بازگشت به آرامش؛ راهکارهایی برای مراقبت روانی پس از جنگ ۱۲ روزه/ بازسازی فقط ساختمان نیست

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، با فروکش کردن تنش‌ها پس از جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، هرچند دیگر صدای پدافندها خاموش شده، اما تجربه آن روزها هنوز در ذهن بسیاری از مردم زنده است. در شهرهایی که در معرض تهدید یا حمله بودند، مردم با لحظاتی از اضطراب، نااطمینانی و بی‌خوابی روبه‌رو شدند که ممکن است آثار روانی کوتاه‌مدت یا بلندمدتی بر جای بگذارد.

در چنین شرایطی، بازگشت به آرامش و ترمیم روح و روان جامعه، گامی اساسی برای آغاز دوباره زندگی عادی است. فشار روانی ناشی از خطر بالقوه، دوری از خانه، یا نگرانی برای عزیزان، تجربه‌ای مشترک برای بسیاری از شهروندان بوده است.

چطور از سلامت روان خود مراقبت کنیم؟

دکتر لیلا اسدی، روان‌شناس بالینی، می‌گوید: «در شرایط پس از بحران، توجه به نیازهای روحی به اندازه نیازهای جسمی اهمیت دارد. حتی اگر کسی مستقیماً درگیر حادثه نبوده، باز هم نگرانی، اضطراب و ترس ممکن است اثرگذار باشد. شناخت این احساسات و رسیدگی به آن‌ها بخشی از فرآیند بهبود است.»

او چند راهکار ساده و کاربردی برای تقویت سلامت روان در این دوران پیشنهاد می‌کند:

۱. بازگشت به روال روزمره:

داشتن برنامه منظم روزانه مثل خواب کافی، وعده‌های غذایی منظم و فعالیت بدنی سبک، به مغز کمک می‌کند حس امنیت و ثبات را بازیابی کند.

۲. صحبت کردن درباره تجربه‌ها:

درون‌ریزی احساسات ممکن است به اضطراب یا افسردگی منجر شود. گفت‌وگو با اعضای خانواده، دوستان یا مشاوران می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.

۳. محدود کردن مواجهه با اخبار:

پیگیری مداوم اخبار جنگ، به‌خصوص تصاویر و اطلاعات نگران‌کننده، می‌تواند تنش روانی را افزایش دهد. بهتر است افراد تنها در ساعات مشخص و از منابع معتبر اخبار را دنبال کنند.

۴. استفاده از فعالیت‌های آرامش‌بخش:

مطالعه، گوش دادن به موسیقی، تنفس عمیق، یا حتی پیاده‌روی در فضاهای سبز می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند.

نقش دولت و نهادهای محلی در بازسازی آرامش روانی

بازگرداندن حس امنیت و آرامش، تنها وظیفه مردم نیست. نهادهای محلی، دانشگاه‌های علوم پزشکی، بهزیستی و هلال احمر می‌توانند نقش مؤثری در ارائه خدمات روانی ایفا کنند. برخی پیشنهادهای عملی در این زمینه عبارتند از:

 راه‌اندازی مراکز مشاوره روانی سیار یا محلی در مدارس، مساجد و خانه‌های سلامت

 آموزش کمک‌های اولیه روانی به معلمان، پرستاران و امدادگران

 راه‌اندازی خطوط تلفنی رایگان مشاوره روانی و افزایش دادن اپراتورها برای همه مناطق درگیر

 برگزاری جلسات گروهی حمایتی برای کودکان، نوجوانان و خانواده‌ها

برخی از این اقدامات هم‌اکنون به‌طور پراکنده در حال انجام است و در صورت تقویت و هماهنگی بین دستگاه‌ها می‌تواند اثرگذاری بیشتری داشته باشد.

تجربه‌های مفید از کشورهای دیگر

در بسیاری از کشورها پس از تجربه بحران یا جنگ، استفاده از رویکرد جامعه‌محور در حمایت روانی نتایج مؤثری داشته است. برای مثال، پس از جنگ ۴۴ روزه قره‌باغ، روان‌شناسان داوطلب در آذربایجان با همکاری دولت، جلسات عمومی آموزش مقابله با استرس برگزار کردند.

در ایران نیز می‌توان با الگوگیری از این تجارب، از ظرفیت دانشجویان روان‌شناسی، مشاوران محلی و متخصصان داوطلب بهره گرفت تا خدمات به صورت فراگیرتر ارائه شود.

بازسازی، فقط ساختمان نیست

اگرچه بسیاری از مردم آسیب فیزیکی مستقیمی از جنگ اخیر ندیده‌اند، اما فشار روانی آن روزها نمی‌تواند نادیده گرفته شود. جامعه برای عبور کامل از بحران، نیازمند بازسازی روانی و اجتماعی در کنار بازسازی فنی و شهری است.

دولت، نهادهای محلی، سازمان‌های مردم‌نهاد و رسانه‌ها می‌توانند با همکاری یکدیگر، به مردم کمک کنند تا دوباره احساس امنیت، امید و آرامش را تجربه کنند. این کار، نه تنها ضرورتی برای سلامت فردی، بلکه پایه‌ای برای مقاومت اجتماعی پایدار در آینده است.