20 سال از مدیریت آسیب های اجتماعی عقب هستیم / نفع بعضی سازمان در نگهداشتن آسیب هاست

آسیب های اجتماعی/ به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، هر سال یک مشکل جدید روی مشکلات قدیمی می آید در حالی که متولیان در نوشتن صورت مسئله مشکلات قبلی جا مانده اند. توسعه و پیشرفت از سرعت نمی ایستد و معضلات اجتماعی روزانه ای را با خود به همراه می آورد. تلمبار شدن مشکلات روی هم و سردرگمی برای پیدا کردن راه حلش باعث شده که اقدامات پیشگیری پشت در اتاق تصمیم گیران باقی بماند. شاید به همین دلیل است حاشیه نشینی، کودک همسری، زباله گردی، ختنه زنان، تکدی گری و... هنوز به قوت خود باقی مانده و حالا معضلات فضای مجازی و حواشی آن نیز به این مشکلات اضافه شده است.می توان گفت 20 سال از مدیریت آسیب های اجتماعی عقب هستیم و این عقب ماندن باعث بغرنج تر شدن آسیب ها و زخم های عمیق تر بر بستر جامعه می شود.

کامیل احمدی، پژوهشگر و مردم شناس در گفتگو با خبرنگار اجتماعی رکنا به بررسی تلمبار شدن معضلات پرداخته و گفت: آسیب های اجتماعی در تمام جوامع وجود داشته و هیچ جامعه ای بدون آسیب های اجتماعی نیست. مدینه فاضله در هیچ جای دنیا وجود ندارد.

تغییر آسیب های اجتماعی

وی در پاسخ به این سوال که چرا مسائل و مشکلات اجتماعی نتیجه گرا نبوده است؟ افزود: اگر سوال این است که چرا در روی همان پاشنه می چرخد و درصد و آمار خسارت دیدگان این آسیب ها بیشتر می شود؟ باید چند فاکتور را در نظر بگیریم. اول این که دولت ها معمولا تنبل هستند. یعنی تا زمانی که مطالبه حقیقی و فشار جانبی رخ ندهد معمولا عملگرا و پاسخگو نیستند. این به آن معنا نیست که برنامه ای ندارند. اما رخوت و سستی در تمام دولت های مختلف وجود دارد. آسیب های اجتماعی به نسبت خواسته های جامعه و حوادث غیرمترغبه تغییر می کند. به همین دلیل لیست اولویت بندی آسیب های اجتماعی که بودجه برای آن تعیین شده دچار تغییر و تحول می شود. از سوی دیگر ناکارآمدی سیستم های متولی نیز باید در نظر گرفته شود. سازمان بهزیستی، وزارت بهداشت و درمان، وزارت آموزش و پرورش و... برنامه های مدون، توسعه یافته، پیشرفته و قابل اجرایی را برای ایران نسبت به مسائل فرهنگی و اجتماعی ندارند. این نگاه ها که می تواند تنگ نظرانه باشد، کوتاه مدت است و به میان مدت و بلندمدت هم نمی رسد. این ناکارآمدی در سیستم های متولی باعث و بانی اصلی نرسیدن به اهداف مطلوب در خصوص آسیب هاست.

کامیل احمدی گفت: اگر منصف باشیم، عملکرد رقابتی بین سازمان های مدنی بسیار خوب است و این سازمان ها بار زیادی را از ناکارآمدی سیستم دولتی به دوش می کشند و افراد زیادی با نهایت دلسوزی خدمت می کنند. عملکرد رقابتی نیز میان این سازمان ها وجود دارد. بعضی از این سازمان ها نفع شان در نگهداشتن یا ادامه این آسیب ها و مسائل مرتبط به حاشیه هاست. بین سیستم ها به دلایل مختلف اتحادی وجود ندارد. این عملکرد رقابتی و جزیره ای کار کردن نیز به آسیب ها دامن می زند.

نگاه امنیتی به مسائل اجتماعی

این پژوهشگر و مردم شناس با اشاره به برخورد امنیتی با مسائل اجتماعی تاکید کرد: ریشه بسیاری از ناکارآمدی، ترس و واهمه فعالان مدنی و حتی دستگاه های متولی و سازمان های دولتی در نگاه امنیتی با مسائل اجتماعی است. گاهی بسیاری از برخوردهای برنامه محور، مثبت، مدرن و شجاعانه را به تاخیر می اندازد و روی رشد آسیب اجتماعی تاثیر می گذارد.

موج سواری رسانه ها در حوادث

وی با اشاره به این که نباید نقش رسانه ها را نادیده بگیریم، اظهار کرد: متاسفانه رسانه ها در دنیا کیس محور و با بروز حوادث مسائل را بررسی و موج سواری می کنند. در حقیقت برنامه مدونی برای پیگیری آسیب های اجتماعی ندارند و مثل سیستم متولی و سازمان های مدنی کوتاه مدت به مسائل نگاه می کند و براساس وقایعی که در مسائل اجتماعی رخ می دهد اخبار را پیگیری می کند.

حل آسیب های اجتماعی در دست دولت

کامیل احمدی با بیان این که تمام این اتفاقات در پناه یک بستر رخ می دهد، گفت: تا زمانی که در یک جامعه بستر فقر در حوزه فرهنگی، اجتماعی و به ویژه اقتصادی گسترده شده باشد، برطرف نشود و بستر اشتغال مناسب وجود نداشته باشد مسائل اجتماعی همچنان ادامه خواهد داشت. اگر آسیب ها را بخواهید جمع بندی کنید، فقر بانی اصلی پیدایش، تداوم و گستردگی آسیب های اجتماعی است. این در توان هیچ کس به جز دولت با عزمی برای برطرف کردن مشکلات اقتصادی جهت ساماندهی معضلات اجتماعی اقدام کند.

سازمان بهزیستی سپر آسیب های اجتماعی

وی با اشاره به این که تعداد سازمان های متولی بسیار زیاد است، افزود: در تمام کشورهای پیشرفته اتاق فکر و مدیریت این سازمان ها در دست وزارت کشور است. وزارت کشور به سازمان ها و وزارتخانه ها داده می شود. سازمان بهزیستی اولین سازمانی است که به صورت اورژانسی پاسخگوی موارد است و پروژه های مختلفی دارد. بعد از آن وزارت بهداشت درمان، آموزش و پرورش، کار و صنعت در این کشورها با بخشی از این آسیب ها درگیر می شوند. سپر این آسیب های اجتماعی سازمان بهزیستی است و معمولا به دلیل فشار و مطالبه ای که روی این سازمان هست توان پاسخگویی به مشکلات و آسیب ها را ندارد و متداوم نقدهای اساسی بر عملکرد او وجود دارد. البته نقص سیستماتیک و در کنار آن بخش اختصاص بودجه، رخوت و سستی بدنه این سازمان از دلایل عدم پاسخگویی است. گاهی متولیان حساسیت های لازم برای آسیب ها را از دست می دهند، درست مانند پزشکی که سالیان سال یک عمل جراحی را انجام می دهد و حساسیت های خود را بعد از مدتی از دست می دهد باید به این شاخصه نیز منصفانه نگاه شود.

عملکرد تخصصی جایگزین جزیره ای عمل کردن شود

کامیل احمدی تاکید کرد بعضی از این ساز وکارها به بخشی از حکومت منتسب هستند، تاکید کرد: خیریه ها و این سازمان های حکومتی نگاهی مذهبی به آسیب های اجتماعی دارند. در ایران متاسفانه کار جمعی خوب شکل نمی گیرد و وقتی کمیته ای متشکل از چند سازمان و ارگان تشکیل می شود نتیجه تصمیم گیری، سیاستگذاری و اقدامات آنها معمولا نتیجه مثبتی را در دراز مدت از خود به جا نمی گذارد. جزیره ای عمل کردن از دیرباز وجود داشته و مختص به ایران هم نیست. اما اگر رسالت و رسیدگی به آسیب های اجتماعی را تخصصی تر از سیاسی و جناحی نگاه کنیم، بهتر عمل خواهیم کرد. به عنوان مثال وزارت بهداشت وقتی به مسئله ایدز می پردازد، بهزیستی نیز می تواند به مسئله اجتماعی و فرهنگی آن بپردازد. ولی وقتی هر کسی برای خود به آسیب نگاه کند نتایج حداقلی می شود و به دلیل پراکندگی، پتانسیل ها از دست رفته یا ضعیف می شود. برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.