فعالیت‌های گروه مطالعات زنان پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی/ پروژه بررسی مسایل و مشکلات دختران در آموزش عالی را در دستورکار داریم

سرپرست گروه مطالعات زنان پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم گفت: علی‌رغم حضور پرتعداد زنان در آموزش عالی، مسایل و مشکلات آن‌ها به‌طور جدی دیده نشده است. به همین دلیل یکی از پروژه‌های شاخصی که در حال حاضر در گروه داریم بررسی مسایل و مشکلات دختران در آموزش عالی است که طیف گسترده‌ای از دانشجویان لیسانس، فوق‌لیسانس و دکتری را در برمی‌گیرد.

دکتر لیلا فلاحتی؛ سرپرست گروه مطالعات زنان پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در گفت‌وگو با خبرنگار مهرخانه، در رابطه با حوزه کار این پژوهشکده گفت: حوزه کار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، مطالعات آموزش عالی و توسعه علمی است. این پژوهشکده در سال 86 فعالیت رسمی خود را با چهار گروه مطالعات فرهنگی، مطالعات اجتماعی، آینده‌پژوهی و مطالعات زنان آغاز کرد. از آن‌جایی که حوزه کاری پژوهشکده در زمینه آموزش عالی است، در نتیجه حوزه کاری گروه مطالعات زنان نیز حول محور آموزش عالی است و فعالیت‌های ما اعم از پروژه‌هایی که روی آنها کار می‌کنیم یا جلساتی که برگزار می‌کنیم، متمرکز بر این حوزه است.

بخش‌های مختلف شبکه برنامه‌ای گروه مطالعات زنان پژوهشکده

او با اشاره به این‌که فعالیت‌های گروه مطالعات زنان پژوهشکده عموماً شامل حوزه‌های مطالعاتی می‌شود و آموزش را دربرنمی‌گیرد، بیان داشت: در گروه مطالعات زنان، شبکه برنامه‌ای برای حضور زنان در آموزش عالی داریم که شامل سه بخش مهم می‌شود. یکی از این بخش‌ها "زنان و آموزش عالی" است و به این موضوع می‌پردازد که آموزش عالی در ارتباط زنان و عرصه اجتماع چه دستاوردهایی داشته است. بخش دیگر شامل "زنان در آموزش عالی" است و به حضور زنان در آموزش عالی در قالب رشته‌های تحصیلی، اساتید و کارمندان دانشگاه می‌پردازد. این حیطه بسیار وسیع است و شامل طیفی از مسایل و مشکلات زنان، دستاوردها و مشارکت آن‌ها در تولید علم می‌شود.

سرپرست گروه مطالعات زنان پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی افزود: بخش سوم از شبکه برنامه‌ای ما به "زنان بعد از آموزش عالی" اختصاص دارد و به این موضوع می‌پردازد که زنان تحصیل‌کرده به‌عنوان قشر نخبه، متخصص و صاحب مهارت، بعداً چقدر در پروسه توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور مشارکت می‌کنند. مثلاً اشتغال فارغ‌التحصیلان زن یکی از موضوعاتی بود که ما روی آن کار کردیم. این سه حوزه، محورهای اصلی شبکه برنامه گروه را دربرمی‌گیرد و براساس علاقه محققانی که با ما همکاری می‌کنند، موضوعات در یکی از این سه گروه تعریف می‌شود و با ما کار مشترک انجام می‌دهند.

عدم توجه به مرجع‌سازی و قطب‌سازی در رشته مطالعات زنان

فلاحتی ضمن بیان این مطلب که آسیب جدی رشته مطالعات زنان در ایران عدم توجه به مرجع‌سازی و قطب‌سازی است، عنوان داشت: در اکثر دپارتمان‌های عمومی در گروه‌های مطالعات زنان سرنخ هر مطالعه‌ای که به حوزه زنان اختصاص داشته باشد اعم از سلامت، محیط‌زیست، رسانه و... را پیدا می‌کنید و همین مسأله مانع از مرجع‌سازی و قطب‌سازی می‌شود. چیزی که در پژوهشکده برای ما اولویت دارد این است که یک گروه تخصصی در حوزه مطالعات زنان باشیم. به همین دلیل حوزه کاری‌مان را آموزش عالی قرار دادیم و امیدواریم در آینده بتوانیم در حوزه توسعه علمی هم فعالیت داشته باشیم.

از پتانسیل سایر گروه‌ها بهره‌مند می‌شویم

او در خصوص همکاری گروه مطالعات زنان پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی با سایر مراکز تحقیقاتی گفت: به دلیل این‌که در یک طیف عمومی تحت عنوان گروه مطالعات زنان قرار داریم، به فراخور موضوعاتی که لازم است در حیطه آنها کار کنیم از پتانسیل‌های گروه‌های دیگر نیز استفاده می‌بریم. گروه مطالعات زنان در پژوهشکده‌ها اساساً ساختار متفاوتی با گروه‌های مطالعات زنان در دانشگاه‌ها دارند زیرا گروه‌های مطالعات زنان در دانشگاه‌ها ذاتاً آموزشی هستند و وظایف آموزشی و تربیت دانشجو را برعهده دارند اما گروه‌های پژوهشی ذاتاً وظیفه پژوهش و توسعه علمی را برعهده دارند. بنابراین، وجه مشترک مشارکت ما استفاده از تخصص‌های اساتید است.

سرپرست گروه مطالعات زنان پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی در ادامه اظهار داشت: اخیراً در پژوهشکده پروژه بزرگی جهت بررسی اثر حضور زنان در آموزش عالی در جامعه را تعریف کردیم. به همین منظور، از اساتید دپارتمان‌های مختلف از دانشگاه‌های الزهرا(س)، تهران، آزاد، مازندران و... دعوت و برای آنها طرح‌های پژوهشی تعریف کردیم و آنها با ما کار کردند. درحقیقت ما با طیف مختلفی از گروه‌ها که سبقه پژوهشی دارند همکاری می‌کنیم و به همین دلیل ممکن است به اندازه‌ای که گروه‌های آموزشی دیده می‌شوند، پررنگ دیده نشویم.

پروژه بررسی مسایل و مشکلات دختران در آموزش عالی را در دستورکار داریم

فلاحتی در رابطه با برنامه‌های پیش روی گروه مطالعات زنان پژوهشکده بیان داشت: در کشور ما به نظر می‌آید که مسأله زنان در آموزش عالی مسأله‌ای عادی و سطحی است و با چند پژوهش معدود می‌توان در مورد آن نتیجه‌گیری کرد اما نگاهی به تجارب سایر کشورها نشان می‌دهد که آن‌ها برای بررسی این موضوع، جهانی از مطالعات و پروژه‌ها را دارند. بر همین اساس در گروه مطالعات زنان بر چند موضوع تمرکز کردیم. مطالعاتی که داخل ایران انجام دادیم نشان داد که علی‌رغم حضور پرتعداد زنان در آموزش عالی، مسایل و مشکلات آن‌ها به‌طور جدی دیده نشده است. به همین دلیل یکی از پروژه‌های شاخصی که در حال حاضر در گروه داریم، بررسی مسایل و مشکلات دختران در آموزش عالی است که طیف گسترده‌ای از دانشجویان لیسانس، فوق‌لیسانس و دکتری را در برمی‌گیرد.

پروژه بررسی عدالت در آموزش عالی

او خاطرنشان کرد: یکی دیگر از پروژه‌های ما به بررسی عدالت در آموزش عالی اختصاص دارد زیرا حضور پررنگ زنان در آموزش عالی در 2 دهه گذشته منجر به این نشده که به همان نسبت به عنوان کارگزاران آموزش عالی هم حضور داشته باشند و نسبت اعضای هیأت علمی، مدیران و مناصب زنان در آموزش عالی ایران با تعداد ورودی‌های آموزش عالی نامتوازن است. چند کار انتشاراتی قوی نیز در دستورکار داریم که ان‌شاالله تا پایان امسال منتشر می‌شوند. یکی از این کتاب‌ها که منتشر خواهد شد، مجموعه‌ای 6 جلدی است که حضور زنان در آموزش عالی در عرصه‌های مختلف اجتماعی را مورد بررسی قرار داده است.

برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.