر با مسائل واقعی، چندبعدی و مقیاس‌مند محیط‌های انسانی و طبیعی آماده‌تر می‌سازد.

رضا فرهادی می گوید: در مقطع دکتری معماری منظر، آموزش عمدتا بر تولید دانش، تبیین بینش، توسعه نظریه و پژوهش‌های عمیق میان‌رشته‌ای و حتی چند رشته ای متمرکز است. در این مرحله، کارگاه های طراحی معماری منظر جای خود را به مطالعات نظری، پژوهش‌های مسئله‌محور و رساله دکتری می‌دهند. دروس پیشرفته‌ای همچون فلسفه و نظریه‌های معماری منظر، روش‌های تحقیق پیشرفته در معماری منظر، آزمایشگاه طراحی دیجیتال پیشرفته معماری منظر (, AR, AI & ... VR)، کارگاه تحلیل و برنامه ریزی پیشرفته  معماری منظر، آزمایشگاه منظرهای پویا، پروژه ویژه، کارگاه طراحی پژوهش پیشرفته، آموزش معماری منظر، کارگاه منظرهای تاب آور، مباحث نوین در معماری منظر معاصر، تئوری منظر در برنامه ریزی و طراحی، منظر در گذار: اثرات و سازگاری با تغییرات اقلیمی، منظر و سلامت، پایداری در معماری منظر، کارگاه برنامه ریزی و طراحی اکولوژیکی پیشرفته، زیبائی شناسی در منظر، سمینار پیشرفته معماری منظر، تاریخ باغسازی و منظر جهان، تفکر و تحلیل انتقادی آثار ، رویکردهای نوین در مطالعات معماری منظر، و رسانه در معماری منظر چارچوب فکری لازم برای انجام پژوهش‌های مستقل و نوآورانه را فراهم می‌کنند. تمرکز اصلی دانشجویان دکتری بر تبیین مفاهیم نوین، توسعه مدل‌های نظری و ارائه دستاوردهای علمی مؤثر در حوزه معماری منظر است.

او در معرفی منابع مورد اتخاذ در این رشته تحصیلی می گوید: در حوزه منابع فارسی، برخی از کتاب‌های تخصصی توسط برخی ناشران دانشگاهی و غیردانشگاهی ترجمه یا تالیف شده‌اند. با این حال، در بخش  تالیف و همچنین ترجمه فارسی، متأسفانه بسیاری از این آثار بخش ترجمه کتب تخصصی که به صورت مستقیم توسط دانشجو یا دانشجویان تحصیلات تکمیلی یا با همکاری سایر افراد ترجمه شده اند، از دقت و صحت علمی لازم برخوردار نیستند یا بخش‌های قابل توجهی از متن اصلی در فرایند ترجمه حذف شده است. این امر موجب انتقال ناقص مفاهیم علمی مولفین کتاب و در نتیجه تضعیف محتوای کتاب اصلی به زبان فارسی شده است.

فرهادی در این خصوص می افزاید: به نظر می‌رسد هدف بنیادین از ترجمه و حتی تالیف کتاب‌های تخصصی، باید گسترش، انتقال و نهادینه‌سازی دانش علمی در همه حوزه های تخصصی باشد، نه صرفا پاسخ‌گویی به انگیزه‌ها و منافع فردی. در این چارچوب، ترجمه آثاری که عمدتا توسط یا با همکاری برخی دانشجویان بدون هماهنگی های بین المللی و با درک سطحی از مفاهیم تخصصی دانشی و به ویژه زبانی که عموما با اهداف شخصی انجام می‌شود، لزوما به ارتقای نظام‌مند و صحیح دانش ملی در حوزه‌هایی همچون معماری منظر منجر نخواهد شد. ازاین‌رو، وجود ترجمه‌های متعدد فارسی از یک اثر مرجع می‌تواند با فراهم‌آوردن امکان مقایسه انتقادی و انتخاب آگاهانه‌تر برای مخاطبان، رویکردی منطقی و قابل دفاع در نشر علمی و همچنین انتقال و ترویج صحیح دانش در نظام آموزش عالی و حرفه ای ایران به شمار آید. به عنوان نمونه، در سال ۲۰۱۳، بنا به پیشنهاد مؤلفان اصلی و با اخذ مجوز از ناشران بین‌المللی کتب، مسئولیت ترجمه و انتشار فارسی چهار عنوان کتاب مرجع را بر عهده گرفتم. با توجه به حجم بالای مطالب و دقت و وسواس علمی در ترجمه، فرایند انجام این کار چندین سال به طول انجامید. با این حال، سال گذشته مطلع شدم که همان آثار بدون اخذ مجوز بین‌المللی و با ترجمه‌ای سطحی، حتی از طریق برخی ناشران معتبر از جمله انتشارات دانشگاهی، در شمارگان محدود منتشر شده‌اند.

این دانشجوی دانشگاه تهران می افزاید: چنین رویه‌های غیراخلاقی، در کنار مسائل اقتصادی و هزینه‌های بسیار بالای چاپ کتاب برای متخصصین، مولفین و مترجمین و همچنین فرایندهای بسیار زمانبر از داوری تا چاپ در انتشارات دانشگاهی و حتی غیر دانشگاهی موجب کاهش انگیزه فعالان حوزه نشر علمی در ایران، به‌ویژه در بخش کتاب‌های تخصصی، شده است.

او در پاسخ به اینکه آیا نهاد یا انجمن جهانیِ یکپارچه‌ای برای حرفه معماری منظر وجود دارد؟ در صورت وجود، نحوه ارتباط و تعامل ایران با این مجموعه چگونه است؟ می گوید: بله، همانطور که در پاسخ  به دو سوال قبلی اشاره کلی کردم، اینجا پاسخ جامع تری خواهم داد، فدراسیون بین‌المللی معماران منظر (ایفلا) به عنوان یک نهاد جهانی، در حال حاضر نماینده بیش از ۸۰ انجمن حرفه ای در سطح ملی از آفریقا، آمریکا، اروپا، آسیا-اقیانوسیه و جدیدا در خاورمیانه است. ماموریت اصلی این فدراسیون با تمرکز بر معماران منظر، ایجاد محیط‌های زندگی جهانی پایدار و متوازن به نفع بشریت در سراسر جهان است. فدراسیون بین المللی معماران منظر (ایفلا) به طور رسمی از طریق انجمن‌ها، مناطق عضو و همچنین در سازمان‌های دولتی و غیردولتی مانند سازمان ملل متحد، یونسکو، اتحادیه بین‌المللی معماران و...، نماینده نهاد جهانی معماران منظر است. این فدراسیون یک سازمان غیرانتفاعی، غیرسیاسی و غیردولتی است. ماموریت اصلی فدراسیون بین المللی معماران منظر، ارتقای حرفه معماری منظر در یک مشارکت مشترک با حرفه‌های مرتبط با محیط های انسان ‌ساخت، با درخواست بالاترین استانداردهای آموزشی، پژوهشی و اقدام حرفه‌ای، رهبری و مدیریت در همه امور است.

او در پاسخ به این سوال که کدام پروژه های حرفه ای معماری منظر را در ایران قابل توجه می داند می گوید: پروژه پارک پردیسان تهران که طراح اولیه و اصلی آن ایان مک هارگ بودند و همچنین پروژه باغ فردوس، پارک جمشیدیه تهران که توسط مهندس غلامرضا پاسبان حضرت، زنده یاد مهندس فرهاد ابوضیاء و سایر همکارانشان در مهندسان مشاور بافت شهر طراحی شده است.

رضا فرهادی در ادامه درباره تفاوت های جایزه جهانی معماری منظر با سایر رقابت‌های مشابه در سطح جهانی می افزاید: در حوزه معماری منظر، معتبرترین جوایز و مسابقات سالانه جهانی در بخش های دانشجویی و حرفه ای به‌ترتیب شامل جایزه المپیاد جهانی معماری منظر جامعه معماران منظر آمریکا (ASLA)، جوایز و مسابقات جهانی طراحی معماری منظر(فدراسیون بین‌المللی معماران منظر (IFLA)) و جایزه جهانی معماری منظر (WLA) است. در این چارچوب، من به‌عنوان یکی از اعضای تیم دانشگاه تهران، افتخار داشته‌ام که موفق به کسب هر سه عنوان از مهم‌ترین و معتبرترین جوایز سه گانه جهانی معماری منظر یادشده، به‌ترتیب و بر اساس جوایز و مسابقات مذکور در سال‌های ۲۰۲۴، ۲۰۲۳ و ۲۰۲۵ شوم. یکی از تفاوت‌های اساسی جوایز و مسابقات معماری منظر با سایر رقابت‌های طراحی و معماری در ماهیت موضوعات مورد ارزیابی آن‌هاست؛ بدین معنا که برخلاف مسابقات معماری که عمدتا بر طراحی ابنیه با کاربری‌های گوناگون تمرکز دارند، معماری منظر به‌صورت تخصصی بر برنامه‌ریزی و طراحی فضاهای باز و عمومی در مقیاس‌های مختلف، با کاربری‌ها و عملکردهای چندلایه و متنوع، تأکید دارد. وجه تمایز این رشته، پرداختن آگاهانه به ایجاد تعادل میان حوزه‌ها و رویکردهای به‌ظاهر متضاد است؛ از جمله هنر در برابر علم، مهارت در برابر دانش، یادگیری و شناخت قواعد و ابزارها در برابر خلاقیت فردی، الهام از طبیعت در برابر مصنوعات بشری و آرمان‌گرایی در برابر واقعیت‌های اجرایی.

او در مورد اینکه ایده اصلی پروژه «منظرهای همزیست» از چه مسئله یا خلأ نظری و حرفه ای شکل گرفت می افزاید: ایده پروژه از مشاهده تضاد میان توسعه شهری و سیستم‌های طبیعی شکل گرفت؛ جایی که معمولاً یکی قربانی دیگری می‌شود. هدف اصلی ما این بود که نشان دهیم می‌توان الگوهایی طراحی کرد که توسعه انسانی و طبیعت نه‌تنها در تقابل نباشند، بلکه یکدیگر را تقویت کنند.

فرهادی در ادامه درباره اینکه چه معیارهایی برای داوران جایزه جهانی معماری منظر سال 2025 در برنده شدن پروژه آنها اهمیت بیشتری داشت اظهار می کند: تلاش پروژه برای عبور از مرزهای علمی، جغرافیایی و فرهنگی است. پروژه «منظرهای همزیست» به مسئله‌ای می‌پردازد که محدود به یک کشور یا اقلیم خاص نیست؛ بلکه به رابطه انسان، طبیعت و زیرساخت‌های اکولوژیکی تاب آور جهان معاصر در مقیاس جهانی نگاه می‌کند. از طرفی، پروژه رویکردی آوانگارد دارد چون به‌جای مقابله با طبیعت، بر همزیستی پویا با آن تأکید دارد. این موارد بنظرم در جمع بندی نظرات نهایی داوران برای برگزیده شدن پروژه تاثیرگذار بوده است. در این جایزه جهانی بیش از 161 تیم از بیش از 30 کشور حضور داشتند و برای نخستین بار بود که یک تیم از خاورمیانه و ایران برنده می شود.

او در پاسخ به این سوال که این پروژه تا چه حد قابلیت اجرا در واقعیت دارد؟ می گوید: پروژه از ابتدا با در نظر گرفتن قابلیت اجرا، طراحی شده است. بسیاری از راهبردهای طراحی پیشنهادی آن مبتنی بر، رویکردهای فرهنگی اجتماعی، فناوری‌ها و روش های نوآورانه هستند که برای نخستین بار مطرح شده اند و تنها نیاز به تغییر نگاه مدیریتی و سیاست‌گذاری دارند. البته اجرای آن در مقیاس بزرگ نیازمند حمایت نهادهای اجرایی و سرمایه‌گذاری بلندمدت است.

این دانشجوی دانشگاه تهران در پاسخ به اینکه آیا مکاتبه ای با نهادهای بین‌المللی برای اجرای پروژه در کالیفرنیا انجام شده است؟ می گوید: در حال حاضر مکاتبات و گفت‌وگوها بیشتر در سطح آکادمیک و حرفه ای در کشور آمریکا بوده است، اما بازخوردهایی که از برخی اساتید و نهادهای مرتبط بین المللی دریافت کردیم، امیدوارکننده بوده است. این پروژه پتانسیل تطبیق با شرایط اقلیمی ایالت کالیفرنیا و سایر مناطق جهان و به ویژه ایران را نیز داراست و امیدواریم در سال های آتی از طریق جامعه حرفه ای معماران منظر آمریکا (ASLA) به عنوان نخستین انجمن و جامعه حرفه ای معماری منظر در جهان، بنیاد معماری منظر(LAF)، انجمن پژوهش طراحی محیطی (EDRA)، فدراسیون بین المللی معماران منظر (IFLA) و سایر نهادهای تخصصی و حتی مدیریتی بین المللی و همچنین در سطح ملی مورد توجه و تقدیر قرار گیرد و به صورت بخشی از یک استودیوی طراحی معماری منظر در مقطع کارشناسی یا کارشناسی ارشد و یا استاندارد حرفه ای برای حوزه معماری منظر و تاب آوری محیطی در نظر گرفته شود.

او در مورد پروژه احیاء زندگی (Revitalization of Life)که توسط شما و سایر اعضا تیم دانشگاه تهران برنده جایزه تعالی و رتبه اول المپیاد جهانی معماری منظر آمریکا (ASLA) سال 2024شده است، می گوید: این پروژه توسط تیم دانشگاه تهران در سال 2024 با کسب مقام نخست در المپیاد جهانی معماری منظر آمریکا (ASLA) و دریافت جایزه تعالی (Award of Excellence)  از میان ۳۸۲ تیم از ۷۶ کشور، موفق به خلق یک دستاورد تاریخی شد. برای نخستین بار بود که یک تیم از خاورمیانه و ایران در بخش همکاری دانشجویی-طراحی شهری (Student Collaboration Category) با کسب بالاترین امتیاز، مقام اول را به دست می‌ آورد. برای موفقیت پروژه احیاء زندگی در سطح جهانی، به صورت گروهی بیش از 12 ماه همکاری تمام وقت صورت گرفته است، این پروژه به چالش‌های احیاء زندگی پس از زلزله سال 2023 ترکیه و سوریه، از جمله پناهگاه و سلامت، اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی و زیرساخت‌ها با استفاده از کانسپت جهانی زیرساخت‌های مبتنی بر طبیعت(NBI) برای نخستین بار می پرداخت.

این دانشجوی دانشگاه تهران می افزاید: با الهام از طبیعت، هدف ما ایجاد شهری بود که نه تنها خودکفا باشد بلکه با محیط طبیعی خود نیز در هماهنگی باشد. همچنین شایان ذکر است که تیم دانشگاه شهید بهشتی (ملی) از ایران، متشکل از آقایان مهندس مهدی خالصی و دکتر مرتضی ادیب، از دانش‌آموختگان پیشین این دانشگاه، در سال ۲۰۰۶ موفق به کسب رتبه نخست و دریافت جایزه تعالی در بخش طراحی مسکونی المپیاد جهانی معماری منظر آمریکا (اَی اِس اِل اَی) شده‌اند. بنابراین باعث افتخار و برای نخستین بار است که دو تیم دانشگاهی از ایران (دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی) در دو بخش مختلف همکاری دانشجویی- طراحی شهری و طراحی مسکونی موفق به کسب رتبه اول و جایزه تعالی شدند.

او در مورد پروژه تعامل اضطراری جهانی و معماری منظر  (Global Emergent Interaction And Landscape  Architecture) که توسط شما و سایر اعضا تیم دانشگاه تهران برنده رتبه دوم مسابقات جهانی طراحی معماری منظر ایفلا در سال 2023 شده است، توضیح می دهد: این پروژه با استفاده از رویکرد «منظرهای ترمیمی» به بررسی و بازآفرینی تعاملات نوظهور میان مهاجران و بسترهای طبیعی اجتماعی در ایران می‌پردازد و تلاش می‌کند فضاهایی پویا، تاب آور و فراگیر برای جوامع مهاجر ایجاد کند؛ فضاهایی که ضمن پاسخ‌گویی به نیازهای فرهنگی مشترک، اجتماعی و معیشتی مهاجران، زمینه همزیستی مسالمت‌آمیز با جامعه میزبان را تقویت کند. در این پروژه، نقش معماری منظر و طراحی محیطی و برنامه‌ریزی شهری در سازمان‌دهی فضاهای عمومی، تقویت هویت مکانی، ارتقای تعاملات اجتماعی، بهبود کیفیت زیست‌محیطی و ایجاد زیرساخت‌های اکولوژیکی پایدار برای اسکان و ادغام اجتماعی مهاجران بسیار کلیدی است و این رویکرد با استفاده از طراحی چندلایه و مشارکتی، به شکل‌گیری منظرهای پاسخ‌گو به تغییرات جمعیتی و فرهنگی جوامع بشری کمک می‌کند. در این مسابقه جهانی طراحی 267 تیم از 69 کشور به رقابت پرداختند. همچنین در سال 2023 برای نخستین بار بود یک تیم دانشگاهی از خاورمیانه و ایران در مسابقه جهانی طراحی معماری منظر ایفلا موفق به خلق این دستاورد افتخارآفرین برای کشور ایران و خانواده دانشگاه تهران می شد. 

او در پاسخ به اینکه چرا از چنین ظرفیت‌ها و رویکردهایی کمتر در پروژه‌های ملی ایران استفاده می شود، می گوید: این موضوع شاید بیشتر ریشه در ساختارهای تصمیم‌گیری مدیریتی و نوع نگاه به طراحی معماری منظر در سطح ملی دارد. در بسیاری از پروژه‌های داخلی، متاسفانه معماری منظر و  همچنین طراحی و برنامه ریز شهری هنوز به ‌عنوان یک عنصر تزئینی و کمتر تاثیرگذار شاید به دلیل عدم نظام حرفه ای مستقل معماری منظر و دخالت حداکثری برخی حرفه های مرتبط با طراحی در این حوزه با رویکرد منافع شخصی به طرق مختلف بیشتر دیده می‌شود، نه به عنوان یک حرفه راهبردی برنامه ریزی، طراحی و ساخت برای حل مسائل زیرساختی، اقلیمی، سلامت و زیست ‌محیطی، اجتماعی و...، این در حالی است که در سطح بین‌المللی، معماران منظر، برنامه ریزان و طراحان شهری و سایر متخصصین به صورت یک تیم واحد نقش کلیدی در سیاست‌گذاری های کلان برنامه های شهری ایفا می کنند.

این دانشجوی دانشگاه تهران در پاسخ به اینکه این مسئله بیشتر به محدودیت‌های ساختاری و مدیریتی برمی‌گردد یا به نگاه کارفرما و سیاست‌گذاری‌های کلان می افزاید: اساسا این مسئله ترکیبی از هر دو عامل است، اما نقش ساختارهای مدیریتی و سیاست‌گذاری‌های کلان پررنگ‌تر است. وقتی چارچوب‌های تصمیم‌گیری، آیین‌نامه‌ها و فرآیندهای اجرایی انعطاف‌پذیر و مبتنی بر اصول علمی و استانداردهای حرفه ای نیستند، حتی کارفرمایانی که نگاه پیشروتری دارند هم عملاً امکان ریسک‌پذیری و استفاده از ایده‌های نو را پیدا نمی‌کنند. این نگاه همچنین، ریشه در عدم سیاست‌گذاری‌های صحیح جهانشمول کلان و نظام آموزشی و اجرایی ناقص در کشور نیز دارد، که باعث می‌شود عملا از ظرفیت‌های تخصصی به‌درستی به کار گرفته نشود.

وی در پاسخ به اینکه چه تغییراتی می‌تواند زمینه استفاده مؤثرتر از توان معماران منظر، برنامه ریزان شهری و طراحان جوان و موفق را در پروژه‌های داخلی فراهم کند می گوید: برای استفاده موثرتر از این پتانسیل بالقوه، پیش از هر چیز باید جایگاه معماری منظر در فرآیند تصمیم‌سازی پروژه‌ها بازتعریف شود؛ یعنی معمار منظر از ابتدای شکل‌گیری پروژه و در کنار سایر تخصص‌ها حضور داشته باشد، نه در مرحله پایانی. همچنین برگزاری مسابقات حرفه‌ای شفاف با رویکرد ارتقا دانش حرفه مبنا، شناخت و معرفی ظرفیت ها، حمایت نهادی از ایده‌های نو، اعتماد به تیم‌های طراحی جوان در پروژه‌های ملی و ایجاد ارتباط مؤثر میان دانشگاه، بخش خصوصی و نهادهای حرفه ای و اجرایی می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد. در کنار این موارد، تغییر نگاه کارفرماهای بخش دولتی و خصوصی و ارتقای آگاهی عمومی نسبت به نقش معماری منظر در کیفیت تاب آوری و زیست پذیری شهری، می‌تواند مسیر بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها را هموارتر کند که پیشنیاز همه موارد در مرحله نخست، اصلاح آموزش معماری منظر و دایر شدن مقطع کارشناسی معماری منظر در کنار سایر مقاطع تحصیلی در دانشکده های مختلف دانشگاه های ایران به عنوان مهمترین، اصولی ترین و اولین گام ملی باید در نظر گرفته شود.

او درباره شرایط دانشجویی در ایران می گوید:  دانشجو بودن در مقطع تحصیلات تکمیلی در ایران، ترکیبی از علاقه عمیق و چالش‌های جدی است. از یک‌سو سطح تئوریک برخی دروس قابل قبول است؛ اما از سوی دیگر، کمبود امکانات، به‌روز نبودن منابع و عدم استفاده از ظرفیت های علمی بین المللی، مسیر را دشوار می‌کند. به صورت کلی هزینه‌های مالی و به ویژه زمانی در طول دوران تحصیلی مانند تهیه و تمرینات زمان بر آموزشی و حرفه ای پروژه محور با برخی نرم‌افزارهای تخصصی و برخی نرم افزارهای تخصصی حوزه نقشه برداری و تحلیل فضایی و برنامه نویسی پیشرفته، نرم افزارهای علم سنجی و همچنین تهیه و ارسال کتب تخصصی مرجع به زبان اصلی، سیستم مناسب طراحی، هزینه های ثبت نام و شرکت در جوایز و مسابقات جهانی و بین المللی معتبر و کنفرانس های علمی جهانی بر اساس نرخ ارز آزاد، متاسفانه همگی هزینه‌هایی هستند که معمولا حمایت رسمی مناسبی برای آنها در بخش آکادمیک وجود ندارد یا در شرایط فعلی از طرف دانشگاه ها کمتر در نظر گرفته شده است. این موضوع فشار مضاعفی به دانشجویان به ویژه دانشجویان تحصیلات تکمیلی وارد می‌کند، به‌ ویژه برای کسانی که می‌خواهند فراتر از چارچوب آموزشی حرکت کنند و در فضای حرفه‌ای و بین‌المللی رقابت کنند. در بسیاری از موارد، دانشجو مجبور است میان ارتقای علمی و توان مالی یکی را انتخاب کند. بزرگ‌ترین سختی برای من، ایجاد تعادل میان انگیزه فردی و محدودیت‌های موجود بوده است. از یک طرف اشتیاق برای یادگیری، تجربه و حضور در فضای بین‌المللی وجود دارد و از طرف دیگر، کمبود امکانات و گاهی نبود مسیرهای مشخص حمایتی واقعی، این روند را فرسایشی و کند می‌کند. با این حال، همین چالش‌ها باعث شد مستقل‌تر فکر کنم، مسیرهای جایگزین انفرادی سخت تر و بسیار زمانبر تر اما با برنامه ریزی و تلاش شبانه روزی هدفمند دست پیدا کنم و به ارزش این تلاش های فردی و کار تیمی بیشتر ایمان بیاورم.

رضا فرهادی در پاسخ به اینکه با توجه به این تجربیات و موفقیت‌های بین‌المللی، آیا به مهاجرت تحصیلی یا کاری فکر می‌کند یا خیر می گوید: باتوجه به تجارب اسبق بین المللی و ملی، به فعالیت در ایران و همچنین مهاجرت تحصیلی یا کاری فکر می‌کنم، اما نه از سر گسست یا فاصله گرفتن، بلکه به‌عنوان فرصتی برای یادگیری عمیق‌تر، کار در بسترهای حرفه‌ای‌ استاندارد و مواجهه مستقیم با پروژه‌هایی که امکان تحقق ایده‌های خلاق در آنها فراهم است. با توجه به تجربه همکاری بین‌المللی که در برخی کشورها داشتم، معتقدم همکاری علمی و حرفه ای بین المللی می‌تواند افق نگاه افراد را گسترش دهد و همچنین کیفیت کار حرفه‌ای را به شکل جدی ارتقا دهد.