علائم سنگ کلیه و راه‌ های درمان آن؛ 5 باور اشتباهی که نباید باور کنید

به گزارش رکنا، دکتر سید محمد حسینی نیا، رئیس بیمارستان امام خمینی(ره) شیروان، در پاسخ به این پرسش که سنگ کلیه چیست و چرا به یک مشکل شایع تبدیل شده است، اظهار داشت: سنگ کلیه نوعی رسوب سخت از مواد معدنی و نمک‌هاست که داخل کلیه‌ها تشکیل می‌شود. شایع‌ترین نوع سنگ‌ها، سنگ‌های کلسیمی هستند. عواملی مثل سبک زندگی کم‌تحرک، نوشیدن ناکافی آب، مصرف غذاهای پرنمک و پرپروتئین و حتی شرایط آب و هوایی گرم، نقش مهمی در گسترش این بیماری در سال‌های اخیر دارند.

نشانه‌های مهم سنگ کلیه

وی در ادامه افزود: اصلی‌ترین نشانه سنگ کلیه، درد شدید و ناگهانی در ناحیه پهلو یا کمر است که در برخی موارد به سمت کشاله ران منتقل می‌شود. این درد ممکن است با علائمی همچون تهوع، استفراغ، وجود خون در ادرار، یا احساس سوزش هنگام ادرار همراه باشد. البته علائم سنگ کلیه بسته به اندازه و محل آن متفاوت است. در برخی مواقع، حتی سنگ‌های بزرگ نیز علامت خاصی ندارند و به آهستگی می‌توانند به کلیه آسیب برسانند. همچنین ممکن است سنگ‌های کوچک با دردهای شدید همراه باشند. این موضوع ضرورت چکاپ‌های روتین را آشکار می‌کند، زیرا در بسیاری از موارد سنگ کلیه به‌صورت تصادفی و در سونوگرافی تشخیص داده می‌شود.

نقش تغذیه در بروز یا پیشگیری از سنگ کلیه

دکتر حسینی نیا تأکید کرد که تغذیه تأثیر مستقیمی بر تشکیل یا پیشگیری از سنگ کلیه دارد. وی توصیه کرد: مصرف ناکافی مایعات، استفاده زیاد از نمک، نوشابه‌های سیاه، پروتئین حیوانی و غذاهایی مثل اسفناج می‌تواند در بعضی افراد ریسک تشکیل سنگ کلیه را بالا ببرد. وی افزود: برای پیشگیری، بهتر است روزانه حداقل دو تا دو و نیم لیتر آب بنوشید و در مصرف گوشت قرمز، نمک و غذاهای فرآوری‌شده احتیاط کنید.

افراد در معرض خطر

این متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری در مورد گروه‌هایی که بیشتر در معرض خطر هستند توضیح داد: افرادی که سابقه خانوادگی سنگ کلیه دارند، بیماران مبتلا به اختلالات متابولیک نظیر پرکاری پاراتیروئید، کسانی که در مناطق گرمسیری زندگی می‌کنند، افراد کم‌تحرک و آنهایی که مصرف مایعات کافی ندارند، بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند. وی همچنین خاطرنشان کرد که رژیم‌های کاهش وزن شدید نیز می‌توانند خطر بروز سنگ کلیه را افزایش دهند.

روش‌های درمان سنگ کلیه

به گفته حسینی نیا، درمان سنگ کلیه بستگی به اندازه، نوع و محل سنگ دارد. سنگ‌های کوچک معمولاً با مصرف مایعات فراوان، داروهای تجویز شده و البته صبوری بیمار قابل دفع هستند. اما برای سنگ‌های بزرگ‌تر ممکن است از روش‌هایی مثل سنگ‌شکنی برون‌اندامی (ESWL)، یورتروسکوپی یا حتی جراحی استفاده شود.

توصیه‌های مهم برای جلوگیری از بازگشت سنگ کلیه

وی تأکید کرد: برای پیشگیری از عود دوباره سنگ کلیه، نوشیدن منظم آب در طول روز، کنترل میزان مصرف نمک و گوشت قرمز، انجام فعالیت بدنی مداوم و پرهیز از بی‌تحرکی طولانی مدت بسیار حائز اهمیت است. افراد دارای سابقه سنگ کلیه باید کلیه‌های خود را با بررسی‌های دوره‌ای تحت نظر داشته باشند. همچنین در برخی موارد، آزمایش ترکیبات ادرار برای شناسایی علت اصلی تشکیل سنگ تجویز می‌شود.

مصرف لبنیات و سنگ کلیه؛ آیا این باور درست است؟

در پاسخ به این سوال که آیا لبنیات موجب سنگ کلیه می‌شود، این پزشک اظهار داشت: این باور کاملاً اشتباه است. مصرف متعادل لبنیات، به‌ویژه شیر و ماست کم‌چرب، نه تنها باعث ایجاد سنگ کلیه نمی‌شود، بلکه می‌تواند از آن پیشگیری کند. کلسیم موجود در لبنیات با اگزالات مواد غذایی در روده ترکیب شده و مانع از جذب بیش‌ازحد اگزالات به خون و کلیه‌ها می‌شود. کاهش زیاد مصرف لبنیات، برعکس می‌تواند ریسک سنگ‌های اگزالاتی کلیه را بالا ببرد. اما در مصرف مکمل‌های کلسیم، حتماً باید نظر پزشک را لحاظ کرد، چون مصرف خودسرانه آن‌ها می‌تواند خطرناک باشد.

آیا ویتامین D منجر به تشکیل سنگ کلیه می‌شود؟

دکتر حسینی نیا در این باره توضیح داد که مصرف ویتامین D به میزان توصیه شده و تحت نظر پزشک به‌طور معمول مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند. اما مصرف بی‌رویه و خودسرانه ویتامین D می‌تواند منجر به افزایش سطح کلسیم خون و بالا رفتن خطر تشکیل سنگ‌های کلسیمی کلیه شود. این مسئله به‌ویژه زمانی جدی‌تر می‌شود که فرد همزمان از مکمل‌های کلسیم استفاده کند. بنابراین، مصرف میزان صحیح ویتامین D باید فقط تحت نظر پزشک و با بررسی سطح خون انجام شود.